23/02/2024
‼️ XỬ TRÍ VẾT THƯƠNG DO NGƯỜI VÀ SÚC VẬT CẮN
👉👉 Các vết thương do người và súc vật cắn chiếm khoảng 1% số các trường hợp đến khoa cấp cứu, trong đó chủ yếu do chó cắn (80-90%) sau đó do mèo, khỉ chuột và người. Các bé trai thường bị cắn nhiều hơn bé gái và chủ yếu xảy ra vào mùa hè.
✊ Do tính thường gặp và những biến chứng tiềm ẩn của những vết thương loại này, không chỉ bác sĩ ở các cơ sở cấp cứu mà ngay cả dược sĩ cũng nên cần phải nắm vững cách tiếp cận và xử lý chúng.
1️⃣ TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN
👉👉 Cần khai thác bệnh nhân những thông tin sau:
- Loại súc vật nào hay người cắn, trong hoàn cảnh nào. → Mỗi loài vật sẽ có mang những chủng vi khuẩn riêng, đây là cơ sở để giúp đưa ra lựa chọn kháng sinh, vắc xin,…
- Thời gian bị cắn. → Để quyết định hướng xử lý tiếp theo: dùng kháng sinh hay đưa ngay đến cơ sở y tế tiêm phòng
- Tiền sử bệnh của trẻ trước đó (đái tháo đường, bệnh mạch máu ngoại vi, bệnh nhiễm khuẩn, bệnh mạn tính đang sử dụng steroid hoặc các bệnh gây suy giảm miễn dịch khác).
👆 Khám nội khoa toàn diện
- Khám toàn diện để xác định tình trạng chung của trẻ (đường thở, thở, tuần hoàn, tinh thần kinh…)
- Khám kỹ vết thương để biết: Vị trí, kiểu tổn thương (vết rách, bầm dập do day – nghiến, vết cắn ngập sâu do răng…), ở trẻ em vết cắn ở vùng đầu có thể gây tổn thương xương sọ, những tổn thương vùng khớp dễ ảnh hưởng đến hoạt động của khớp đó.
Chú ý đến các dấu hiệu nhiễm khuẩn: ban xuất huyết, sưng tấy, chất dịch, mủ chảy ra từ vết thương, phản ứng hạch, đau các chi liên quan khi thụ động.
👆 Các xét nghiệm có thể sẽ được tiến hành ở bệnh viện:
- Công thức máu, nhóm máu, thời gian đông máu, chảy máu (nếu nghi ngờ có rối loạn), cấy máu, cấy chất dịch ở vết thương.
- X quang sọ với những vết thương vùng đầu, nghi ngờ có tổn thương sâu.
- X- quang vùng thương tổn: có thể phát hiện được gẫy xương, dị tật, khí ở trong vết thương.
2️⃣ XỬ TRÍ
🔥 Xử trí vết thương
- Cần gây tê tại chỗ đối với các vết thương sâu, rộng trước khi xử lý vết thương.
- Rửa sạch vùng da xung quanh vết thương bằng bông, gạc mềm thấm nước sạch. Sát khuẩn lại bằng dung dịch providon – iodine 1% (Betadine…).
- Tại vết thương dùng nước muối sinh lý (Nacl 9‰): 200ml-2 lít: sử dụng bơm tiêm 30, 50ml với kim tiêm hoặc catheter cỡ 19, 20 để bơm rửa vết thương (bằng cách này có thể làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn xuống 20 lần), một số dung dịch có tính sát khuẩn cao như betadin, nước oxy già, cồn 70 độ.
Lưu ý: Hexachlorophen 20% có thể làm tổn thương thêm và làm chậm sự phục hồi của vết thương.
- Khâu vết thương – được tiến hành bởi chuyên gia y tế:
+ Phần lớn những vết rách đến sớm (1cm), nhiễm bẩn,vết thương phức tạp, nhiều ngóc ngách, rách nát, có dị vật, chảy máu, thiếu máu, nhiễm khuẩn: kết hợp cả vaccine và huyết thanh điều trị. DTP: 0,5ml, tiêm bắp + huyết thanh ngựa (SAT) 1500UI, tiêm bắp hoặc HTIG (Human Tetanus Immune Globulin ) 250 UI, Tiêm bắp.
💉 Phòng dại
Cần phải tiêm phòng dại cho những vết cắn nghi ngờ dại.
Nếu vết thương nghi ngờ bị súc vật dại cắn thì tư vấn như sau:
- Theo dõi con vật trong 10 ngày, nếu con vật khoẻ mạnh thì không cần tiêm phòng dại. Nếu con vật bị ốm, chết thì có thể tiêm phòng dại cho trẻ ( nếu có điều kiện thì có thể mổ con vật-lấy tổ chức não để phân lập virus dại).
- Với các vết thương ở vị trí nguy hiểm mà không theo dõi được con vật thì cũng có chỉ định tiêm phòng.
Có 2 loại thuốc tiêm phòng dại:
+ HDCV (Human Diploid Cell Vaccine): 1ml, tiêm bắp vào các ngày: 0; 3; 7; 14.
+ HRIG (Human Rabies Immune Globulin): 20UI/kg. Trong đó 1/2 liều này được tiêm bắp, 1/2 liều còn lại tiêm xung quanh vết thương.
: PharmaCom
