21/10/2022
BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ - MONKEYPOX
1. 𝐓𝐨̂̉𝐧𝐠 𝐪𝐮𝐚𝐧:
- Virus đậu mùa khỉ là một loại orthopoxvirus gây bệnh với các triệu chứng tương tự như bệnh đậu mùa (smallpox) nhưng ít nghiêm trọng hơn. Trong khi bệnh đậu mùa đã được xóa sổ vào năm 1980, bệnh đậu mùa ở khỉ vẫn tiếp tục xảy ra ở các nước ở Trung và Tây Phi. Hai nhánh riêng biệt được xác định: nhánh Tây Phi và nhánh lưu vực Congo, còn được gọi là nhánh Trung Phi.
- Bệnh đậu mùa ở khỉ là bệnh lây từ động vật sang người. Các trường hợp bị bệnh thường được tìm thấy gần các khu rừng mưa nhiệt đới, nơi có động vật mang virrus. Bằng chứng về sự lây nhiễm vi rút đậu mùa ở khỉ đã được tìm thấy ở các loài động vật bao gồm sóc, chuột Gambian, dormice, họ khác của loài khỉ và những loài khác.
- Sự lây truyền từ người sang người có giới hạn, với chuỗi truyền bệnh dài nhất được ghi nhận là 6 thế hệ, có nghĩa là người cuối cùng bị nhiễm bệnh trong chuỗi này cách người bệnh ban đầu 6 mắt xích. Nó có thể lây truyền qua tiếp xúc với chất dịch cơ thể, tổn thương trên da hoặc bề mặt niêm mạc bên trong, chẳng hạn như trong miệng hoặc họng, các giọt đường hô hấp và các vật bị ô nhiễm.
- Phát hiện DNA của virus bằng phản ứng chuỗi polymerase (PCR) là xét nghiệm được sử dụng trong phòng thí nghiệm đối với bệnh đậu mùa khỉ. Các mẫu chẩn đoán tốt nhất là trực tiếp từ phát ban da, dịch hoặc lớp vảy, hoặc sinh thiết nếu có thể. Các phương pháp phát hiện kháng nguyên và kháng thể có thể không hữu ích vì chúng không phân biệt được giữa các loại orthopoxvirus.
2. 𝐓𝐫𝐢𝐞̣̂𝐮 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠:
- Bệnh đậu mùa khỉ có biểu hiện sốt, phát ban đặc trưng lan rộng và thường sưng hạch bạch huyết. Điều quan trọng là phải phân biệt bệnh đậu mùa khỉ với các bệnh khác như thủy đậu, sởi, nhiễm trùng da do vi khuẩn, ghẻ, giang mai và dị ứng do thuốc.
- Thời gian ủ bệnh của bệnh đậu mùa khỉ có thể từ 5 đến 21 ngày. Giai đoạn sốt thường kéo dài từ 1 đến 3 ngày với các triệu chứng bao gồm sốt, nhức đầu dữ dội, nổi hạch (sưng hạch bạch huyết), đau lưng, đau cơ và suy nhược cơ thể. Giai đoạn tiếp theo là giai đoạn phát ban trên da, kéo dài từ 2 đến 4 tuần.
Tổn thương phát triển từ dát (tổn thương có nền phẳng) thành sẩn (tổn thương nổi lên gây đau đớn) đến mụn nước (chứa đầy dịch trong) đến mụn mủ (chứa đầy mủ), tiếp theo là vảy tiết hoặc đóng vảy.
- Tỷ lệ bệnh nhân tử vong dao động từ 0 đến 11% trong các trường hợp được ghi nhận và cao hơn ở trẻ nhỏ.
3. Đ𝐢𝐞̂̀𝐮 𝐭𝐫𝐢̣:
- Điều trị hỗ trợ bệnh nhân đậu mùa khỉ tùy thuộc vào các triệu chứng. Các thuốc có hiệu quả chống lại sự lây nhiễm của virus đậu mùa khỉ đang được phát triển và thử nghiệm.
- Phòng ngừa và kiểm soát bệnh đậu mùa ở người dựa vào việc nâng cao nhận thức trong cộng đồng và giáo dục nhân viên y tế để ngăn ngừa lây nhiễm và ngăn chặn sự lây truyền.
- Hầu hết các ca nhiễm bệnh đậu mùa ở người là do lây truyền chính từ động vật sang người. Cần tránh tiếp xúc với động vật ốm hoặc chết, và tất cả các thực phẩm có thịt hoặc các bộ phận của động vật cần được nấu chín kỹ trước khi ăn.
- Cần tránh tiếp xúc gần với những người bị nhiễm bệnh hoặc các vật liệu bị ô nhiễm. Nên mang găng tay và các trang thiết bị và quần áo bảo hộ cá nhân khác khi chăm sóc người bệnh, dù ở cơ sở y tế hay tại nhà.
