23/05/2025
TỪ BỮA ĂN LẠNH ĐẾN MỠ MÁU CAO – ĐỪNG CHỦ QUAN - mách bạn cách dưỡng sinh điều hòa chuyển hóa.
Biểu hiện:
👉 Cơ thể dễ tích mỡ, giữ nước
👉 Nhạy cảm với thời tiết ẩm thấp
👉 Cảm giác chóng mặt, nặng nề, tức ngực, đầy bụng
👉 Rêu lưỡi dày, nhầy
👉 Thích đồ ngọt, béo, hay ăn quá no, nhiều món tẩm bổ,...
1️⃣ Ăn uống lạnh – gốc rễ âm thầm gây tích mỡ trong máu:
❌ Theo Đông y, việc ăn quá nhiều đồ ăn lạnh – bao gồm cả đồ sống chưa qua chế biến, đồ ăn để tủ lạnh, và thực phẩm mang tính hàn như rau sống, nước dừa, nước ép trái cây, cam chanh,... – dễ làm tổn thương Tỳ Vị.
❌ Tỳ dương vốn cần sự ấm áp để vận hóa, khi bị lạnh xâm nhập sẽ suy yếu chức năng hấp thu và chuyển hóa, dẫn đến sinh đàm, đàm tích thành trọc, tạo điều kiện hình thành mỡ máu cao.
❌ Không chỉ đồ lạnh, ăn khuya, ăn quá no, dùng nhiều đồ bổ béo hoặc nội tạng động vật cũng là gánh nặng cho Tỳ Vị, cản trở quá trình chuyển hóa chất béo, khiến chất béo xấu tích tụ trong máu ngày càng tăng cao.
⚡ Sách Linh Khu viết: “人有脂, 有膏, 有肉” (Nhân hữu chi, hữu cao, hữu nhục: con người có mỡ dạng khối, mỡ dạng lỏng và phần thịt nạc). Đông y cho rằng mỡ trong cơ thể (trong đó có mỡ máu) được sinh ra từ đồ ăn thức uống, do công năng vận hóa của Tỳ mà chuyển hóa và phân bố.
⚡ Khi Tỳ khí suy yếu, vận hóa kém, thức ăn không được chuyển thành khí huyết mà sinh đàm – đàm tích lại thành trọc, gây rối loạn mỡ máu. Do đó, “Tỳ thất kiện vận” được coi là cơ chế bệnh lý căn bản.
Ngoài ra:
Thận dương không “khí hóa” được thủy, lâu ngày hình thành thấp, đàm ứ kết lại trong mạch– thể này ngày nay gặp ở người trẻ rất nhiều, chứ không gì người cao tuổi.
Can khí uất trệ, sự vận động của khí bế tắc cũng làm mỡ tích tụ trong mạch máu – thường do căng thẳng kéo dài, ít vận động, ăn uống không điều độ.
Tổng thể, bệnh mang tính chất “bản hư tiêu thực” – tức gốc suy ở Tỳ Thận, ngọn thực là đàm trọc “mỡ máu”.
2️⃣ Nhiều thảo dược trong Đông y đã được ghi nhận có tác dụng điều chỉnh lipid máu:
♦️ Sơn tra: Flavonoid và Triterpenoid trong Sơn Tra, đặc biệt là Hyperoside và Ursolic acid, có tác dụng điều hòa lipid máu rõ rệt, phòng ngừa tổn thương nội mạc mạch máu và làm chậm quá trình xơ vữa động mạch.
♦️ Quyết minh tử: với tác dụng nhuận tràng, quyết minh tử có thể giảm hấp thu cholesterol ở ruột và tăng đào thải, từ đó đạt hiệu quả điều chỉnh lipid máu bằng cách ức chế hấp thu lipid ngoại sinh.
♦️ Hà thủ ô cửu chế: đặc biệt bổ Can Thận. Anthraquinone trong Hà thủ ô có tác dụng nhuận tràng, làm giảm hấp thu lipid và thúc đẩy bài tiết acid mật.
♦️ Các vị thuốc khác như: Giảo cổ lam, Trạch tả, Đại hoàng, Hà diệp, Hổ trượng, Tam thất, Ngưu tất,... thường được phối hợp với các vị kiện Tỳ (Bạch truật, Đảng sâm, Hoàng kỳ, Cam thảo, Bạch linh) và bổ dưỡngThận dương, sơ Can lý khí để trị tận gốc bệnh.
3️⃣ Huyệt vị châm cứu – day bấm hỗ trợ:
👉 Túc tam lý, Tam âm giao, Thiên khu, Phong long
👉 Giúp điều hòa lipid, giảm viêm, tăng cường chức năng mạch máu.
4️⃣ Dưỡng sinh qua vận động và tinh thần:
⏩ Vận động vừa sức, kiên trì giúp khí huyết lưu thông, cải thiện Tỳ Vị và chuyển hóa lipid.
Gợi ý: Thái cực quyền, khí công, đi bộ nhanh, đạp xe nhẹ, bơi lội (ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần).
Tinh thần: giữ tâm an, tránh căng thẳng, lo nghĩ – bởi giận hại Can, lo hại Tỳ, đều ảnh hưởng đến mỡ máu.
Thiền, hít thở sâu, ngủ đủ giấc, giảm dùng thiết bị điện tử trước ngủ.
Việc điều trị và dưỡng sinh cho người rối loạn mỡ máu cần tiếp cận toàn diện – từ chế độ ăn uống hợp lý (tránh lạnh, béo, ngọt), vận động đều đặn, đến giữ tâm lý thư thái, kết hợp thảo dược và châm cứu Đông y. Quan trọng nhất là kiên trì – điều độ – cá nhân hóa theo thể trạng từng người.
———————————————————————
