14/08/2025
☀️NẮNG NÓNG ĐỈNH ĐIỂM: CẢNH GIÁC NGUY CƠ ĐỘT QUỴ SAY NẮNG, SAY NÓNG ‼️
Những ngày qua, nắng nóng gay gắt kết hợp với áp thấp nhiệt đới khiến nền nhiệt ngoài trời có lúc lên tới 43°C, chỉ số tia UV và nhiệt ẩm tăng cao. Thời tiết cực đoan không chỉ gây mệt mỏi mà còn có thể khiến cơ thể kiệt sức, tổn thương đa cơ quan, thậm chí tử vong nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.
Dù là người khoẻ mạnh bạn vẫn có nguy cơ gục ngã nếu chủ quan. Vì vậy, hãy cùng BOX Y Khoa tìm hiểu rõ hơn về say nắng, say nóng, và cách xử lý nhé.
☀️ĐỘT QUỴ DO NẮNG NÓNG:
Trong điều kiện thời tiết cực đoan, SAY NÓNG và SAY NẮNG là 2 tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
1. Say nắng hay Sốc nhiệt (Heat Stroke):
Là tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, xảy ra khi cơ chế điều hòa thân nhiệt của cơ thể bị rối loạn, làm nhiệt độ cơ thể tăng lên trên 40°C.
‼️Nếu không được xử lý kịp thời, có thể gây tổn thương não, tim, thận và các cơ quan khác.
Ví dụ: người lao động ngoài trời trong nhiều giờ, tài xế đường dài, gymer hoặc chơi thể thao cường độ cao trong môi trường nóng.
2. Say nóng hay Kiệt sức do nóng (Heat Exhaustion)
Là một dạng nhẹ hơn của bệnh do nhiệt, xảy ra do phơi nhiễm nhiệt quá mức và mất nước, thường gặp khi hoạt động thể lực trong môi trường nóng. Những đối tượng dễ bị tổn thương là:
- Người lớn tuổi, nhất là ai bị cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch, dễ bị đột quỵ khi trời nóng do mất nước, huyết áp dao động làm máu lên não kém.
- Trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 5 tuổi, cơ thể chưa điều hoà nhiệt tốt, dễ sốt cao, co giật, sốc nhiệt nếu chơi lâu ngoài nắng.
- Người làm việc ngoài trời như công nhân, tài xế, nông dân… dễ mất nước, kiệt sức, có thể ngất xỉu, say nắng nếu không nghỉ ngơi kịp thời.
📕 LỜI KHUYÊN:
🔹Hạn chế ra ngoài trời vào khung giờ 10h-16h, nếu cần, hãy đội mũ rộng vành, mặc quần áo sáng màu, chống nắng kỹ.
🔹Uống đủ nước (2-2,5L/ngày với người bình thường), hạn chế caffein, rượu bia.
🔹Làm mát nhà cửa, đặc biệt cho người già và trẻ nhỏ.
🔹Theo dõi người thân trong nhóm nguy cơ cao và liên hệ y tế sớm nếu thấy dấu hiệu bất thường.
🔥 DẤU HIỆU SAY NẮNG - SAY NÓNG:
- Người mệt lả, da đỏ bừng, đổ nhiều mồ hôi (hoặc ngừng ra mồ hôi).
- Chóng mặt, buồn nôn, tim đập nhanh.
- Co giật, lú lẫn, thậm chí bất tỉnh.
- Nhiệt độ cơ thể tăng >40°C, da nóng rát.
⚠️ LƯU Ý NHẦM LẪN VỚI ĐỘT QUỴ:
Nắng nóng cũng có thể kích hoạt đột quỵ, đặc biệt ở người cao tuổi, do mất nước làm máu cô đặc, huyết áp dao động, dễ hình thành cục máu đông.
*Một số biểu hiện như bất tỉnh, lú lẫn, co giật, yếu người dễ khiến người nhà nhầm lẫn say nắng với đột quỵ.
📕Tuy nhiên, có thể phân biệt nhanh bằng:
- Say nắng thường đi kèm sốt cao, da đỏ, môi khô, mất mồ hôi.
- Đột quỵ là tình trạng tổn thương não do thiếu máu não hoặc xuất huyết, thường có méo miệng, yếu liệt 1 bên người, nói ngọng (theo dấu hiệu FAST). Mình sẽ ghim ở phần comment.
🚑 CÁCH XỬ TRÍ NGƯỜI SAY NẮNG, SAY NÓNG:
1. Đưa người bệnh đến nơi mát, thoáng gió
Di chuyển khỏi khu vực nắng nóng, đưa vào chỗ có bóng râm hoặc phòng có quạt/gió để hạ thân nhiệt nhanh chóng.
2. Nới lỏng hoặc cởi bớt quần áo không cần thiết giúp cơ thể thoát nhiệt dễ hơn.
3. Làm mát cơ thể
Dùng khăn ướt hoặc xịt nước mát kết hợp quạt gió để hạ nhiệt. Có thể chườm lạnh nhẹ (túi đá bọc khăn) tại nách, bẹn, cổ - tránh đặt đá trực tiếp lên da.
4. Bù nước - điện giải
Nếu người bệnh tỉnh táo, cho uống nước mát từng ngụm nhỏ, có thể dùng nước oresol, nước muối loãng, nước trái cây ít đường.
5. Theo dõi tình trạng và xử trí nếu cần:
- Nếu người bệnh tỉnh táo dần lên, tiếp tục theo dõi và làm mát nhẹ nhàng.
‼️Nếu người bệnh lú lẫn, co giật hoặc bất tỉnh:
- Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức!
- Không cho uống bất cứ thứ gì.
- Tiếp tục làm mát cơ thể khi chờ xe cấp cứu.
- Nếu người bệnh ngừng thở, không phản ứng:
-> Thực hiện ngay hồi sức tim phổi (CPR) nếu bạn đã được huấn luyện.
Thời tiết nắng nóng cực đoan không còn là chuyện khó chịu đơn thuần mà đã là vấn đề y tế công cộng nghiêm trọng. Chủ động phòng tránh, kịp thời phát hiện, xử trí đúng cách là chìa khóa để bảo vệ bạn và người thân.
