15/07/2024
XÉT NGHIỆM fFN - THÊM MỘT PHƯƠNG PHÁP
ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ SINH NON
Đã lâu mình chưa viết bài chia sẻ lên trang!
Nay có thêm một phương pháp mới (có thể là cũ của người ta nhưng mới của mình) để “ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ SINH NON” nên mình liền chia sẻ!
Sinh non là gì?
Là sinh khi mà thai chỉ được từ 22 – 37 tuần tuổi (tính từ ngày đầu của kỳ kinh cuối cùng) [2], [3], [4].
Có nhiều người bị sinh non không”
Có! Sinh non có tỷ lệ 8 – 15% tổng số các cuộc đẻ [2], [3], [4], [6].
Em bé bị sinh non có ảnh hưởng gì sức khỏe không?
Có, nhiều lắm! Như là suy hô hấp, xuất huyết não, xuất huyết tiêu hóa, chậm phát triển tinh thần kinh, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng do hệ miễn dịch yếu v.v…
Vì sao sản phụ bị sinh non?
Có nhiều lý do, có khi do mẹ, có khi do thai, kể ra thì rất dài! Có điều, các mẹ bầu lưu ý rằng có đến khoảng 50% các trường hợp sinh non không xác định được lý do [3].
Vậy làm sao ngăn ngừa được tình trạng sinh non?
Có nhiều việc phải làm lắm! Như là: Khám thai định kỳ, kiêng thuốc lá, vệ sinh tốt để tránh tình trạng viêm nhiễm đường sinh dục và tiết niệu v.v…
Triệu chứng sinh non là như thế nào?
Trước khi sản phụ chuyển dạ sinh non thì thường là có một giai đoạn “Dọa sinh non” gồm các triệu chứng như đau trằn bụng dưới, có thể ra dịch nhầy hoặc máu âm đạo, bác sĩ khám sẽ thấy cổ tử cung ngắn, xóa v.v… Nếu giai đoạn “Dọa sinh non” này không khống chế được (mà thường là khó khống chế!) thì sản phụ sẽ vào giai đoạn “Chuyển dạ sinh non” với các triệu chứng như của cuộc chuyển dạ sinh thường, có điều nó diễn tiến nhanh hơn, đến nỗi gia đình và thầy thuóc “không kịp trở tay”!
Vì vậy, vấn đề quan trọng là khi mang thai sản phụ cần phải được đánh giá có nguy cơ sinh non hay không!
Các yếu tố nguy cơ thì có nhiều. Nguyên nhân do mẹ gồm sản phụ có tiền sử sinh non, có nạo phá thai, cổ tử cung ngắn, hở eo tử cung, khoét chóp cổ tử cung v.v… Nguyên nhân do thai như đa thai, đa ối, nhau tiền đạo, thai chậm phát triển, thụ thai trong ống nghiệm v.v…
Vì vậy khi có thai mẹ bầu cần phải biết mình có nguy cơ sinh non hay không! Và xin nhắc lại là có đến 50% các trường hợp sinh non không rõ nguyên nhân! Và, đợi đến khi có triệu chứng dọa sinh non hay chuyển dạ sinh non rồi thì hầu như đã muộn để cứu vãn tình hình.
Ngoài những yếu tố nguy cơ sinh non như đã nói ở trên thì khi khám thai, sản phụ nên thực hiện những phương pháp y khoa để đánh giá mức độ nguy cơ sinh non!
Vậy, đánh giá mức độ nguy cơ sinh non bằng cách nào?
Để đánh giá nguy cơ sinh non, sản phụ thường được dùng siêu âm đo chiều dài cổ tử cung (siêu âm bằng đầu dò âm đạo tốt hơn). Tất cả sản phụ đều nên thực hiện kỹ thuật này ít nhất một lần trong quá trình mang thai, khám thai; thường thì thực hiện lúc thai được 18 – 24 tuần; đối với sản phụ có nguy cơ sinh non thì được thực hiện sớm hơn – lúc thai 16 tuần [1], [7].
Hiện nay, bên cạnh việc đo chiều dài cổ tử cung còn có 1 xét nghiệm rất có giá trị trong chẩn đoán nguy cơ sinh non trong vòng 02 tuần, đó là xét nghiệm tìm Fetal Fibronectin từ dịch cổ tử cung (xét nghiệm fFN) với độ nhạy 99,9%; độ đặc hiệu 99%.
Xét nghiệm này được thực hiện từ khi thai được 22 tuần trở đi, kỹ thuật rất đơn giản, bác sĩ lấy dịch cổ tử cung để làm xét nghiệm nên không xâm lấn, không gây đau đớn gì.
Xét nghiệm này sẽ giúp cho bác sĩ có quyết định can thiệp kịp thời, hiệu quả những trường hợp có nguy cơ sinh non, đồng thời nó cũng giúp sản phụ tránh được những trường hợp can thiệp không cần thiết.
Các mẹ bầu, nhất là những mẹ bầu có yếu tố nguy cơ sinh non không nên bỏ lỡ cơ hội sử dụng kỹ thuật này để bảo vệ an toàn cho thiên thần bé nhỏ của mình.
Chúc các mẹ bầu một thai kỳ “An toàn cho mẹ - Mạnh khỏe cho con”!
Tài liệu tham khảo:
1. American College of Obstetricians and Gynecologists (2021). Prediction and prevention of spontaneous preterm birth: ACOG Practice Bulletin, Number 234. Obstetrics and gynecology, 138(2), e65-e90
2. Hướng dẫn QG về các dịch vụ chăm sóc SKSS ban hành kèm QĐ số 4128/QĐ-BYT ngày 29/7/2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế, tr 111 – 113.
3. Sản phụ khoa, NXB Y học, 2007, tr 293 – 296.
4. Sản phụ khoa, NXB Y học, 2006, tr 379 – 382.
5. TODA FFN DIAG xét nghiệm sàng lọc nhanh fibronectin bào thai để đánh giá nguy cơ.
6. https://tudu.com.vn/vn/y-hoc-thuong-thuc/suc-khoe-thai-ky/du-doan-va-du-phong-sinh-non/
7. https://bvtamtrihongngu.com.vn/vn/sang-loc-nguy-co-sanh-non-do-chieu-dai-kenh-co-tu-cung-.html
Cam Ranh, ngày 15/7/2024
BSCKII Lê Quang Vinh