07/08/2025
🩺 PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ Y HỌC CỔ TRUYỀN TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH NHÂN HỒI SỨC CẤP CỨU
✨ Khi sự sống được giữ lại – cần những phương pháp giúp hồi phục toàn diện
Trong các khoa Hồi sức cấp cứu (ICU), mục tiêu tối thượng là giữ mạng sống người bệnh. Tuy nhiên, sau giai đoạn cấp tính, nhiều bệnh nhân phải đối mặt với một thực tế nặng nề không kém – suy giảm chức năng vận động, hô hấp, nhận thức và tâm thần, ảnh hưởng kéo dài đến chất lượng sống.
Chính trong giai đoạn này, Phục hồi chức năng (PHCN) và Y học cổ truyền (YHCT) không chỉ là hỗ trợ, mà là một phần không thể tách rời trong chiến lược điều trị toàn diện, được khẳng định bởi nhiều nghiên cứu lâm sàng và hướng dẫn quốc tế.
🔎 TỔN THƯƠNG THỨ PHÁT SAU CẤP CỨU: CẦN CHỦ ĐỘNG PHÒNG NGỪA
Bệnh nhân ICU, đặc biệt là người già, trẻ em hoặc người bệnh nặng kéo dài, dễ xuất hiện các biến chứng thứ phát như:
Yếu cơ mắc phải tại ICU (ICU-acquired weakness)
Suy hô hấp dai dẳng sau cai máy
Rối loạn nhận thức, lo âu, trầm cảm (ICU delirium – PTSD)
Loét tì đè, giảm chức năng tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ
Nếu không được can thiệp sớm, người bệnh có thể mất chức năng tự chủ vĩnh viễn, phụ thuộc hoàn toàn vào chăm sóc.
🔬 Schweickert et al. (Lancet, 2009) chứng minh:
Bệnh nhân ICU được PHCN sớm giảm tỷ lệ yếu cơ tới 50%, rút ngắn thời gian thở máy và hồi phục tốt hơn rõ rệt.
🌿 Y HỌC CỔ TRUYỀN – PHƯƠNG TIỆN AN TOÀN, LINH HOẠT TRONG ICU
Trong môi trường hồi sức, khi việc sử dụng thuốc cần thận trọng tuyệt đối, các phương pháp không dùng thuốc của YHCT như châm cứu, xoa bóp, cứu ngải, cấy chỉ, thủy châm, thảo dược trở thành lựa chọn ưu tiên hỗ trợ:
✅ 1. Châm cứu – kích hoạt phục hồi tự nhiên
Tác động lên hệ thần kinh thực vật, điều hòa tuần hoàn não và hô hấp.
Huyệt Phế du, Bách hội, Túc tam lý, Hợp cốc giúp cải thiện oxy hóa, ý thức và trương lực cơ.
📚 Zhang Y et al. (BMC CAM, 2016):
Nhóm bệnh nhân đột quỵ nặng được châm cứu kết hợp PHCN có kết quả phục hồi chức năng cao hơn nhóm chỉ PHCN.
✅ 2. Xoa bóp – bấm huyệt, cứu ngải
Tăng tuần hoàn ngoại vi, giảm phù nề, loét tì đè.
Giúp bệnh nhân an thần nhẹ nhàng, thư giãn, cải thiện giấc ngủ.
✅ 3. Cấy chỉ – kéo dài tác động kích thích
Hiệu quả đặc biệt ở bệnh nhân sau tổn thương tủy, di chứng liệt chi, yếu cơ...
📌 Một số trung tâm PHCN tại Trung Quốc và Việt Nam đã ứng dụng cấy chỉ sau ICU giúp phục hồi vận động hiệu quả, giảm lệ thuộc lâu dài.
✅ 4. Thuốc YHCT – điều hòa tạng phủ, tăng thể trạng
Các bài thuốc như Thập toàn đại bổ, Sinh mạch tán, Bổ trung ích khí thang được sử dụng để:
Hỗ trợ chức năng tỳ vị sau nằm viện dài ngày
Cải thiện khí huyết, nâng cao đề kháng
Giảm tình trạng mệt mỏi, trầm uất sau ICU
🌏 MÔ HÌNH KẾT HỢP PHCN + YHCT TẠI CÁC QUỐC GIA PHÁT TRIỂN
✅ Trung Quốc: Châm cứu, cấy chỉ và thuốc Đông y được ứng dụng trực tiếp tại ICU bệnh viện dã chiến COVID-19, giúp rút ngắn thời gian hồi phục (Wang J. et al., Integr Med Res, 2020).
✅ Hàn Quốc: "Korean Medicine ICU protocol" đang được triển khai toàn quốc, với kết quả khả quan trên bệnh nhân hôn mê, đột quỵ, chấn thương nặng.
✅ Nhật Bản: Kampo (thuốc cổ truyền Nhật) được đưa vào phác đồ hồi sức sau phẫu thuật tim – phổi, giúp tăng khả năng phục hồi hệ tiêu hóa và miễn dịch.
💬 THỰC TẾ TẠI VIỆT NAM – ĐÃ ĐƯỢC TRIỂN KHAI HIỆU QUẢ
Tại các đơn vị như Bệnh viện YHCT Trung ương, Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng, Bệnh viện Bạch Mai, mô hình phối hợp giữa PHCN – YHCT – ICU đã bước đầu cho thấy:
Tăng tỷ lệ phục hồi chức năng sớm sau đột quỵ, tổn thương não, viêm não, suy hô hấp nặng.
Giảm thời gian nằm viện, giảm nguy cơ tái biến chứng sau cấp cứu.
Cải thiện rõ rệt chất lượng sống, đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi.
🎯 KẾT LUẬN: HƯỚNG ĐI KHÔNG THỂ ĐẢO NGƯỢC
🔖 “Giữ được mạng sống là một nửa cuộc chiến. Giúp người bệnh phục hồi để sống có chất lượng – đó mới là chiến thắng toàn diện.”
🧠 PHCN giúp phục hồi thể chất
🌿 YHCT bổ trợ thể trạng – khí huyết – tinh thần
❤️ Cùng y học hiện đại tạo nên HỆ SINH THÁI ĐIỀU TRỊ TOÀN DIỆN
📚 TÀI LIỆU THAM KHẢO KHOA HỌC
Schweickert WD et al. Lancet, 2009 – Early mobilization in ICU.
Tipping CJ et al. Journal of Critical Care, 2017 – Systematic review of early rehab.
Zhang Y et al. BMC Complement Altern Med, 2016 – Acupuncture + rehab in stroke.
Wang J et al. Integr Med Res, 2020 – TCM application in COVID-19 ICU.
📍 Chăm sóc hồi sức không dừng lại ở "sống sót" – mà là sống khỏe, sống đủ đầy.
🔗 PHCN và YHCT chính là cây cầu kết nối điều trị – phục hồi – tái hòa nhập.