25/05/2020
Y thủ thỉ, TẾ tâm tình:
NẾU QUÁ MỆT, HÃY DỪNG LẠI
👨⚕️Tác giả: BS Nguyễn Bảo Trung
Hôm qua, mình đọc bài chia sẻ này của một BS đồng nghiệp, thấy thương nhân viên y tế mình quá đỗi, nhiều đồng nghiệp rất cần hỗ trợ để có cuộc sống tinh thần lành mạnh. Bài viết đầy xúc động, nó lại thôi thúc mình trong dự án làm giảm áp lực tinh thần cho nhân viên y tế sẽ ra mắt trong một tương lai rất gần.
" Bạn là một bác sĩ giỏi, có tâm và yêu nghề. Năm 38 tuổi, bạn được chọn lên vị trí phó khoa, sau thời gian dài đằng đẵng học tất cả các bằng cấp không liên quan đến ngành Y. Lên vị trí đó 2 năm, bạn thấy quá mệt mỏi vì phải phấn đấu liên tục, hội họp liên tục, rồi phải lo cho cha mẹ già với hai đứa con thơ dại. Bạn viết trong trang Nhật ký của mình: Tôi là bác sĩ chứ đâu phải nhà ngoại giao mà lúc nào cũng phải khôn ngoan.
Những cơn đau đầu kéo dài buộc bạn đi chụp MRI sọ não cho chính mình. Kết quả khối u não to tướng. Một tuần sau bạn rơi vào hôn mê.
Anh, cũng là một bác sĩ giỏi. Chẳng những giỏi mà còn rất hiền nữa. Chưa nghe bất cứ bệnh nhân và điều dưỡng nào phản ánh hay nói xấu về anh. Nhưng ....
Một thân một mình dưới quê lên thành phố học Y. Cha mẹ là bần cố nông nên anh phải phấn đấu gấp trăm lần bạn bè đồng lứa. Rồi anh có vợ. Rồi anh có con. Rồi phải mua nhà. Rồi phải lo cho con ăn học. Cuộc sống cứ cuốn anh hết đi rồi chạy, hết chạy chậm rồi chạy quáng quàng. Những cơn đau âm ỉ vùng hạ sườn cũng không thể làm anh lặng lại để lắng nghe. Đó là chưa kể những áp lực từ đồng nghiệp từ cấp trên sau những đêm trực dài có bệnh nặng bệnh tử vong.
Lúc chịu hết nổi, anh đi khám, phát hiện ra mình ung thư đường mật giai đoạn trễ rồi.
..
"Trong tôi không còn bao nhiêu tiếng nhạc để múa hát trong cuộc đời”
BS Louis Ferdinand Auguste Destouches – Celine.
Một nghiên cứu mới công bố tại Mỹ khi khảo sát ý kiến hàng ngàn bác sĩ trong nhiều lĩnh vực lâm sàng, cận lâm sàng, quản lý ... đã đưa ra kết quả: Tỉ lệ bác sĩ bị hội chứng Burnout và trầm cảm nặng trên 40%.
Và điều này dẫn đến hàng trăm bác sĩ tự tử mỗi năm ở Mỹ.
Hội chứng Burnout - được hiểu như là sự kiệt sức trước áp lực. Nhưng nguyên nhân không phải đến từ chuyên môn. Các bác sĩ không được dạy cách đối phó với áp lực NGOÀI CHUYÊN MÔN.
Theo BS Pierre Canoui “Hội chứng kiệt sức nghề nghiệp ở các nhân viên y tế trước hết là một tình trạng bệnh lý của mối quan hệ, đó là vấn đề đạo đức của quan hệ trị liệu …”
Những quan niệm xã hội nghịch thường như Thầy thuốc như mẹ hiền, Nghề Y là nghề cao quí, Bác sĩ phải giỏi tất cả các lĩnh vực ... đang đẩy người thầy thuốc vào một tình cảnh mất sự cân bằng trong cuộc sống và nghề nghiệp.
Vài năm gần đây MỐI QUAN HỆ giữa người bệnh và thầy thuốc đã thay đổi. Ban đầu là người bệnh và thầy thuốc, kế đến là thân chủ và thầy thuốc, bây giờ là khách hàng ( thượng đế ) và thầy thuốc. Thượng đế thì được đòi hỏi, được đủ thứ yêu cầu dù phi lý đến cỡ nào. Thêm vào đó là các chấn chỉnh pháp lý và các chuẩn mực y khoa bắt buộc (RMO), người thầy thuốc không còn cảm thấy tự do và làm chủ việc hành nghề của mình nữa.
Sự bùng nổ thông tin mạng, với hiểu biết nhá nhem và cảm xúc khác biệt ở từng người bệnh đối với bệnh đã đẩy mối quan hệ ấy càng đi xa thêm.
Bác sĩ giờ phải khéo léo để xây dựng và duy trì một mối quan hệ tin tưởng mà không trói buộc, giữ một khoảng cách xúc cảm “tốt đẹp vừa phải” .... để không vỡ mộng khi biết rằng bác sĩ cũng giống như người giao bánh pizza hay thợ sửa ống nước.
Sự đối mặt trực tiếp với bệnh tật, chết chóc, tử vong, kiện tụng ... dường như bác sĩ chưa được chuẩn bị tốt khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Ở trường cũng không nói đến tầm quan trọng của những kỷ năng quản lý hành chính. Nguyện vọng của người thầy thuốc không phải là quản lý sổ sách mà là chăm sóc. Dấu hiệu đầu tiên của sự lộn xộn là việc ôm đồm các giấy tờ và các vấn đề cơ sở vật chất.
Và cũng không dạy nghề Y, ngoài việc làm hài lòng người bệnh còn phải làm hài lòng đồng nghiệp nữa.
Theo luận án của BS Gleizes và BS Ariane Ravazet, stress tỉ lệ thuận với gánh nặng công việc, trên thực tế cứ 2 BS thì có 1 bị stress, chiếm 50%.
Về nguyên nhân stress các thầy thuốc cho thấy gánh nặng về tiền bạc chiếm 82%, những bó buộc về hành chính 70%, chuyện giấy tờ điện đàm 62,8%, rối loạn cuộc sống riêng tư 56,5%; gần 50% do quy định và điều kiện hành nghề.
Từ gánh nặng tiền bạc, các bác sĩ kém nghĩ tới bản thân hơn nên khi phát hiện ra bệnh, thường là ung thư giai đoạn cuối hay tự tử.
Bác sĩ đôi khi lại là thành phần bị quấy rối bị quay cuồng nhiều nhất bởi những bệnh nhân không kiểm soát được cảm xúc.
Để có thể trụ vững được, họ tự ru ngủ trong sự gia tăng công việc và cố gắng bước qua những giới hạn như không có đau không có trưởng thành, không có phấn đấu học hành sẽ không có vị trí trong ngành .... Cuối cùng gây ra tan vỡ đời sống vợ chồng, gây hiểm hoạ cho cơ thể, gia đình và nghề nghiệp.
Rượu và thuốc lá được dùng nhiều trong giới y bác sĩ để giúp họ giải toả căng thẳng.
Nếu bác sĩ có các triệu chứng báo động như
1. Về cơ thể: mệt mỏi thường xuyên, nhức đầu, rối loạn dạ dày-ruột……
2. Về tâm lý: kiệt quệ tâm lý với lo âu, stress, trầm cảm,giảm tự tin, cảm giác không an toàn.
3. Rối loạn nhận thức: khó tập trung, rối loạn trí nhớ, rối loạn cảnh giác.
4. Về hành vi tác phong: bất an, dễ kích động, mất kiểm soát bản thân, cảm xúc không ổn định, quá nhậy cảm.
5. Mất “hứng thú nghề nghiệp”: chán ngán, nản chí đôi khi bù trừ lại bằng sự tăng gia hoạt động, tăng cống hiến để chống trả và chối bỏ chúng.
thì HÃY DỪNG LẠI VÀ TÌM BÁC SĨ CHO CHÍNH MÌNH.
Bác sĩ cần tìm đôi khi chỉ là một người thân chịu ngồi yên nghe chúng ta nói, không phán xét, không đưa ra bất cứ lời khuyên nào ... Chỉ là lặng yên lắng nghe.
Hãy trỗi lại khúc nhạc trong sáng êm đềm ban đầu trong mỗi trái tim chúng ta.
Nếu mệt quá hãy dừng lại!
Nguồn: Facebook BS Nguyễn Bảo Trung
