23/08/2025
ĐA ỐI TRONG THAI KỲ - MẸ NÊN LÀM GÌ?
Đa ối (polyhydramnios) là một tình trạng sản khoa đặc biệt, khi lượng nước ối trong buồng tử cung nhiều hơn mức bình thường cần có cho thai nhi.
Nước ối vốn dĩ có vai trò rất quan trọng: Bảo vệ thai khỏi sang chấn, tạo môi trường để thai cử động, phát triển phổi và hệ cơ xương. Nhưng khi quá nhiều, nước ối lại trở thành gánh nặng, vừa khiến tử cung bị căng giãn quá mức, vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho mẹ và bé.
Về lâm sàng, bạn có thể hình dung điều này khi bụng bầu lớn lên quá nhanh, gây cảm giác quá khổ so với tuổi thai. Nếu bác sĩ đo chiều cao tử cung thấy số đo (tính bằng cm) vượt quá số tuần thai trên 3 đơn vị, họ sẽ nghĩ ngay đến khả năng có đa ối.
Tuy nhiên, để xác định chính xác, không thể chỉ dựa vào quan sát bên ngoài mà phải dựa vào siêu âm.
Siêu âm sẽ giúp đo lường lượng nước ối theo hai cách tiêu chuẩn:
• Chỉ số ối (Amniotic Fluid Index – AFI): Khi tổng bốn khoang ối cộng lại từ 25 cm trở lên, được coi là đa ối.
• Túi ối sâu nhất (Single Deepest Pocket – SDP): Nếu túi ối sâu nhất đo được có kích thước từ 8 cm trở lên, cũng chẩn đoán là đa ối.
Những chỉ số này không chỉ đơn thuần để đặt tên cho tình trạng, mà còn có ý nghĩa quan trọng: Giúp bác sĩ theo dõi sự thay đổi của nước ối qua các lần siêu âm, đánh giá mức độ nhẹ, vừa hay nặng, từ đó đưa ra kế hoạch xử trí phù hợp.
👉 Nói cách khác, đa ối không chỉ là chuyện bụng to mà còn là một dấu hiệu cảnh báo, nhắc nhở cả mẹ và bác sĩ cần quan tâm kỹ lưỡng hơn đến thai kỳ, tìm hiểu nguyên nhân và có phương án theo dõi an toàn.
📌 Nguyên nhân từ đâu?
Không phải lúc nào đa ối cũng tìm ra lý do rõ ràng. Khoảng 40% trường hợp là đa ối vô căn, tức không xác định được nguyên nhân trong thai kỳ.
Tuy vậy, nhiều tình huống khác có thể giải thích:
• Đái tháo đường thai kỳ: Đường huyết cao khiến thai đi tiểu nhiều, làm tăng nước ối.
• Dị tật thai: Ví dụ tắc nghẽn đường tiêu hóa, bệnh lý thần kinh cơ, hội chứng di truyền, làm thai không nuốt được nước ối.
• Song thai một bánh nhau: Gặp trong hội chứng truyền máu song thai, một thai nhận nhiều máu, đi tiểu nhiều hơn.
• Thiếu máu thai hoặc một số bệnh hiếm như Bartter, rối loạn chuyển hóa.
📌 Đa ối có thể gây ra gì?
Nhiều mẹ bầu có thể chỉ thấy bụng lớn, hơi khó thở hay tức bụng, nhưng với đa ối nặng, nguy cơ đi kèm không hề nhỏ:
• Sinh non, vỡ ối sớm.
• Ngôi thai bất thường (thai xoay ngang, ngôi mông).
• Sa dây rốn, b**g nhau non.
• Băng huyết sau sinh do tử cung quá căng.
• Tăng nguy cơ thai chết lưu hoặc tử vong sơ sinh.
📌 Khi nào cần lưu ý?
• Nếu bụng bạn quá nhanh to, khó thở, nặng bụng, cứng bụng… cần đi khám ngay.
• Đa ối mức độ nhẹ đôi khi thoáng qua và có thể tự hết, nhưng mức độ nặng thường liên quan đến dị tật thai hoặc bất thường di truyền.
📌 Xử trí thế nào?
Khi được chẩn đoán đa ối, điều quan trọng nhất không phải là hoang mang mà là hiểu rõ các bước tiếp theo để bác sĩ và mẹ bầu cùng nhau kiểm soát thai kỳ an toàn.
• Khám chuyên khoa Sản – Y học bào thai để tìm nguyên nhân.
• Làm các xét nghiệm cần thiết: Sàng lọc tiểu đường thai kỳ, siêu âm hình thái chi tiết, đôi khi cần chọc ối làm xét nghiệm di truyền.
• Theo dõi tim thai, cử động thai, siêu âm kiểm tra chỉ số ối định kỳ.
• Trường hợp nặng gây khó thở, đau bụng: Có thể cần giảm ối bằng chọc hút (amnioreduction).
• Với thai
