
08/02/2025
CÚM MÙA & ĐIỀU TRỊ
Cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Bệnh xảy ra hàng năm, thường vào mùa đông xuân. Lây nhiễm qua những giọt nước nhỏ bắn ra khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi.
Tại Việt Nam, các virus gây bệnh cúm mùa thường gặp là cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B. Cần phân biệt cúm mùa H1N1 với cúm đại dịch A/H1N1/2009 (tên đầy đủ là PBA9 H1N1) là chủng virus cúm mới lai tạo giữa virus cúm lợn, virus cúm chim và virus cúm người.
1.Triệu chứng:
-Sốt (>380C)
-Đau đầu, đau họng, đau nhức cơ thể, mệt mỏi…
-Ho,sổ mũi, ngạt mũi, chảy nước mũi, có thể có khó thở.
-Bệnh thường tiến triển lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng, đặc biệt là
người già (> 65 tuổi), trẻ em (< 5 tuổi) và phụ nữ có thai. Bệnh có thể gây viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
2.Virus cúm (Influenzae) có 2 kháng nguyên glycoprotein là neuraminidase (NA) và hemagglutinine (HA1-HA2). Kháng nguyên N và H thường xuyên biến đổi theo thời gian → người có thể mắc liên tiếp các đợt cúm và vaccin khó có hiệu quả.
3.Điều trị CÚM MÙA cần phân biệt với cảm lạnh. Cảm lạnh nhẹ hơn, ít gây sốt.
3.1. Trường hợp cúm nhẹ (không biến chứng)
Đơn thuốc hỗ trợ triệu chứng:
- Hạ sốt, giảm đau:Paracetamol 500mg: 1 viên mỗi 6 giờ nếu sốt ≥38,5°C hoặc đau nhức.Uống nhiều nước để tránh mất nước do sốt.
- Giảm ho, đau họng:Dung dịch súc họng NaCl 0,9%: Súc miệng 3–4 lần/ngày.Nước muối sinh lý NaCl 0,9%: Nhỏ mũi 2–3 lần/ngày nếu có nghẹt mũi.Thuốc ho thảo dược (như Cetancef, siro chứa húng chanh, cam thảo, mật ong - không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi).
- Nghẹt mũi, chảy mũi:Xylometazolin 0,05% (thuốc co mạch, chống nghẹt mũi): Nhỏ mũi 2 lần/ngày, tối đa 5 ngày (tránh lạm dụng gây viêm mũi do thuốc).
- ThymoC/VitaminC và tăng cường đề kháng:ThymoC/Vitamin C 500mg: Uống 1 viên/ngày.Kẽm (Zinc 10–15mg/ngày): Hỗ trợ miễn dịch.
3.2. Trường hợp cúm có nguy cơ cao hoặc biến chứng(Người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, bệnh nhân suy giảm miễn dịch, có bệnh nền)
- Thuốc kháng virus (chỉ định khi cần thiết, hiệu quả nhất trong 48 giờ đầu):Oseltamivir (Tamiflu) 75mg: 1 viên x 2 lần/ngày trong 5 ngày.Zanamivir (Relenza) dạng hít: 10mg x 2 lần/ngày trong 5 ngày.
*Lưu ý :
-Paracetamol sủi 500mg x 3-4 lần/ngày.
-Hoặc Paracetamol + Ibuprofen 1 viên x 2-3 lần/ngày cũng được.
-Nếu có sốt thì khởi đầu không dùng Paracetamol viên nén vì tác dụng chậm hơn.Dạng sủi tác dụng nhanh hơn.
-Tuyệt đối không dùng Aspirin, đặc biệt là trẻ dưới 12 tuổi, vì có thể xảy ra hội
chứng Reye có thể gây tử vong. Reye có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
-Về cơ bản, điều trị nằm ở việc giữ ấm, nghỉ ngơ, bổ sung chất dinh dưỡng, ThymoC + kẽm.
-Oseltamivir 75mg (Tamiflu 75mg) x 2 lần/ngày.
Trẻ ≥ 6 tuổi, cân nặng > 40kg uống như người lớn.
Trẻ ≥ 6 tuổi, cân nặng < 40kg uống 75mg x 1 lần/ngày.
Theo BYT 2015: + Cân nặng ≤ 15 kg: 30 mg x 2 lần/ngày.
+ Cân nặng > 15 kg đến 23 kg: 45 mg x 2 lần/ngày.
+ Cân nặng > 23 kg đến 40 kg 60 mg x 2 lần/ngày.
- Zanamivir (Relenza) 10 mg (2 lần hít 5-mg) x 2 lần/ngày.
+ Không dùng cho bệnh nhân hen suyễn, bệnh mạn tính phổi, dân nghèo. Giá nhập
khẩu là khoảng 420k/bộ hít.
-Không tự ý sử dụng corticoid.
-Thuốc kháng virus đặc hiệu cho cúm là Oseltamivir (Tamiflu), Zanamivir (Relenza), Peramivir hoặc Baloxavir marboxil, ..