06/09/2021
BA NGUYÊN TẮC SỐNG KHỎE KHÔNG ĐƯỢC VI PHẠM VÀO MÙA ĐÔNG.
Cổ nhân truyền lại 3 nguyên tắc dưỡng sinh giúp khoẻ mạnh suốt mùa đông: Ai cũng làm được.
Những kinh nghiệm dưỡng sinh khi trời trở lạnh được cổ nhân đúc kết từ hàng ngàn năm trước sẽ giúp bạn và người thân khỏe mạnh trong suốt mùa đông này.
Mùa đông là lúc tiết trời trở nên lạnh giá, khiến tốc độ trao đổi chất trong cơ thể con người cũng chậm lại. Cũng vào khoảng thời gian này, các chất dinh dưỡng trong cơ thể con người được hấp thu nhanh. Do đó, dùng nhiều thực phẩm bổ dưỡng vào mùa đông không chỉ giúp cơ thể tích trữ chất bổ mà còn giúp chúng phát huy tối đa công dụng.
Theo các chuyên gia Đông y, mùa đông là lúc thích hợp nhất để bồi bổ và chăm sóc cơ thể. Mùa cuối cùng trong năm này là báo hiệu sự manh nha của một vòng tuần hoàn bốn mùa mới. Vì vậy, chúng ta cần tranh thủ khoảng thời gian này để dưỡng sinh, giúp cơ thể "thay da đổi thịt" trước thềm năm mới.
Một trong những cuốn y thư sớm nhất được phát hiện tại Trung Quốc mang tên "Hoàng đế nội kinh" đã từng dành hẳn một chương "tứ khí điều thần đại luận" để đề cập tới việc dưỡng sinh mùa đông. Theo cổ nhân, việc chăm sóc sức khỏe vào khoảng thời gian lạnh giá này cần chú ý những điểm chính sau đây.
1. NGỦ SỚM, DẬY MUỘN
Nói về một trong những nguyên tắc bảo vệ cơ thể mùa đông, "Hoàng đế nội kinh" có câu: "Tảo ngạo vãn khởi, tất đãi nhật quang". Câu này ngụ ý khuyên con người nên ngủ sớm, dậy muộn vào mùa đông, tốt nhất nên đợi đến khi nắng chiếu mới thức dậy.
Xét từ góc độ dưỡng sinh truyền thống, việc tăng thêm một chút thời gian ngủ vào mùa đông rất có lợi cho việc tích trữ dương khí và âm tinh, khiến cơ thể đạt tới trạng thái "âm bình dương bí, tinh thần nãi trì".
Nhiều nghiên cứu y học hiện đại cũng cho thấy, tình trạng không khí buổi sáng bị ô nhiễm nghiêm trọng nhất vào mùa đông.
Nguyên nhân do nhiệt độ ban đêm thường hạ xuống thấp, khiến các loại độc tố có hại lắng xuống mặt đất. Tới khi mặt trời mọc, tiết trời trở nên ấm áp, những chất này sẽ bay lên không trung và đi vào cơ thể con người qua đường hô hấp.
Đặc biệt, buổi sáng mùa đông thường xuyên xuất hiện sương mù. Loại sương này không chỉ gây bất tiện đối với quá trình tham gia giao thông mà còn ẩn chứa nhiều nguy hại cho sức khỏe con người.
2. CHÚ Ý "DƯỠNG THẦN"
Nhắc tới dưỡng sinh mùa đông, cổ nhân cũng lưu truyền lại câu nói: "Sử chí nhã phục nhã nặc, nhã hữu tư ý, nhã dĩ hữu đắc". Ý là mùa đông không nên làm nhiễu loạn dương khí, cần để thần trí ẩn sâu vào bên trong, yên tĩnh tự nhiên, khiến cho cõi lòng bình thản, tinh thần khỏe mạnh.
Trong quá trình dưỡng sinh mùa đông, điều cần đặt lên hàng đầu chính là "dưỡng thần". Những trạng thái cảm xúc tiêu cực như nóng giận, lo âu, đa sầu đa cảm… sẽ làm tinh thần căng thẳng và gây tổn thương cho cơ thể từ bên trong.
Vì vậy, trong những ngày đông lạnh giá này, bạn cần đặc biệt chú ý điều hòa tâm trạng của bản thân, tìm cách giải tỏa áp lực và duy trì những cảm xúc tích cực.
Cổ nhân có câu "dưỡng sinh cốt ở dưỡng thần". Vào mùa đông, việc dưỡng thần càng cần được chú trọng.
3. GIỮ ẤM CẨN THẬN
Mùa đông cần chú ý tránh lạnh, tìm ấm, không nên để lộ da thịt dưới cái lạnh để tránh dương khí tràn ra ngoài.
Đây cũng là lúc mọi người cần dùng những biện pháp hữu hiệu nhất để chống lạnh, tuyệt đối không được để hàn khí xâm nhập cơ thể. Những bộ phận cần giữ ấm kỹ trong mùa đông gồm ba vị trí trọng yếu: Cổ, lưng và chân.
Tiêu chuẩn hàng đầu trong việc lựa chọn quần áo cho kiểu thời tiết này là phải có khả năng giữ ấm. Trong số các chất liệu thường dùng trong may mặc, lông cừu, vải PVC, sợi acrylic và tơ tằm rất thích hợp để may quần áo rét. Trong khi đó, vải nilon, polypropylene mang tính dẫn nhiệt khá cao, không có khả năng chống lạnh.
Nhớ kỹ ba lời khuyên của cổ nhân này, bạn sẽ trải qua mùa đông với một cơ thể khỏe mạnh. Ngược lại, không tuân thủ đủ những điều trên sẽ khiến dương khí hao tổn, ảnh hưởng tới sức khỏe của năm mới.
*Lương y Lê Ngọc Quyền sưu tầm.
