07/04/2025
💠 TRẦM CẢM SAU SINH – MỘT RỐI LOẠN NGUY HIỂM NHƯNG DỄ BỊ BỎ QUA 💠
Là bác sĩ Sản Phụ Khoa, chúng tôi thấu hiểu sâu sắc những thay đổi về cả thể chất lẫn tinh thần mà phụ nữ phải trải qua sau sinh. Trong số đó, TRẦM CẢM SAU SINH (Postpartum Depression – PPD) là một trong những vấn đề tâm thần kinh phổ biến nhất, nhưng lại thường bị xem nhẹ hoặc nhầm lẫn với sự “mệt mỏi thông thường”.
🔍 TRẦM CẢM SAU SINH là gì?
Theo DSM-IV (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê các Rối loạn Tâm thần), trầm cảm sau sinh là một dạng trầm cảm nặng, khởi phát trong vòng 4 tuần đầu sau sinh và kéo dài ít nhất 2 tuần, với các triệu chứng như:
- Tâm trạng trầm uất, chán nản
- Mất hứng thú với các hoạt động hằng ngày
- Rối loạn ăn ngủ, mệt mỏi
- Giảm khả năng tập trung, cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi
- Có ý nghĩ tự sát hoặc làm hại bản thân
📊 Tỉ lệ mắc bệnh
Theo nghiên cứu tại TP.HCM (2019): 20–33% phụ nữ sau sinh có dấu hiệu trầm cảm
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): tỷ lệ toàn cầu là 10–15%, cao hơn ở các nước đang phát triển
⚠️ Phân biệt BABY BLUES (rối loạn cảm xúc nhẹ sau sinh) và TRẦM CẢM SAU SINH
BABY BLUES:
- Thời gian xuất hiện: 2–3 ngày sau sinh
- Triệu chứng: Buồn nhẹ, dễ xúc động, mất ngủ nhẹ
- Thời gian kéo dài: Dưới 2 tuần, tự khỏi
- Phương pháp hỗ trợ: Nghỉ ngơi, hỗ trợ tâm lý
TRẦM CẢM SAU SINH:
- Thời gian xuất hiện: Trong 4 tuần đầu sau sinh
- Triệu chứng: Mất hứng thú, mệt mỏi, ý nghĩ tiêu cực
- Thời gian kéo dài: Trên 2 tuần, cần can thiệp
- Phương pháp hỗ trợ: Tâm lý trị liệu, thuốc (nếu cần)
🧠 Nguyên nhân:
TRẦM CẢM SAU SINH thường là kết quả của sự kết hợp giữa:
- Thay đổi nội tiết tố (estrogen, progesterone giảm đột ngột)
- Tiền sử rối loạn tâm thần
- Căng thẳng trong quá trình mang thai và sinh con
- Thiếu hỗ trợ từ gia đình, đặc biệt là bạn đời
- Kiệt sức, thiếu ngủ, mất kết nối xã hội
✅ Chẩn đoán & Sàng lọc sớm
Công cụ EPDS – Edinburgh Postnatal Depression Scale, gồm 10 câu hỏi, giúp đánh giá nguy cơ trầm cảm sau sinh nhanh chóng, hiệu quả.
Phòng khám đã soạn sẵn form EPDS dưới phần bình luận.
📌 Tổng điểm từ 13 trở lên: Nguy cơ trầm cảm nặng → cần can thiệp ngay
📌 Từ 9–12 điểm: Có dấu hiệu nguy cơ → cần theo dõi, hỗ trợ chuyên môn
📌 Câu 10 có điểm từ 1 trở lên: Cảnh báo nguy hiểm → cần đánh giá khẩn cấp
🔬 Điều trị trầm cảm sau sinh :
Phác đồ điều trị được xây dựng dựa trên:
- Liệu pháp tâm lý (CBT, trị liệu nhóm, trị liệu hành vi)
- Thuốc chống trầm cảm ( được cân nhắc thận trọng nếu đang cho con bú)
- Hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng: vai trò đặc biệt của người chồng và người thân
🫂 THÔNG ĐIỆP TỪ PHÒNG KHÁM
👉 Nếu bạn là một người mẹ sau sinh – đừng cố gắng “mạnh mẽ” một mình
👉 Nếu bạn là người thân – hãy lắng nghe, chia sẻ và quan sát người phụ nữ bên cạnh mình
“ Trầm cảm sau sinh là bệnh lý – không phải là sự yếu đuối.”