07/05/2025
* Chăm sóc sức khỏe tim mạch cá thể hóa là hướng đi mới để phòng ngừa hiệu quả bệnh tim mạch
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực thông qua các chương trình quốc gia phòng chống bệnh không lây nhiễm (NCDs), trong đó có bệnh tim mạch, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tuy nhiên, mô hình này chủ yếu mang tính “đồng loạt” và áp dụng chung cho cộng đồng, chưa đủ tinh tế để nhận diện và can thiệp phù hợp cho từng cá nhân có nguy cơ cao. Từ thực tiễn lâm sàng và các bài học quốc tế, nhu cầu cấp thiết đặt ra là triển khai chương trình chăm sóc sức khỏe tim mạch cá thể hóa, một hướng đi chủ động, chính xác và hiệu quả hơn.
Vậy cá thể hóa chăm sóc tim mạch là gì và khác gì so với chương trình quốc gia?
Chăm sóc sức khỏe cá thể hóa (Personalized CV prevention) là mô hình tầm soát, đánh giá nguy cơ và theo dõi sức khỏe tim mạch dựa trên đặc điểm cụ thể của từng người, bao gồm tuổi, giới, tiền sử gia đình, thói quen sống, kết quả cận lâm sàng và các chỉ số nguy cơ tim mạch như huyết áp, đường máu, mỡ máu, BMI, mức lọc cầu thận, hs-CRP, v.v.
Khác với chương trình quốc gia vốn dựa trên tiêu chuẩn chung áp dụng đại trà (như đo huyết áp cho người ≥40 tuổi), chương trình cá thể hóa sẽ chủ động phân tầng nguy cơ để từ đó đưa ra chiến lược tầm soát, can thiệp và theo dõi phù hợp từng người.
Ví dụ:
- Một phụ nữ 42 tuổi có cha từng đột quỵ sớm và có tiền sử rối loạn lipid nhẹ sẽ được tư vấn sàng lọc sớm và có thể đo canxi động mạch vành hoặc xét nghiệm chuyên sâu để tầm soát xơ vữa động mạch.
- Một thanh niên 30 tuổi hút thuốc lá, có chỉ số mỡ máu cao, tiền tăng huyết áp sẽ được đánh giá nguy cơ tim mạch 10 năm và can thiệp từ sớm, thay vì chờ đến 40 tuổi mới vào diện khám chương trình.
Làm thế nào để triển khai mô hình chăm sóc tim mạch cá thể hoá?
Thứ nhất, cần một hệ thống có tổ chức và phân tầng rõ ràng
- Thiết lập phòng khám tầm soát và tư vấn nguy cơ tim mạch cá thể hóa, tích hợp tại phòng khám chuyên khoa tim mạch.
- Áp dụng các công cụ phân tầng nguy cơ như SCORE2, SCORE VN, SCORE_VNDM2, Framingham,… đồng thời tích hợp dữ liệu từ hồ sơ sức khỏe điện tử (EMR) để theo dõi lâu dài.
Thứ 2, phân loại và cá thể hoá dự phòng
- Người bệnh có nguy cơ cao hoặc rất cao sẽ được tư vấn can thiệp sớm, theo dõi sát, ưu tiên thực hiện tại phòng khám theo yêu cầu (nơi có thể triển khai nhiều xét nghiệm tầm soát nâng cao và chăm sóc liên tục).
- Phòng khám bảo hiểm vẫn giữ vai trò chăm sóc ban đầu, theo dõi định kỳ, điều trị các yếu tố nguy cơ đã chẩn đoán (tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu), tuy nhiên hiện chưa được BHYT chi trả cho các hoạt động tầm soát chuyên sâu nên cần phối hợp linh hoạt với phòng khám dịch vụ.
Thứ 3, cần có các công cụ hỗ trợ
- Phần mềm quản lý hồ sơ tim mạch cá thể: có khả năng phân tầng nguy cơ, tích hợp các thang điểm, tự động nhắc lịch, theo dõi diễn tiến chỉ số,… muốn cá thể hoá trong bối cảnh tiết kiệm nguồn nhân lực cần có vai trò của AI và công nghệ.
- Bộ phiếu đánh giá nguy cơ chuẩn hóa: tiền sử cá nhân, gia đình, lối sống, triệu chứng ban đầu, … tích hợp trong phần mềm quản lý.
- Tài liệu truyền thông, giáo dục sức khỏe hướng đến cá nhân hóa phòng bệnh.
Vai trò của bác sĩ và truyền thông cộng đồng
Đội ngũ bác sĩ và nhân viên y tế cần chuyển dịch tư duy từ điều trị sang dự phòng, từ mô hình “phát hiện bệnh” sang mô hình “tìm nguy cơ và kiểm soát trước khi xảy ra biến cố”. Mỗi buổi tư vấn là cơ hội để người bệnh hiểu rằng: “Không ai giống ai và nguy cơ tim mạch của tôi cần được hiểu riêng”.
Ngoài ra, việc chuẩn hoá kiến thức, quy trình quản lý, đảm bảo đủ nguồn nhân lực và thiết bị cho chương trình tầm soát quyết định đến hiệu quả của mô hình chăm sóc sức khoẻ tim mạch cá thể hoá.
Tóm lại, chăm sóc sức khỏe tim mạch cá thể hóa không thay thế mà là bổ sung hoàn hảo cho chương trình quốc gia, hướng đến một hệ thống y tế chủ động, hiệu quả, tập trung vào phòng ngừa hơn là điều trị biến chứng.
Quảng Trị là địa phương đang phát triển và có quyết tâm đổi mới, hoàn toàn có thể đi đầu trong mô hình này nếu chúng ta chủ động, sáng tạo và đồng lòng
“Hiểu đúng nguy cơ, dự phòng đúng lúc, can thiệp đúng người” chính là chìa khóa giúp giảm gánh nặng bệnh tim mạch cho mỗi cá nhân và cho cả hệ thống y tế.
Bạn có đang chủ động kiểm soát nguy cơ tim mạch của mình?
Hãy để lại bình luận hoặc inbox để được hỗ trợ!