07/06/2025
🩺 Nang vùi thượng bì (Epidermal Inclusion Cyst)
Epidermal inclusion cysts, hay còn gọi là nang vùi thượng bì, là các tổn thương lành tính xuất phát từ việc các tế bào thượng bì được cấy vào trong lớp bì (dermis). Những nang này thường nằm sâu dưới da hoặc niêm mạc và thường xuất hiện trên da đầu, mặt, cổ, cơ thể và lưng.
📌 Thuật ngữ:
Sebaceous cysts (nang tuyến bã) là một cách gọi sai, vì các nang này không xuất phát từ tuyến bã.
Dermoid cysts là các nang xảy ra ở các vị trí hợp nhất phôi, thường nằm sâu ở trung tâm cơ thể và có thể chứa các cấu trúc mô như lông, tuyến mồ hôi, tuyến bã và đôi khi răng hoặc xương.
⚠️ Triệu chứng lâm sàng:
Nang vùi thượng bì thường xuất hiện như những khối u chắc gắn với da, có thể bị viêm hoặc nhiễm trùng.
Khi nang bị vỡ, chất necrotic bên trong sẽ lộ ra ngoài và gây viêm.
Những nang này có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu, nhưng thường thấy nhất ở da đầu, mặt, cổ, trunk (thân), và lưng.
Vị trí hiếm gặp bao gồm họng hoặc xương (nang thượng bì trong xương).
Biến chứng ác tính trở thành ung thư biểu mô vảy là rất hiếm.
🔬 Giải phẫu bệnh:
Các nang này chứa đầy keratin, một protein có trong da, tóc và móng. Chúng được lót bởi lớp tế bào thượng bì.
Nang vùi thượng bì được cho là phát sinh từ các nguyên nhân sau:
Cấy tế bào thượng bì vào lớp bì do chấn thương hoặc phẫu thuật.
Phát triển bất thường từ phần nở của nang lông.
Các khối tế bào bẩm sinh bị nhốt lại trong các cấu trúc sâu như các đường nối sọ.
Các liên quan với virus đã được xác định ở một số vị trí:
Virus Papilloma người (HPV) loại 6 và 11 đã được tìm thấy trong nang thượng bì ở bìu.
HPV loại 57 hoặc 60 có thể được phát hiện trong nang thượng bì ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.
📊 Đặc điểm hình ảnh trên siêu âm:
Nang vùi thượng bì trên siêu âm thường xuất hiện dưới dạng khối u có đường viền rõ ràng, chủ yếu là kém âm (hypoechoic).
Các hình dạng thường thấy:
Hình oval hoặc cầu: khoảng 70%.
Hình có thùy: khoảng 20%.
Hình dạng ống: khoảng 8%.
Khi nang nhỏ, nó có thể xuất hiện như vùng không có âm (anechoic) và có dạng nang.
Nang vùi thượng bì lớn hơn có thể có hình ảnh không đồng nhất do sự hiện diện của chất nhầy, mỡ, vôi hóa hoặc mủ.
Một nang không biến chứng sẽ không có mạch máu (avascular), nhưng khi vỡ có thể có hình ảnh thay đổi và có thể kèm theo mạch máu và hình thù thùy.
Doppler màu có thể cho thấy hiện tượng nhấp nháy (twinkling artifact).
💡 Tóm tắt:
Nang vùi thượng bì là các nang lành tính, thường xuất hiện ở vùng da đầu, mặt, cổ, thân và lưng. Các nang này có thể gây ra viêm và nhiễm trùng nếu không được điều trị. Chẩn đoán chủ yếu dựa trên siêu âm, giúp xác định hình dạng và cấu trúc của nang. Phẫu thuật cắt bỏ là phương pháp điều trị chính để loại bỏ nang và ngăn ngừa tái phát.
📍 Hãy đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nếu có nang vùi thượng bì!
https://radiopaedia.org/articles/epidermal-inclusion-cyst