30/07/2025
Những dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh lao phổi bạn không nên bỏ qua
SKĐS - Lao phổi là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến phổi của người bệnh. Bệnh lây qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, khạc nhổ và có thể lây cho những người tiếp xúc gần. Vi khuẩn này cũng có thể lan đến các bộ phận khác của cơ thể như não, thận, xương…
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam là nước có gánh nặng bệnh lao cao. Năm 2023, ước tính Việt Nam có thêm 172.000 người mắc lao và khoảng 13.000 người tử vong do lao, cao hơn số người tử vong vì tai nạn giao thông.
Lao đa kháng thuốc ước tính khoảng 9.200 ca, chiếm 4,5% trong nhóm bệnh nhân lao mới và 15% trong nhóm đã từng điều trị. Lao đồng nhiễm HIV ước tính khoảng 4.300 ca, chiếm 2,5% trong số bệnh nhân lao phát hiện.
Các biểu hiện của bệnh lao phổi
Đa số trường hợp bệnh khởi phát một cách từ từ với các dấu hiệu sau:
• Triệu chứng hay gặp nhất là ho khạc đờm: Đờm trắng trong, nhầy, có thể màu vàng nhạt, màu xanh hoặc mủ đặc. Tất cả những người bệnh có dấu hiệu ho khạc đờm từ trên 2 tuần cần được khám để phát hiện hoặc loại trừ lao.
• Ho ra máu: Đa số các trường hợp thường chỉ ho ra máu với số lượng ít. Tuy nhiên, ho máu là triệu chứng rất khó tiên lượng, luôn cần được coi là một cấp cứu, cần được xử trí và chấn đoán nguyên nhân tại cơ sở y tế chuyên khoa.
• Đau mỏi vùng cột sống hoặc đau ngực: Đây là triệu chứng không gặp thường xuyên, thường là đau âm ỉ, khó mô tả, khu trú ở một vị trí cố định.
• Khó thở: Chỉ gặp khi tổn thương rộng ở phổi hoặc do có các biến chứng của lao phổi như tràn khí màng phổi, tâm phế mạn.
• Một số ít các trường hợp có thể khởi bệnh cấp tính với các triệu chứng như: Sốt cao, ho, đau ngực nhiều, kèm theo khó thở.
• Triệu chứng toàn thân: Người bệnh mệt mỏi, ăn kém, gầy sút cân không rõ nguyên nhân, sốt nhẹ về chiều tối (37,5 độ C đến 38 độ C) kèm theo ra mồ hôi vào ban đêm.
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh lao phổi nếu tiếp xúc với vi khuẩn lao và có hệ thống miễn dịch yếu kém. Bệnh lao phổi có thể ảnh hưởng đến mọi người, không phân biệt giới tính, tuổi tác hoặc nghề nghiệp.
Các yếu tố thuận lợi dễ mắc lao phổi
• Người nhiễm HIV.
• Người tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây (tiếp xúc hộ gia đình), đặc biệt trẻ em.
• Người mắc các bệnh mạn tính: Đái tháo đường, suy thận mạn.
• Người nghiện ma tuý, rượu, thuốc lá, thuốc lào.
• Người sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như corticoid, hóa chất điều trị ung thư, các thuốc độc tế bào, các thuốc sinh học.
• Cần làm gì khi nghi ngờ mắc lao phổi?
Khi có các triệu chứng nghi ngờ mắc lao phổi như: ho khạc đờm kéo dài trên 2 tuần, sốt về chiều tối, ra mồ hôi trộm vào ban đêm, đặc biệt ở những người thuộc nhóm có nguy cơ cao, thì cần đến các cơ sở y tế - đặc biệt là cơ sở khám chữa bệnh chuyên khoa Lao và Bệnh phổi - để được thăm khám và làm các xét nghiệm chẩn đoán lao phổi.
Người bệnh không nên tự ý điều trị tại nhà, cũng không nên quá lo lắng. Bệnh lao nói chung và lao phổi nói riêng nếu phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, tiên lượng sẽ rất khả quan.
Tại cơ sở y tế chuyên khoa Lao và Bệnh phổi, người bệnh sẽ được:
Thăm khám lâm sàng, khai thác triệu chứng nghi ngờ và các yếu tố nguy cơ.
Chỉ định các xét nghiệm chẩn đoán lao phổi, bao gồm:
• X-Quang ngực hoặc cắt lớp vi tính lồng ngực (trong trường hợp hình ảnh X-Quang không rõ hoặc cần phân biệt với các bệnh khác).
Xét nghiệm vi sinh:
• Soi đờm trực tiếp tìm AFB.
• Kỹ thuật sinh học phân tử Gene Xpert MTB/RIF.
• Nuôi cấy tìm vi khuẩn lao…
Từ kết quả cận lâm sàng kết hợp với khám bệnh và khai thác bệnh sử, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận người bệnh có mắc lao hay không và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.
Cách phòng ngừa bệnh lao phổi
Đối với người chưa bị bệnh:
• Tiêm phòng lao: Tiêm vaccine BCG cho trẻ ngay trong tháng đầu sau sinh theo Chương trình Tiêm chủng mở rộng.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người mắc bệnh lao phổi.
• Che miệng khi ho/hắt hơi, rửa tay sạch sẽ thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.
Đối với người bệnh lao phổi:
• Luôn đeo khẩu trang.
• Che miệng khi ho, hắt hơi, khạc đờm đúng chỗ qui định.
• Đờm hoặc các vật chứa nguồn lây cần được xử lý đúng phương pháp.
• Tận dụng ánh nắng mặt trời để khử khuẩn nơi ở và vật dụng, vì vi khuẩn lao sẽ bị chết dưới ánh nắng. Trong môi trường ẩm thấp, thiếu ánh sáng, vi khuẩn có thể tồn tại rất lâu.
(Nguồn: báo SKĐS, HCDC)
![5 THAY ĐỔI về [ ] sẽ có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Nguồn: Tỉnh đoàn Nghệ An và báo dân trí](https://img3.findhealthclinics.com/229/719/1426222832297191.jpg)
