13/07/2025
🏥 NẮNG NHƯ ĐỔ LỬA - ĐỪNG ĐỂ SỨC KHỎE "KHÔ KHAN"! CÙNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUẢNG NAM PHÒNG BỆNH MÙA HÈ OI Ả! 🌞
☀️Thời tiết những ngày này nóng không chỉ "bức bối" mà còn "hầm hập" như hơi lò! Nắng như đổ lửa, nhiệt độ tăng cao kéo dài không chỉ khiến chúng ta mệt mỏi, uể oải mà còn là "cơ hội" cho nhiều bệnh lý rình rập sức khỏe. Bệnh viện ĐA KHOA KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUẢNG NAM hiểu rõ những nỗi lo này, nên hôm nay gửi đến mọi người một "cẩm nang" đầy đủ và dễ nhớ nhất để cùng nhau vượt qua mùa nắng nóng khỏe mạnh, vui tươi!
👨⚕️NHỮNG "KẺ THÙ" SỨC KHỎE THƯỜNG GẶP KHI TRỜI NÓNG NHƯ THIÊU:
👉"Trúng nắng"/Say nắng (Sốc nhiệt): Kẻ nguy hiểm nhất! Khi nhiệt độ cơ thể tăng quá cao (trên 40°C) vượt quá khả năng điều hòa, có thể gây tổn thương não và các cơ quan nội tạng, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu kịp thời. Biểu hiện: Da nóng, đỏ, khô; đau đầu dữ dội; chóng mặt, buồn nôn/nôn; mệt lả, chuột rút; mạch nhanh mạnh; lú lẫn, mất ý thức, co giật.
👉Kiệt sức vì nóng: "Em út" của sốc nhiệt, nhưng không thể chủ quan. Cơ thể mất nước và muối nghiêm trọng sau thời gian dài trong môi trường nóng. Biểu hiện: Vã mồ hôi nhiều, da lạnh, ẩm, tái nhợt; mạch nhanh yếu; chóng mặt, mệt mỏi cực độ; buồn nôn, nôn; chuột rút; ngất xỉu.
👉Chuột rút do nhiệt: Những cơn co thắt cơ đau đớn, thường ở bụng, cánh tay hoặc chân, do mất muối và nước qua mồ hôi quá nhiều khi vận động mạnh trong nóng.
👉Phát ban nhiệt (Rôm sảy):"Kẻ" gây ngứa ngáy khó chịu. Xuất hiện những mụn nước nhỏ, đỏ như hạt kê hoặc mảng đỏ da do tắc nghẽn tuyến mồ hôi. Thường ở cổ, ngực, nách, bẹn, kẽ khuỷu tay/chân.
👉Mất nước: "Kẻ thù thầm lặng" nhưng rất phổ biến. Cơ thể không đủ nước để hoạt động bình thường. Biểu hiện: Khát nước dữ dội; khô miệng, môi; tiểu ít, nước tiểu sẫm màu; mệt mỏi, chóng mặt; da khô, nhăn nheo; mắt trũng.
👉Các bệnh đường tiêu hóa: Thời tiết nóng là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi trong thức ăn, dễ gây ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy cấp. Biểu hiện: Đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy nhiều lần, có thể sốt.
👉Các bệnh về đường hô hấp: Sử dụng điều hòa không đúng cách (chênh lệch nhiệt độ quá lớn, không vệ sinh) dễ gây viêm họng, viêm mũi dị ứng, cảm lạnh, thậm chí viêm phổi. Không khí nóng cũng làm nặng thêm các bệnh như hen suyễn, COPD.
👉Các bệnh về da: Ngoài rôm sảy, nắng nóng gay gắt dễ gây cháy nắng (bỏng nắng), làm tăng nguy cơ ung thư da, và làm nặng thêm các bệnh da có sẵn như viêm da cơ địa, mụn trứng cá.
👉Các bệnh mãn tính trở nặng: Nắng nóng cực điểm là "thử thách" lớn với người có bệnh tim mạch (dễ đau tim, đột quỵ), tăng huyết áp, đái tháo đường (dễ mất nước, tăng đường huyết), bệnh thận, bệnh tâm thần kinh...
👨⚕️ "BỘ GIÁP" VÀNG PHÒNG BỆNH MÙA NẮNG NÓNG - AI CŨNG CẦN GHI NHỚ!
💧Uống Nước Đủ - Đúng - Thông Minh:
👉Đủ: Uống ngay cả khi chưa khát! Người lớn cần ít nhất 2-2.5 lít nước/ngày (khoảng 8-10 ly). Tăng cường nếu lao động nặng, chơi thể thao, ra nhiều mồ hôi. Quan sát nước tiểu: màu vàng nhạt là tốt!
👉Đúng: Ưu tiên nước lọc, nước đun sôi để nguội. Bổ sung nước điện giải (Oresol) pha đúng tỷ lệ khi ra nhiều mồ hôi, làm việc nặng ngoài trời, hoặc có dấu hiệu mất nước nhẹ. Hạn chế nước ngọt có gas, nước đá lạnh, cà phê, bia rượu (chúng làm mất nước nhanh hơn!).
👉Thông minh: Uống từng ngụm nhỏ, chia đều trong ngày. Luôn mang theo chai nước khi ra ngoài. Ăn nhiều trái cây mọng nước (dưa hấu, cam, bưởi, dứa...), rau xanh (dưa leo, rau má, mồng tơi...).
💪Làm Mát Cơ Thể - Từ Trong Ra Ngoài:
👉Mặc "thoáng": Chọn quần áo rộng rãi, thoáng mát, chất liệu thấm hút mồ hôi tốt (cotton, lanh). Màu sáng giúp phản xạ nhiệt tốt hơn màu tối.
👉Che chắn kỹ: Ra ngoài trời nắng, ĐỪNG QUÊN: Mũ rộng vành/kính, khẩu trang chống nắng, áo khoác chống nắng (chất liệu nhẹ, UPF cao), kính mát có chống tia UV. Thoa kem chống nắng phổ rộng (SPF 30+ trở lên) trước khi ra ngoài ít nhất 15-20 phút, thoa lại sau mỗi 2 giờ hoặc khi ra nhiều mồ hôi/tắm biển.
👉Tắm rửa, làm mát: Tắm nước mát (không quá lạnh) giúp hạ nhiệt cơ thể. Có thể dùng khăn ướt lau mặt, cổ, tay chân. Sử dụng quạt, điều hòa hợp lý.
👉Tránh nắng đỉnh điểm: Hạn chế ra ngoài đường, làm việc nặng ngoài trời từ khoảng **10 giờ sáng đến 4 giờ chiều** - lúc nắng gay gắt nhất. Nếu bắt buộc, phải có đồ bảo hộ, nghỉ ngơi trong bóng mát sau mỗi 45-60 phút.
🍃Ở Nơi "Xanh - Sạch - Mát":
👉Giữ nhà cửa thông thoáng: Mở cửa sổ đón gió vào sáng sớm và chiều tối. Sử dụng rèm che nắng. Trồng cây xanh quanh nhà giúp giảm nhiệt đáng kể.
👉Sử dụng điều hòa KHÔN NGOAN: Không để nhiệt độ quá thấp (chênh lệch với ngoài trời không quá 7-10°C, lý tưởng 26-28°C). Đảm bảo vệ sinh máy lạnh định kỳ để tránh nấm mốc, vi khuẩn. Không ngồi thẳng luồng gió lạnh. Khi từ ngoài trời nóng vào, nên lau mồ hôi, nghỉ 5-10 phút ở nhiệt độ phòng trước khi vào phòng lạnh.
👉Tạo không khí trong lành: Sử dụng quạt, máy lọc không khí nếu cần. Tránh nơi đông người, ngột ngạt.
😋Ăn Uống "Mát Ruột Mát Dạ":
👉Ưu tiên đồ thanh đạm, dễ tiêu: Ăn nhiều rau xanh, củ quả tươi. Chọn món luộc, hấp, canh rau mát (rau đay, mồng tơi, bầu bí...). Hạn chế đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ ngọt.
👉Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm TUYỆT ĐỐI: "Ăn chín, uống sôi". Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Chọn thực phẩm tươi sống, rõ nguồn gốc. Bảo quản thức ăn chín cẩn thận trong tủ lạnh, ăn ngay sau khi nấu hoặc hâm kỹ lại. Không ăn thức ăn ôi thiu, có mùi lạ, thức ăn đường phố kém vệ sinh.
👉Chế biến nhanh gọn: Tránh nấu nướng lâu trong bếp nóng.
🏋️Tập Luyện & Sinh Hoạt Hợp Lý:
👉Chọn thời điểm "vàng": Tập thể dục vào sáng sớm (trước 7h) hoặc chiều tối (sau 6h). Tránh tập vào giờ nắng nóng cao điểm.
👉 Chọn cường độ phù hợp: Giảm cường độ tập luyện so với ngày thường. Nghe ngóng cơ thể, dừng ngay nếu thấy mệt, khó thở, chóng mặt.
👉Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể phục hồi tốt hơn trong thời tiết khắc nghiệt.
👉Quan tâm đặc biệt đến người dễ tổn thương: Trẻ em, người cao tuổi, người mắc bệnh mãn tính (tim mạch, huyết áp, đái tháo đường, thận...), phụ nữ mang thai, người lao động ngoài trời. Cần được ở nơi mát mẻ, uống đủ nước, theo dõi sức khỏe sát sao. KHÔNG BAO GIỜ để trẻ em hoặc vật nuôi một mình trong ô tô đỗ dưới trời nắng, dù chỉ vài phút!
👨⚕️3. NHẬN DIỆN "BÁO ĐỘNG ĐỎ" - KHI NÀO CẦN TỚI BỆNH VIỆN NGAY LẬP TỨC?
Đừng chủ quan với những dấu hiệu sau, đặc biệt là sốc nhiệt và mất nước nặng:
🌡️Sốt cao trên 40°C.
☺️Da nóng, đỏ và KHÔ (không ra mồ hôi) - Dấu hiệu đặc trưng nguy hiểm của sốc nhiệt.
- Đau đầu dữ dội, chóng mặt dữ dội.
- Buồn nôn, nôn nhiều.
- Thở nhanh, nông hoặc thở gấp.
- Mạch nhanh, mạnh (cảm nhận rõ ràng) hoặc mạch yếu, khó bắt.
- Lơ mơ, lú lẫn, mất định hướng, nói nhảm.
- Co giật, động kinh.
- Ngất xỉu, mất ý thức.
- Tiêu chảy liên tục, phân lỏng nhiều nước, không thể uống bù được.
- Nước tiểu rất ít hoặc không có trong nhiều giờ, nước tiểu sẫm màu đậm.
- Mắt trũng sâu, da nhăn nheo rõ rệt (dấu hiệu mất nước nặng).
- Đau tức ngực, khó thở dữ dội (nghi ngờ biến cố tim mạch).
👨⚕️GẶP CÁC TRIỆU CHỨNG TRÊN, CẦN LÀM GÌ NGAY?
1. GỌI CẤP CỨU 115 HOẶC ĐƯA NGAY TỚI CƠ SỞ Y TẾ GẦN NHẤT! Mỗi giây phút đều quý giá, đặc biệt với sốc nhiệt.
2. Sơ cứu tại chỗ trong khi chờ giúp đỡ:
👉Di chuyển nạn nhân vào chỗ mát, râm, thoáng khí NGAY LẬP TỨC.
👉Làm mát cấp tốc:Cởi bớt quần áo. Dùng nước mát (không nước đá lạnh) xối/lau khắp người, đặc biệt vùng cổ, nách, bẹn. Quạt mạnh. Chườm khăn ướt mát lên trán, cổ. Nếu có điều kiện, cho nạn nhân ngâm mình trong nước mát.
👉Bù nước nếu tỉnh táo, không nôn:Cho uống từng ngụm nhỏ nước mát, nước điện giải (Oresol).
👉Theo dõi sát: Kiểm tra nhịp thở, mạch, ý thức.
👉KHÔNG cho uống thuốc hạ sốt thông thường (như Paracetamol) trong nghi ngờ sốc nhiệt vì không hiệu quả và có thể gây hại.
👉KHÔNG cho uống đồ có cồn
☀️⚡️☀️Thời tiết nắng nóng cực đoan là thách thức với sức khỏe cộng đồng. Phòng bệnh LUÔN LUÔN tốt hơn chữa bệnh! Chỉ cần một chút chủ động, thay đổi thói quen nhỏ hàng ngày và nắm vững những kiến thức cơ bản trên đây, cả nhà mình hoàn toàn có thể bảo vệ bản thân và gia đình trước "cái nóng như thiêu đốt".
👨⚕️Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình! Đừng cố gắng quá sức dưới trời nắng. Quan tâm, nhắc nhở và hỗ trợ những người xung quanh, nhất là người già, trẻ nhỏ và những người phải làm việc ngoài trời.
🏥 Bệnh viện ĐA KHOA KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC QUẢNG NAM luôn sẵn sàng đồng hành cùng sức khỏe của bạn và gia đình. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ liên quan đến nắng nóng
👉ĐỪNG NGẦN NGẠI, HÃY ĐẾN NGAY CƠ SỞ Y TẾ ĐỂ ĐƯỢC THĂM KHÁM VÀ XỬ TRÍ KỊP THỜI!
