09/06/2025
CÁC BỆNH LÝ THƯỜNG GẶP thuộc chuyên khoa Phẫu thuật Tiết niệu - nam khoa,chuyên khoa quan trọng liên quan đến hệ tiết niệu (thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo) và hệ sinh dục nam (như tuyến tiền liệt, tinh hoàn, dương vật).
1. Sỏi đường tiết niệu.
* Bao gồm:
- Sỏi thận
- Sỏi niệu quản
- Sỏi bàng quang.
* Triệu chứng:
- Đau quặn thận (đau vùng lưng, lan xuống bụng dưới)
- Tiểu buốt, tiểu ra máu
- Buồn nôn, nôn.
* Điều trị:
Tùy kích thước sỏi: có thể dùng thuốc, tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi nội, soi lấy sỏi, tán sỏi ống mềm, tán sỏi thận qua da hoặc phẫu thuật mổ mở.
Ví dụ: Anh A bị đau dữ dội vùng thắt lưng bên phải, đi khám siêu âm thấy có viên sỏi 9mm ở niệu quản → bác sĩ chỉ định tán sỏi nội soi bằng laser.
2. Phì đại lành tính tuyến tiền liệt (thường gặp ở nam giới > 50 tuổi).
* Triệu chứng:
- Tiểu khó, tiểu rặn
- Tiểu đêm nhiều lần
- Tiểu không hết, cảm giác còn sót nước tiểu
* Điều trị:
- Thuốc (ức chế alpha, ức chế 5-alpha-reductase)
- Nếu nặng: nội soi cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP)
- Bóc nhân phì đại lành tính bằng laser.
Ví dụ: Chú B 65 tuổi, tiểu đêm 4–5 lần, khám phát hiện tuyến tiền liệt to 55g → bác sĩ cho dùng thuốc 6 tháng, nếu không cải thiện ảnh hưởng đến chất lượng sống sẽ phẫu thuật TURP hoặc bóc nhân phì đại lành tính bằng laser.
3. Ung thư hệ tiết niệu – sinh dục.
* Bao gồm:
- Ung thư thận
- Ung thư bàng quang
- Ung thư tuyến tiền liệt
- Ung thư tinh hoàn.
* Triệu chứng:
- Tiểu ra máu (không đau)
- Đau vùng hông lưng
- Sờ thấy khối u (tinh hoàn, thận).
* Điều trị:
- Phẫu thuật cắt bỏ khối u
- Hóa trị, xạ trị (tùy loại và giai đoạn).
Ví dụ: Anh C, 40 tuổi, tự sờ thấy khối cứng ở tinh hoàn → siêu âm cho thấy khối u → sinh thiết xác định ung thư tinh hoàn → phẫu thuật cắt bỏ, kết hợp hóa trị.
4. Hẹp niệu đạo / Hẹp khúc nối bể thận – niệu quản
* Triệu chứng:
- Tiểu yếu, dòng nước tiểu mỏng
- Tiểu nhiều lần, tiểu không hết.
* Điều trị:
- Nong niệu đạo
- Phẫu thuật tái tạo khúc nối.
Ví dụ: Bé trai 10 tuổi hay bị đau vùng hông lưng, siêu âm thấy ứ nước thận → phát hiện hẹp khúc nối → cần mổ tạo hình lại để dẫn lưu nước tiểu tốt hơn.
5. Các bệnh lý tinh hoàn, bìu và dương vật.
* Bao gồm:
- Xoắn tinh hoàn (cấp cứu ngoại khoa)
- Ẩn tinh hoàn
- Tràn dịch màng tinh hoàn
- Dài/hẹp bao quy đầu
- Cong dương vật (Peyronie)
- Lỗ tiểu lệch thấp.
* Điều trị:
- Phẫu thuật gỡ xoắn (nếu xoắn tinh hoàn)
- Cắt bao quy đầu (nếu hẹp/dài bao quy đầu)
- Chỉnh hình dương vật.
Ví dụ: Bé trai 12 tuổi đột ngột đau dữ dội bìu trái, sưng đỏ → bác sĩ nghi ngờ xoắn tinh hoàn, mổ khẩn để cứu tinh hoàn khỏi hoại tử.
📌 Khuyến nghị:
- Uống đủ nước mỗi ngày (2–2.5 lít)
- Hạn chế muối, đạm, oxalat nếu hay bị sỏi
- Nam giới > 50 tuổi nên khám tiết niệu định kỳ để tầm soát phì đại tuyến tiền liệt.
- Đau dữ dội vùng lưng, bìu hoặc tiểu ra máu → cần khám sớm.