15/05/2025
𝐇𝐮̛𝐨̛̉𝐧𝐠 𝐮̛́𝐧𝐠 𝐍𝐠𝐚̀𝐲 𝐓𝐡𝐞̂́ 𝐠𝐢𝐨̛́𝐢 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐮𝐨̂́𝐜 𝐥𝐚́ 𝟑𝟏/𝟓/𝟐𝟎𝟐𝟓, 𝐕𝐢𝐞̣̂𝐭 𝐍𝐚𝐦 đ𝐚𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐧𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 đ𝐨̣̂𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐚́𝐢 𝐦𝐚̣𝐧𝐡 𝐦𝐞̃ đ𝐞̂̉ 𝐭𝐚̆𝐧𝐠 𝐜𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐜𝐨̂𝐧𝐠 𝐭𝐚́𝐜 𝐩𝐡𝐨̀𝐧𝐠, 𝐜𝐡𝐨̂́𝐧𝐠 𝐭𝐚́𝐜 𝐡𝐚̣𝐢 𝐜𝐮̉𝐚 𝐭𝐡𝐮𝐨̂́𝐜 𝐥𝐚́.
Chủ đề của năm nay, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lựa chọn, là “𝑽𝒂̣𝒄𝒉 𝒕𝒓𝒂̂̀𝒏 𝒔𝒖̛̣ 𝒉𝒂̂́𝒑 𝒅𝒂̂̃𝒏 𝒈𝒊𝒂̉ 𝒕𝒂̣𝒐”, nhằm phơi bày các chiến thuật tinh vi của các tập đoàn thuốc lá toàn cầu trong việc quảng bá sản phẩm, đặc biệt là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, tới người tiêu dùng, nhất là giới trẻ.
⏩️ Thuốc lá - Mối đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe và kinh tế Việt Nam
Theo WHO, sử dụng thuốc lá là một trong những nguy cơ lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng mà thế giới đang phải đối mặt. Trên phạm vi toàn cầu, mỗi năm có khoảng 8 triệu người chết do các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó 1,3 triệu ca là do hút thuốc thụ động. Tại Việt Nam, con số này cũng vô cùng đáng báo động. Ước tính, thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm, với 84.500 ca do hút thuốc chủ động và 18.800 ca do hút thuốc thụ động.
Không chỉ gây ra gánh nặng về sức khỏe, thuốc lá còn tạo ra những tổn thất kinh tế to lớn. Nghiên cứu của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022 cho thấy, chi phí y tế cho việc điều trị và mất sức lao động do các bệnh liên quan đến thuốc lá lên tới 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm. Đáng chú ý, con số này lớn hơn gấp 5 lần so với nguồn thu thuế từ thuốc lá cho ngân sách Nhà nước.
⏩️ Những nỗ lực và thách thức trong phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam
Trong hơn 10 năm qua, Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, nhờ sự nỗ lực của Bộ Y tế, các bộ, ngành, địa phương và Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu ở nam giới trưởng thành đã giảm trung bình 0,5% mỗi năm. Tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở thanh thiếu niên 13-15 tuổi cũng giảm từ 2,5% năm 2014 xuống còn 1,9% năm 2022.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là một trong 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc lá cao nhất thế giới. Công tác phòng, chống tác hại thuốc lá hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là sự xuất hiện của các sản phẩm thuốc lá mới.
⏩️ Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng - "Chiêu bài" lôi kéo giới trẻ
Các sản phẩm thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đang tạo ra những thách thức không nhỏ cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá. Mặc dù được các nhà sản xuất tuyên bố là ít hại và là giải pháp thay thế cho người nghiện thuốc lá điếu, thực tế cho thấy các sản phẩm này đang nhắm tới một lượng lớn người chưa từng hút thuốc, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em.
Các công ty thuốc lá sử dụng nhiều chiêu thức tinh vi để quảng bá các sản phẩm này, như tạo ra các hương vị hấp dẫn, thiết kế mẫu mã bắt mắt và liên tục thay đổi các hình thức quảng cáo gây hiểu lầm rằng thuốc lá mới không có hại. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với thanh thiếu niên, những người dễ bị ảnh hưởng bởi các chiêu trò quảng cáo.
Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 37 triệu trẻ em trong độ tuổi 13-15 sử dụng thuốc lá. Ở nhiều quốc gia, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên thậm chí còn cao hơn ở người trưởng thành. Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) tăng từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong đó nhóm tuổi 15-24 có tỷ lệ sử dụng cao nhất (7,3%).
⏩️ Việt Nam tăng cường các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá
Trước tình hình phức tạp của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Quốc hội Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15, có nội dung cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng các sản phẩm này kể từ ngày 1/1/2025.
Để tăng cường hơn nữa công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, đặc biệt là việc triển khai Nghị quyết 173/2024/QH15, Bộ Y tế đã đề nghị UBND các tỉnh, thành phố phối hợp chỉ đạo triển khai các hoạt động cụ thể sau:
✅️ Tổ chức thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về việc triển khai Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030, chú trọng đưa chỉ tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá vào chỉ tiêu phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.
✅ Tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá 25-31/5/2025, bao gồm các hoạt động truyền thông như treo băng rôn, khẩu hiệu, mít tinh, hội nghị, diễu hành.
✅ Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá tại các địa điểm công cộng và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
✅ Đẩy mạnh thông tin, giáo dục, truyền thông về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá và Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội.
✅ Lồng ghép hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá vào các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
Bộ Y tế cũng cung cấp các tài liệu truyền thông về chủ đề Ngày Thế giới không thuốc lá của WHO và các nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá để các đơn vị tham khảo và thực hiện.
💯 Việt Nam đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong cuộc chiến chống lại thuốc lá, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá mới đang len lỏi vào cộng đồng. Với những nỗ lực đồng bộ và quyết liệt, hy vọng rằng Việt Nam sẽ đạt được những bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe người dân và xây dựng một xã hội không khói thuốc.
(* Bộ Y tế)
