21/10/2025
Nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa hai khái niệm: đột quỵ và đột tử. Điều này rất đáng lo ngại, bởi vì nếu không phân biệt đúng, chúng ta có thể đánh mất “khung giờ vàng” để cứu người.
Vậy khác biệt lớn nhất là gì?
- Đột quỵ (stroke) xảy ra khi mạch máu NÃO bị tắc nghẽn hoặc vỡ, làm gián đoạn cung cấp máu cho não. Người bệnh vẫn còn mạch đập, có thể cứu chữa nếu phát hiện sớm. Giống như mạch nước bị nghẽn – dòng chảy não bộ bị chặn đứng, gây tổn thương lan rộng.
- Đột tử (sudden cardiac arrest) thường do TIM ngừng đập đột ngột. Người bệnh mất ý thức gần như ngay lập tức và nếu không ép tim kịp thời, có thể tử vong chỉ sau vài phút. Giống như chiếc đồng hồ ngừng chạy – mọi thứ dừng lại ngay lập tức.
Một vài con số đáng chú ý:
- Theo GBD 2019 kết hợp dữ liệu RES‑Q từ 2017–2023, Việt Nam có tỷ lệ mắc đột quỵ khoảng 222/100.000 người, và khoảng 136.000 ca tử vong mỗi năm — là một trong những tỷ lệ cao nhất Đông Nam Á. Trong số bệnh nhân đột quỵ tại Việt Nam, tỷ lệ tử vong trong 90 ngày đầu là khoảng 8,2% với đột quỵ thiếu máu, và lên tới 20,5% với đột quỵ xuất huyết.
- Riêng với ngừng tim ngoài bệnh viện, một nghiên cứu tại Việt Nam ghi nhận chỉ 14% người sống tới khi xuất viện, và chỉ 24% sống tới khi nhập viện.
Gặp người ngất đột ngột – bạn cần làm gì?
✅ Kiểm tra mạch cảnh (ngay dưới xương hàm, sát cạnh khí quản):
- CÒN MẠCH ĐẬP → nghĩ đến ĐỘT QUỴ → để người nằm nghiêng an toàn, không bế dậy, không vỗ mặt, gọi cấp cứu ngay.
- KHÔNG CÒN MẠCH ĐẬP → nghĩ đến ĐỘT TỬ → ép tim ngay lập tức, đồng thời gọi cấp cứu.
⏳ Chỉ vài phút chậm trễ có thể là ranh giới giữa sống và mất.
Có những rủi ro không thể nhìn thấy
Không phải ai đột quỵ hay đột tử cũng có tiền sử bệnh rõ ràng. Nhiều người vẫn sống khỏe, làm việc năng suất, cho đến khi mọi chuyện xảy ra quá nhanh. Một phần lý do đến từ yếu tố di truyền âm thầm – những khác biệt trong hệ gen khiến cơ thể dễ gặp rối loạn chuyển hóa, huyết áp, điện tim hoặc tăng nguy cơ tắc mạch:
- Gen MTHFR: làm tăng homocysteine – một yếu tố nguy cơ cao của đột quỵ.
- Gen APOE, ACE: ảnh hưởng đến mỡ máu và huyết áp.
- ...
Những bất thường này không thể hiện rõ trong kết quả khám sức khỏe định kỳ, nhưng lại là “ngòi nổ” tiềm tàng – nhất là khi đi kèm căng thẳng, mất ngủ, làm việc quá sức, hoặc dùng sai thuốc.
Điều quan trọng nhất không phải là sợ, mà là biết:
Hiểu cơ thể – từ biểu hiện bên ngoài đến yếu tố di truyền bên trong – giúp mỗi người có thể đi trước một bước: biết mình dễ gặp vấn đề gì, cần theo dõi gì và nên tránh điều gì. Chúng ta không kiểm soát được mọi điều, nhưng có thể chủ động hơn trong chính điều mình có thể hiểu.
---------------
📩 ACE tham gia group CLB DOANH NHÂN VIỆT NAM ủng hộ nhà e nha , gần 100k thành viên rồi ạ.
Em để link ở dưới ạ: https://www.facebook.com/groups/2021619154741664..
Di truyền học Gene và sức khỏe
Công nghệ sinh học Y học cá nhân hóa Life Ai
Công nghệ giải mã gene Công nghệ y tế
