21/02/2020
Sai lầm thường gặp khi dùng kháng sinh
Kháng sinh là một nhóm thuố.c được dùng phổ biến trong điều trj nhiễm khuẩn, cần phải dùng đúng chỉ định, đúng liều và đủ thời gian.
Thế nhưng trên thực tế, rất nhiều sai lầm trong việc sử dụng loại thuố.c này dẫn tới bện.h không khỏ.i và nguy cơ kháng thuố.c cao...
1, Uống thuố.c mau dứtt triệu chứng mới là thuố.c tốt
Khi bị bện.h, ai cũng muốn bện.h mau khỏii. Chính do tâm lý này mà bện.h nhân tin rằng thuốc “mạnh” mới là thuố.c tốt. Vì thế, một số (không phải tất cả) bác sĩ (hoặc nhà thuố.c) đã “chiều lòng” bện.h nhân mà kê đơn thuố.c kháng sinh liều cao, hoặc dùng kháng sinh thế hệ mới (mạnh hơn) trong khi bện.h chưa cần tới các loại kháng sinh đó. Rồi bện.h nhân truyền miệng cho nhau “bác sĩi A” giỏi, nhà thuố.c B” bán thuố.c tốt, nên uống thuố.c vào bện.h khỏi nhanh... Tuy nhiên, họ đâu biết rằng kháng sinh uống sai cũng như uống độc dược. Khi dùng liều cao thì sẽ tỷ lệ thuận với nguy cơ gặp tác dụng phụ. Nhẹ thì ngứa ngáy khó chịu, nổi ban, nặng có thể bị sốc phản vệ dẫn đến tử vong... Và điều tệ hại là khi đã dùng kháng sinh mạnh, liều cao sẽ dẫn đến việc nhờn thuố.c. Rồi đây, chỉ một vết loét nhỏ có thể giết chết bện.h nhân vì không còn loại kháng sinh nào trj được.
2, Uống thuố.c không đủ liều
Tâm lý chung dựa trên sự hiểu biết không đầy đủ của rất nhiều người bện.h thường là: “Thuố.c Tây nó hại” lắm, cho nên chỉ cần uống mấy liều nó “đỡ, đỡ” rồi thì thôi. Chứ mấy ông bác sĩ kê toa lắm thuố.c vừa tốn tiền lại vừa “hại” hết cả người.
Kháng sinh có tác dụng tiêu diệt hoặc kìm khuẩn, nhưng phải được sử dụng đúng liều và đủ thời gian thì thuố.c mới phát huy được tác dụng. Khi dùng kháng sinh, mới thấy triệu chứn.g bện.h giảm, dùng chưa đủ thời gian mà đã dừng thuố.c thì chỉ làm vi khuẩn suy yếu, và chúng có thể bùng phát “lợi hại” hơn xưa. Vi khuẩn sẽ sản sinh ra thế hệ sau “gan lì” hơn và tất nhiên, kháng sinh không còn tác dụng với chúng. Đó là lý do vì sao phải dùng kháng sinh đủ ngày, “đánh” kháng sinh là phải “đánh” tận gốc vi khuẩn. Các nhà khoa học đã tính toán tùy theo liều dùng mà kháng sinh cần phải uống đủ 7-10 ngày thì vi khuẩn mới “sạch” được.
3, Dùng thuố.c theo sự mách bảo
Thường các phụ huynh hay chia sẻ với nhau về bện.h của con mình. Chia sẻ này thường nhận được sự cảm thông: “Bện.h này giống hệt bện.h của con tôi, để tôi đưa cho cái thuố.c con bé nhà tôi đã dùng, nhanh khỏi lắm; đỡ phải đưa con đi khám bện.h vừa tốn kém, vừa chờ đợi lâu mà biết đâu lại bị lây bện.h khác...”. Và thế là không ít phụ huynh “tặc lưỡi” nhận thuố.c được tặng (hoặc đi mua thuố.c giống hệt) về dùng cho con.
Điều này là sai lầm lớn, nhưng thực tế lâm sàng lại rất hay gặp ở các phụ huynh. Bởi ngay cả khi bện.h giống hệt nhau thì việc dùng kháng sinh trên mỗi cá thể bện.h nhân lại khác nhau.
4, Dùng lại thuố.c của lần trước
Với tâm lý ngại đi khám bện.h và tiếc tiền thuố.c, không ít bện.h nhân sử dụng lại thuố.c của lần trước còn lại khi có triệu chứng bện.h giống nhau. Đây là một sai lầm lớn, bởi có thể bện.h lần sau dù có triệu chứngg “giống” với lần trước nhưng chưa chắc đã phải cùng là một bện.h. Ngay cả khi bện.h đó táii phát thì việc dùng thuố.c của lần sau chưa chắc đã giống lần trước. Hơn nữa, thuố.c của lần trước (đã mua được bao nhiêu ngày, tháng? Đã mở hộp/lọ/vỉ thuốc ra chưa?) thì chất lượng thuố.c không chắc đã được bảo đảm. Bởi chất lượng của thuố.c còn phụ thuộc vào việc bảo quản: nhiệt độ, ánh sáng... đã có thể đã làm thay đổi, thậm chí mất tác dụng của thuố.c. Do đó, đừng bao giờ trả giá với sinh mệnh của mình khi dùng lại thuố.c cũ.
5, Tự ý đổi thuố.c
Kháng sinh dù có mạnh đến đâu cũng cần có thời gian nhất định để phát huy tác dụng, chứ không thể vừa uống, bện.h đã khỏi. Nhiều cha mẹ cho con uống thuố.c chưa hết liều nhưng thấy con không có dấu hiệu thuyên giảm thì yêu cầu bác sĩ đổi thuố.c ngay. Nhiều trường hợp bác sĩ giải thích thì không nghe, còn chê “bác sĩ kém” và đi khám bệnh nơi khác chiều ý mình mới chịu. Đây cũng là một sai lầm của rất nhiều bện.h nhân.
Đối với bác sĩ, khi bện.h nhân dùng thuố.c không có tác dụng, họ sẽ cần xem xét đến các khía cạnh như: Bện.h nhân đã tuân thủ đúng liều chưa? Khả năng đáp ứng thuố.c của cơ thể bện.h nhân như thế nào... rồi mới ra chỉ định tiếp theo.
Mạng xã hội bùng nổ, thông tin y học cũng được dịp tràn lan. Khi bơi trong biển thông tin này, điều cần thiết nhất là bện.h nhân phải tỉnh táo và cẩn trọng với các thông tin mình chưa thật sự hiểu rõ. Các bạn hãy tin một điều đơn giản rằng, các bác sĩ đã mất gần 10 năm cuộc đời họ để học và được xã hội giao cho trọng trách bảo vệ sức khỏe cộng đồng... vậy thì cứ tin vào họ.
