21/10/2024
🧐🕵️♂️ SỰ KHÁC BIỆT GIỮA RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁM ẢNH CƯỠNG CHẾ (OCPD) VÀ RỐI LOẠN ÁM ẢNH CƯỠNG CHẾ (OCD) LÀ GÌ ⁉️
Những suy nghĩ xâm nhập của Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) gây ra đau khổ và nhiều lúc những suy nghĩ này mâu thuẫn với nhân cách của bạn, trong khi ở Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD), những suy nghĩ mày là những đặc điểm cứng nhắc đã ăn sâu và được coi là một đặc điểm cố hữu.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế (OCPD) có thể giống nhau vì cả hai đều liên quan đến những hành vi và sự cố định cứng nhắc. Nhưng chúng là hai chứng rối loạn riêng biệt mà bạn có thể trải nghiệm rất khác nhau.
OCD, trước đây được phân loại là rối loạn lo âu, liên quan đến những nỗi ám ảnh và sự cưỡng chế đau khổ, trong khi OCPD liên quan đến những đặc điểm nhân cách cứng nhắc thường không gây ra đau khổ.
👩🏫 OCD là gì?
OCD liên quan đến những suy nghĩ dai dẳng, không mong muốn (nỗi ám ảnh) và những hành vi hoặc hoạt động tinh thần (cưỡng chế) lặp đi lặp lại mà bạn thực hiện để đáp lại những nỗi ám ảnh đó.
Những triệu chứng này có thể rất khác nhau về nội dung và cường độ, thường nhắm vào các lĩnh vực hoặc chủ đề có tầm quan trọng đáng kể đối với mỗi người, chẳng hạn như nỗi lo sợ về sự an toàn, đạo đức, các mối quan hệ hoặc giá trị cá nhân. Kết quả là OCD có xu hướng gây ra đau khổ và khó khăn đáng kể trong cuộc sống hàng ngày.
Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM) trước đây đã phân loại OCD là một chứng Rối loạn lo âu. Nhưng các phiên bản gần đây, bao gồm Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, ấn bản thứ 5, bản sửa đổi (DSM-5-TR), đã chỉ định nó là một nhóm rối loạn riêng biệt với rối loạn lo âu.
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng 2–3% dân số có thể mắc chứng OCD trong đời. Trong số những người thân của những người được chẩn đoán OCD, tỷ lệ ước tính cao hơn, ở mức 10–11%.
📝 Các triệu chứng chính của OCD là:
◾️ Những ám ảnh/suy nghĩ xâm nhập: những suy nghĩ, hình ảnh hoặc thôi thúc tái diễn, không mong muốn và đau khổ
◾️ Cưỡng chế: hành vi hoặc hoạt động tinh thần được thực hiện để giảm bớt lo lắng hoặc tránh những kết quả đáng sợ, biểu hiện dưới dạng hành động hữu hình hoặc suy nghĩ bên trong
◾️ Sợ hãi và lo lắng: nỗi sợ hãi hoặc lo lắng dai dẳng liên quan đến những suy nghĩ xâm nhập hoặc dự đoán sẽ có những suy nghĩ này
👩🏫 OCPD là gì?
OCPD là một chứng rối loạn nhân cách liên quan đến kiểu mẫu chủ nghĩa hoàn hảo nhất quán, bận tâm đến sự ngăn nắp và nhu cầu kiểm soát mạnh mẽ. Những đặc điểm này tương đối ổn định theo thời gian và thường gây khó khăn trong hoạt động cá nhân và xã hội.
OCPD là một trong những chứng rối loạn nhân cách phổ biến nhất. Một số nghiên cứu cho thấy rằng nó ảnh hưởng đến khoảng 8,7% những người được chăm sóc sức khỏe tâm thần ngoại trú và 23,3% những người đã nhập viện tâm thần.
Tuy nhiên, mặc dù tỷ lệ phổ biến tương đối cao, OCPD thường không được chẩn đoán đúng mức, đặc biệt ở những người đạt thành tích cao và truyền đạt những đặc điểm này một cách hiệu quả.
📝 OCPD được thể hiện thông qua những mẫu hành vi và thái độ phổ biến có thể liên quan đến:
◾️ chủ nghĩa cầu toàn
◾️ tận tâm quá mức với công việc
◾️ tính không linh hoạt và cứng nhắc
◾️ tận tâm quá mức
◾️ miễn cưỡng ủy thác
◾️ tiết kiệm quá mức
◾️ cứng nhắc và bướng bỉnh
🤨 Cách phân biệt OCD 🆚 OCPD
OCD liên quan đến những suy nghĩ không mong muốn và hành vi lặp đi lặp lại gây ra đau khổ, trong khi OCPD bao gồm những đặc điểm tính cách dai dẳng được đánh dấu bằng tính cầu toàn và cứng nhắc, thường được coi là vốn có trong nhân cách của một người.
Những người mắc OCD thường nhận ra hành vi của họ là quá đáng và bị thúc đẩy bởi sự lo lắng, trong khi những người mắc OCPD có thể không coi những đặc điểm của họ là có vấn đề hoặc gây đau khổ.
Mặc dù chúng là những chứng rối loạn riêng biệt nhưng OCD và OCPD thường xuyên xảy ra đồng thời.
Các chuyên gia sức khỏe tâm thần ban đầu tranh luận liệu hai tình trạng này có liên quan với nhau hay không, nhưng một số người hiện cho rằng chúng ảnh hưởng lẫn nhau hoặc thậm chí tạo thành một phân nhóm riêng biệt. Một số lý thuyết cho rằng OCPD đôi khi có thể phát triển như một chiến lược đối phó sau khi bắt đầu mắc chứng OCD.
✔️ Ví dụ về OCD
• Người mắc chứng OCD có thể thường xuyên sợ vi trùng và buộc phải rửa tay hàng chục lần mỗi ngày để giảm bớt lo lắng về sự ô nhiễm. Họ cảm thấy đau khổ vì những suy nghĩ xâm nhập và nhu cầu thực hiện những nghi thức này, nhưng họ không thể dừng lại.
• Người mắc chứng OCD có thể có những suy nghĩ xâm nhập hoặc hình ảnh gây tổn hại, chẳng hạn như đẩy ai đó ra phía trước đầu tàu, mặc dù họ không có mong muốn hoặc ý định làm như vậy. Để đối phó với nỗi đau khổ này, họ có thể bước vào một chu kỳ trấn an tinh thần, liên tục thuyết phục bản thân rằng họ sẽ không bao giờ hành động vì những nỗi sợ hãi này.
✔️ Ví dụ về OCPD
• Người mắc chứng OCPD có thể tổ chức không gian làm việc của họ một cách cứng nhắc, yêu cầu sắp xếp chính xác và dành quá nhiều thời gian để đảm bảo rằng mọi thứ đều đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của họ.
• Người mắc chứng OCPD có thể muốn giám sát mọi thứ trong các dự án nhóm hoặc kế hoạch gia đình, đảm bảo mọi thứ tuân theo các quy tắc và phương pháp chính xác của họ. Họ có thể cảm thấy khó khăn khi để người khác chịu trách nhiệm hoặc đưa ra quyết định, điều này có thể gây ra căng thẳng và tranh cãi trong nhóm hoặc gia đình.
🔔 Tiêu chuẩn chẩn đoán OCD và OCPD
✔️ Tiêu chuẩn chẩn đoán OCD theo DSM-5-TR như sau:
• sự hiện diện của nỗi ám ảnh, sự cưỡng chế hoặc cả hai
• nỗi ám ảnh hoặc sự cưỡng chế tốn thời gian (mất hơn 1 giờ mỗi ngày) hoặc gây ra đau khổ hoặc suy giảm đáng kể trong hoạt động hàng ngày
• các triệu chứng không phải do tác dụng sinh lý của một chất hoặc tình trạng bệnh lý khác
• rối loạn không thể giải thích tốt hơn bằng rối loạn tâm thần khác
✔️ Tiêu chí DSM-5-TR để chẩn đoán OCPD bao gồm một dạng bận tâm phổ biến về sự ngăn nắp, cầu toàn và kiểm soát. Dưới đây là các tiêu chí cụ thể:
• bận tâm đến các quy tắc, chi tiết, danh sách, tổ chức, trật tự hoặc lịch trình đến mức mất đi trọng tâm của hoạt động
• chủ nghĩa cầu toàn cản trở việc hoàn thành nhiệm vụ (có thể tập trung vào quá trình hơn là mục tiêu)
• tập trung quá mức vào công việc và hoàn thành công việc, đến mức loại trừ sở thích hoặc các mối quan hệ (không phải do nhu cầu tài chính)
• quá cứng nhắc trong việc tuân thủ các hệ thống giá trị hoặc đạo đức cá nhân, không liên quan đến các liên kết văn hóa hoặc tôn giáo
• khó bỏ đi những đồ vật vô giá trị, ngay cả khi chúng không có giá trị tình cảm
• miễn cưỡng giao nhiệm vụ cho người khác trừ khi chúng phù hợp với tiêu chuẩn của chính mình
• keo kiệt với bản thân và người khác (tiền có thể được coi là thứ để tích trữ cho những thảm họa trong tương lai)
• cứng nhắc và bướng bỉnh
💊 Điều trị OCPD và OCD
✔️ Đối với OCD, phương pháp điều trị thường bao gồm:
• Liệu pháp Phòng ngừa Phơi nhiễm và Phản ứng (ERP): là một loại liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), liên quan đến phơi nhiễm có kiểm soát với các tình huống sợ hãi mà không tham gia vào các hành vi cưỡng chế. Mục tiêu là giảm bớt lo lắng theo thời gian.
• Thuốc: Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) thường được coi là loại thuốc hàng đầu để điều trị OCD.
✔️ Đối với OCPD, phương pháp điều trị thường tập trung vào:
• Trị liệu: Trị liệu tâm lý, bao gồm trị liệu phân tâm học, CBT, trị liệu lược đồ và trị liệu tâm lý liên cá nhân đều là những liệu pháp trị liệu có triển vọng nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm.
• Thuốc: Mặc dù Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm chưa phê duyệt bất kỳ loại thuốc nào điều trị OCPD nhưng SSRI vẫn được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, bằng chứng về hiệu quả của chúng trong OCPD còn chưa rõ ràng. Thuốc chống loạn thần và thuốc ổn định tâm trạng cho thấy hiệu quả không nhất quán, được hỗ trợ bởi các nghiên cứu và báo cáo trường hợp còn hạn chế.
🚨 Tóm lại
Mặc dù OCD và OCPD có một số điểm tương đồng về hành vi cứng nhắc và sự cố định, nhưng chúng là những tình trạng sức khỏe tâm thần riêng biệt.
OCD liên quan đến những nỗi ám ảnh và sự ép buộc đau khổ gây ra sự gián đoạn đáng kể trong cuộc sống hàng ngày. Mặt khác, OCPD liên quan đến những đặc điểm nhân cách lâu dài, chẳng hạn như tính cầu toàn và khả năng kiểm soát, không nhất thiết gây ra đau khổ.
Nếu bạn nghi ngờ mình có thể đang gặp phải các triệu chứng của OCD hoặc OCPD, đừng ngần ngại liên hệ với chuyên gia sức khỏe tâm thần. Họ có thể đưa ra chẩn đoán chính xác và hướng dẫn bạn các lựa chọn điều trị phù hợp để quản lý và giải quyết những mối lo ngại này một cách hiệu quả.
Nguồn: happylife
