17/12/2025
🔪🖥️ CẮT MẠC GIỮ GÂN DE QUERVAIN - DƯỚI HƯỚNG DẪN SIÊU ÂM
🖐️ Hội chứng De Quervain (De Quervain’s tenosynovitis) là một bệnh lý viêm – hẹp cơ học của ngăn gân duỗi số 1 cổ tay, tại vị trí mỏm trâm quay, nơi các gân:+ Abductor Pollicis Longus (APL)+ Extensor Pollicis Brevis (EPB)+ Trượt qua mạc giữ gân duỗi (extensor retinaculum).
📌 Đau cổ tay bên quay
📌 Tiêm steroid nhiều lần nhưng vẫn tái phát
📌 Nẹp – nghỉ – thuốc… không giải quyết triệt để
👉 Rất nhiều trường hợp De Quervain rơi vào “vòng lặp điều trị” vì bản chất cơ học của bệnh chưa được xử lý.
🧠 NHẮC LẠI BẢN CHẤT BỆNH
📍Cơ chế chính:
👉 Dày – xơ – hẹp mạc giữ gân.
👉 Gân bị kẹt → đau → hạn chế vận động
⚠️ Đặc biệt:- Rất nhiều bệnh nhân có vách ngăn phụ giữa APL và EPB- Tiêm mù hoặc tiêm không đúng ngăn → không giải phóng được hẹp thực sự
❌ PHẪU THUẬT MỞ: HIỆU QUẢ NHƯNG KHÔNG HOÀN HẢO✔️ Giải phóng triệt để
❌ Sẹo
❌ Nguy cơ tổn thương nhánh cảm giác thần kinh quay
❌ Thời gian hồi phục dài
👉 Câu hỏi đặt ra:Có cách nào giải phóng mạc giữ gân, nhưng ít xâm lấn hơn không?
🎯 ULTRASOUND-GUIDED PERCUTANEOUS RELEASE📖 Năm 2019, Croutzet và cộng sự công bố bài báo:“Ultrasound-Guided de Quervain’s Tendon Release – Feasibility and First Outcomes”
👉 Đánh dấu sự ra đời của kỹ thuật cắt mạc giữ gân De Quervain dưới hướng dẫn siêu âm.
🖥️ BƯỚC 1: SIÊU ÂM TRƯỚC THỦ THUẬT – Cực kỳ quan trọng🎯 Mục tiêu không chỉ là “xác định gân”, mà là lập bản đồ giải phẫu cá thể hóa
🔍 Cần đánh giá:- APL: thường nhiều bó- EPB: có thể nằm trong ngăn riêng- Vách ngăn (hoàn toàn / không hoàn toàn)- Nhánh cảm giác thần kinh quay (radial sensory nerve)- Mạch máu nông
👉 Đây là bước quyết định 80% thành công của thủ thuật.
✍️ BƯỚC 2: ĐỊNH VỊ & CHUẨN BỊ
🟢 Bệnh nhân ngồi hoặc nằm
🟢 Cổ tay hơi nghiêng trụ (ulnar deviation nhẹ)
🟢 Đầu dò linear tần số cao (≥ 12 MHz)
📍 Vị trí vào da:Cách radial styloid ~1 cmTránh đường đi của thần kinh quay
🧴 Gây tê:- Lidocaine (có thể pha adrenalin)- Gây tê da + mô dưới da + bao gân
🔪 BƯỚC 3: ĐƯA DỤNG CỤ CẮT – DƯỚI MẮT SIÊU ÂM
✨ Điểm “đắt giá” của kỹ thuật này nằm ở đây
🔹 Rạch da rất nhỏ (~2 mm)
🔹 Dùng kim / dụng cụ cắt chuyên biệt:
🖥️ Trên siêu âm:
- Theo dõi toàn bộ đường đi của dụng cụ
- Đảm bảo luôn nằm xa thần kinh – mạch máu
👉 Đây là khác biệt cốt lõi so với percutaneous release mù
✂️ BƯỚC 4: CẮT MẠC GIỮ GÂN (RETROGRADE CUT)
🔪 Kỹ thuật cắt:
- Retrograde: từ xa → gần- Chỉ cắt mạc giữ gân, KHÔNG cắt gân
🖥️ Dấu hiệu cắt đạt yêu cầu trên siêu âm:
✅ Mạc giữ gân gián đoạn
✅ Gân APL/EPB trượt tự do
✅ Không còn hình ảnh “kẹt” khi bệnh nhân vận động ngón cái👉 Nếu có vách ngăn:- Phải đảm bảo giải phóng cả EPB
- Nếu bỏ sót → thất bại lâm sàng
🧪 BƯỚC 5: KIỂM TRA NGAY SAU THỦ THUẬT
✔️ Siêu âm lại:
- Gân trượt tốt
- Không tụ máu
- Không chèn ép thần kinh
✔️ Lâm sàng:
- Bệnh nhân thường giảm đau ngay
- Cảm giác “nhẹ tay” rất rõ
🩹 CHĂM SÓC SAU THỦ THUẬT
🟢 Băng ép nhẹ
🟢 Không cần nẹp cứng kéo dài
🟢 Vận động nhẹ sớm
🟢 Trở lại sinh hoạt thường sau vài ngày
📌 So với mổ mở:
👉 Hồi phục nhanh hơn rõ rệt
⚠️ NHỮNG ĐIỂM PHẢI CỰC KỲ CẨN TRỌNG
🚨 Không nhận diện đúng thần kinh quay
🚨 Không phát hiện vách ngăn EPB
🚨 Cắt chưa đủ mạc giữ gân
🚨 Làm khi chưa đủ kinh nghiệm siêu âm
🌟 ƯU ĐIỂM NỔI BẬT
✅ Ít xâm lấn
✅ Sẹo tối thiểu
✅ Hồi phục nhanh
✅ Giảm nguy cơ tổn thương thần kinh
✅ Giải quyết cơ chế bệnh học thực sự
👉 Không thay thế hoàn toàn phẫu thuật mở,
👉 Nhưng là bước tiến rất lớn sau thất bại điều trị bảo tồn.
🎯 THÔNG ĐIỆP CHỐT
📌 De Quervain kháng trị = nghĩ đến hẹp cơ học
📌 Muốn giải quyết hẹp → phải giải phóng
📌 Giải phóng an toàn nhất hiện nay:
👉 CẮT MẠC GIỮ GÂN DƯỚI HƯỚNG DẪN SIÊU ÂM
💡 Đây không chỉ là kỹ thuật mới,
💡 Mà là bước chuyển từ “điều trị triệu chứng” sang “điều trị nguyên nhân”
📚 Các nguồn tham khảo👉 https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6892647/👉 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29619521/👉 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39824460/
