20/07/2025
𝐅𝐨𝐫 𝐏𝐚𝐭𝐢𝐞𝐧𝐭𝐬 (𝐃𝐚̀𝐧𝐡 𝐜𝐡𝐨 𝐛𝐞̣̂𝐧𝐡 𝐧𝐡𝐚̂𝐧)
🦻 NGHE KÉM BẨM SINH DO NHIỄM VIRUS TRONG THAI KỲ
Nhiều người mẹ từng trải qua một thai kỳ tưởng chừng như hoàn toàn bình thường. Em bé chào đời đủ cân nặng, hồng hào, không có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào rõ rệt. Nhưng có một số gia đình, khi em bé gần tròn 8 tháng tuổi, gia đình bắt đầu nhận ra dấu hiệu bất thường: em bé không giật mình khi có tiếng động lớn, không quay đầu theo tiếng gọi. Sau khi được đưa đi khám và làm các xét nghiệm, kết quả khiến cả nhà bàng hoàng: em bé bị nghe kém bẩm sinh do nhiễm cytomegalovirus (CMV) từ trong thai kỳ.
🔰 Trên thực tế, CMV là loại virus rất phổ biến, có thể lây qua nước bọt, nước tiểu, dịch cơ thể, thường gặp ở trẻ nhỏ. Phụ nữ mang thai nếu lần đầu nhiễm CMV – hoặc tái kích hoạt virus khi hệ miễn dịch bị suy yếu – virus có thể truyền từ mẹ sang con qua nhau thai. Khoảng 10–15% trẻ nhiễm CMV bẩm sinh dù lúc sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh, vẫn có nguy cơ bị nghe kém tiến triển dần dần trong những năm đầu cuộc đời. Điều khó khăn là rất khó có thể phát hiện sớm nếu không có xét nghiệm hoặc sàng lọc sau sinh.
Ngoài CMV, các virus khác như Rubella (sởi Đức), Herpes, Toxoplasma, cũng đã được ghi nhận là nguyên nhân gây điếc bẩm sinh. Rubella đặc biệt nguy hiểm nếu người mẹ bị nhiễm trong 3 tháng đầu thai kỳ – thời điểm hệ thính giác của thai nhi đang hình thành. Khoảng 58% trẻ nhiễm rubella bẩm sinh sẽ gặp vấn đề về thính giác.
🔰 Điều đáng lo ngại là phần lớn trẻ bị nghe kém bẩm sinh thường không có dấu hiệu rõ ràng trong giai đoạn sơ sinh. Trẻ vẫn ngủ ngon, bú tốt. Phải đến khi trẻ không có đáp ứng với âm thanh, chậm nói, hay không chú ý với tiếng gọi, thì gia đình mới phát hiện ra. Nhưng khi đó, có thể đã lỡ mất “thời điểm vàng” để can thiệp cho trẻ.
Giai đoạn từ 0–2 tuổi là thời điểm quan trọng nhất để trẻ phát triển ngôn ngữ, giao tiếp, khả năng nhận thức. Nếu nghe kém không được phát hiện và can thiệp kịp thời, trẻ sẽ gặp khó khăn trong học tập, hòa nhập xã hội, thậm chí ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi sau này dù sau đó có được hỗ trợ về thính giác.
🔰 Hiện nay, y học đã có nhiều phương pháp can thiệp hiệu quả, từ máy trợ thính cho đến cấy điện cực ốc tai. Với trẻ nhiễm CMV có triệu chứng rõ, một số thuốc kháng virus như valganciclovir có thể giúp làm chậm lại tiến triển của nghe kém nếu được dùng sớm (thường trong 6 tháng đầu). Tuy nhiên, việc điều trị chỉ phát huy tác dụng khi bệnh được chẩn đoán kịp thời.
Vì vậy, thay vì “phát hiện khi đã muộn”, phòng tránh bệnh ngay từ đầu vẫn là cách điều trị tốt nhất. Phụ nữ có kế hoạch mang thai nên được tiêm vắc-xin MMR (phòng sởi – quai bị – rubella) và kiểm tra kháng thể rubella trước khi mang thai. Trong thai kỳ, cần thực hiện các xét nghiệm huyết thanh học với TORCH (Toxoplasma, Rubella, CMV, Herpes) nếu nghi ngờ nhiễm virus. Và đặc biệt, trong cuộc sống hằng ngày, người mẹ nên rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với nước bọt hoặc dịch tiết của trẻ nhỏ – những nguồn lây nhiễm CMV phổ biến mà ít ai ngờ tới.
🔰 Ngoài ra, các bệnh viện sản khoa hiện nay đều có thể thực hiện sàng lọc thính lực sơ sinh, cũng như xét nghiệm CMV qua mẫu nước tiểu hoặc máu trong vòng 21 ngày sau sinh. Chỉ với một thao tác nhỏ như vậy cũng có thể mở ra cơ hội phát hiện sớm những trường hợp nguy cơ nghe kém và thay đổi cả tương lai của một đứa trẻ.
🌱 Làm cha mẹ, không ai muốn con mình phải chịu thiệt thòi từ khi chào đời. Nhưng có những nguy cơ thầm lặng như nghe kém bẩm sinh do virus, gây ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống của trẻ sau này và chỉ có thể ngăn chặn hoặc hạn chế hậu quả nếu chúng ta đủ hiểu biết và có sự chủ động. Từ những việc thường ngày tưởng như rất nhỏ như rửa tay thường xuyên, tránh dùng chung muỗng với trẻ nhỏ, hay tiêm vắc-xin đầy đủ – tất cả đều góp phần bảo vệ bé yêu từ trong bụng mẹ.
----------------------------
