06/02/2025
CÚM VÀ NHỮNG ĐIỀU LIÊN QUAN
Dịch cúm đang diễn ra rất mạnh mẽ không chỉ tại Việt Nam mà còn nhiều nơi trên thế giới. Khí hậu ẩm lạnh của miền Bắc đợt này đang là điều kiện lý tưởng để dịch cúm bùng phát. Vậy chúng ta nên làm gì trong thời điểm này?
1. Phòng tránh cúm:
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, bao giờ cũng vậy. Do đó, đầu tiên chúng ta cần biết cách phòng tránh cúm.
Cũng giống như Covid, cúm lây nhiễm qua giọt bắn và dịch tiết cơ thể bệnh nhân mắc cúm. Thời gian ủ bệnh của cúm mùa là khoảng 2-5 ngày.
Do đó sau khi tiếp xúc với bệnh nhân cúm, chúng ta sẽ có những triệu chứng đầu tiên sau khoảng vài ngày, và đó cũng là thời điểm khả năng lây nhiễm mạnh mẽ nhất, với các triệu chứng rầm rộ như ho, sốt, chảy nước mũi, mệt mỏi, nhức cơ, b7 nhức mắt…
Vậy khi bệnh nhân mắc cúm, việc đầu tiên là cần chủ động để tránh lây nhiễm cho mọi người xung quanh.
- Đeo khẩu trang cho người bị cúm và người tiếp xúc là cách đơn giản nhất.
- Rửa tay, vệ sinh tay với xà phòng và các dung dịch sát khuẩn nếu có.
- Tránh đưa tay lên mắt, miệng khi chưa rửa tay.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với người mắc cúm đang trong giai đoạn triệu chứng rầm rộ.
- Giữ phòng ốc luôn thông thoáng và có không khí lưu thông.
- Nâng cao hệ miễn dịch bản thân bằng cách ngủ đủ ít nhất 7 tiếng/ngày, tập thể dục thường xuyên với cường độ ~ 150 phút/tuần, không uống rượu bia, thuốc lá…
Quan trọng nhất: VACCINE PHÒNG CÚM là cách đơn giản và hiệu quả nhất để tránh dịch cúm lây lan, và nếu chẳng may nhiễm cúm, tiêm vaccine sẽ giúp triệu chứng nhẹ đi đáng kể, cũng như tỷ lệ mắc bệnh nặng và tử vong giảm đi rất nhiều. Do đó, đừng tiếc tiền tiêm phòng cúm 1 năm/lần nhé. Ở bệnh viện của bs, trước khi bước vào mùa Đông – Xuân, 100% nhân viên sẽ được tiêm cúm miễn phí.
2. Điều trị cúm
Điều trị cúm chia làm 3 loại: Triệu chứng nhẹ, nặng và bệnh nhân nguy cơ cao mắc biến chứng nặng.
2.1 Bệnh nhân có triệu chứng nhẹ:
Với bệnh nhân có triệu chứng nhẹ, gần như không cần điều trị. Bệnh nhân sẽ chỉ có triệu chứng đau họng nhẹ, tăng nhẹ thân nhiệt ở mức 37 – 37.5 độ, chảy chút nước mũi, viêm nhẹ kết mạc mắt (cảm thấy mắt cộm cộm chút xíu). Bệnh nhân mắc cúm nhẹ chỉ cần uống đủ nước, ăn tăng cường chút hoa quả, nghỉ ngơi đủ, không sử dụng chất kích thích, vệ sinh mũi họng bằng các dung dịch sát khuẩn như Betadin xúc họng, nước xúc họng, nước muối sinh lý… Sau khoảng 3 ngày các triệu chứng sẽ giảm dần, sau khoảng 5 ngày sẽ hết triệu chứng và coi như khỏi bệnh.
2.2 Bệnh nhân có triệu chứng nặng và nghiêm trọng:
Các triệu chứng nặng bao gồm:
- Sốt cao trên 39 độ.
- Có triệu chứng mất nước.
- Tức ngực, khó thở, thở nhanh.
- Rối loạn tri giác (nói sảng, không tỉnh táo…)
- Có bằng chứng của nhiễm khuẩn hô hấp.
Với các triệu chứng nặng, bệnh nhân cần được khám tại các cơ sở y tế. Tuỳ vào từng tình trạng khác nhau, bệnh nhân có thể điều trị thuốc kháng virus ngoại trú hoặc nhập viện điều trị.
Nguyên tắc điều trị chung của nhóm này là sử dụng thuốc kháng virus và kiểm soát nước – điện giải, hạ sốt nếu sốt cao trên 38.5 độ C. Thuốc kháng virus được sử dụng tốt nhất với cúm mùa – cúm A,B là Oseltamivir (Tamiflu). Oseltamivir đã được chứng minh giảm cả triệu chứng nặng, thời gian nằm viện và tỷ lệ tử vong của bệnh nhân.
2.3 Bệnh nhân nguy cơ cao mắc biến chứng nặng:
Tất cả bệnh nhân nguy cơ cao mắc biến chứng nặng cần được theo dõi nội trú, hoặc sát ở ngoại trú. Đồng thời điều trị với thuốc kháng virus sớm (trong 48 tiếng từ khi có triệu chứng). Nhóm này bao gồm:
- Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt dưới 2 tuổi
- Người già > 65 tuổi
- Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh đến 2 tuần
- Bệnh nhân có bệnh lý nền:
o Bệnh phổi mãn tính: Hen, COPD, giãn phế quản mãn tính, viêm phổi kẽ.
o bệnh liên quan đến thần kinh như động kinh, đột quỵ, loạn dưỡng cơ và chấn thương tuỷ sống…
o Các bệnh lý tim mạch: Trẻ em mắc tim bẩm sinh, bệnh nhân suy tim, có tiền sử bệnh động mạch vành
o Đái tháo đường
o Suy thận
o Viêm gan tiến triển
o Suy giảm miễn dịch (HIV, AIDS, ung thư tiến triển, các bệnh lý tự miễn điều trị corticoid kéo dài)
o Béo phì với BMI trên 35
Cúm thường gặp, nhưng diễn biến nặng cũng rất nhanh, do đó không nên chủ quan cả nhà nhé. Nhớ rằng tiêm phòng là cách đơn giản nhất để chống cúm và giảm nguy cơ diễn biến nặng của cúm. Và nhớ là cần phải đến ngay cơ sở y tế nếu có các triệu chứng nặng và nhập viện theo dõi sát nếu nằm trong nhóm nguy cơ cao mắc biến chứng nặng.
Bs Hiệp.
