20/11/2025
VIÊM PHỔI Ở TRẺ - KHÔNG PHẢI LÚC NÀO CŨNG HO MỚI NGUY HIỂM!
Mỗi mùa lạnh lại có rất nhiều ca viêm phổi mà bố mẹ không hề nghĩ tới.
Có bé chỉ hơi sốt, không ho, không khò khè, chỉ bú kém và ngủ nhiều hơn thường ngày. Thế nhưng khi nghe phổi đã nghe rõ những tiếng ran ẩm đặc trưng của viêm phổi thùy dưới.
Đây là lý do vì sao bác Cường luôn nhấn mạnh với các bậc cha mẹ: ❝Không phải cứ ho mới là viêm phổi và không ho không có nghĩa là con đang ổn.❞
Vì sao trẻ dễ viêm phổi mà không có biểu hiện rầm rộ?
1️⃣Cấu trúc phổi và phản xạ ho của trẻ sơ sinh còn yếu
Phổi trẻ nhỏ có đường dẫn khí ngắn, hẹp, niêm mạc mỏng, chỉ cần viêm nhẹ cũng dễ lan xuống phế nang. Khi đó, dịch viêm đọng lại sâu, nhưng trẻ chưa biết cách ho bật ra.
2️⃣Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.
Trẻ dưới 2 tuổi dễ mắc các bệnh hô hấp do virus (RSV, cúm, adenovirus, phế cầu khuẩn...) vì kháng thể chưa đủ mạnh để “dập tắt” ổ viêm sớm.
Nhiều trường hợp viêm phổi thứ phát sau cảm cúm, sổ mũi.
Lúc này, bố mẹ tưởng con chỉ cảm nhẹ nên không đi khám đến khi con mệt, thở nhanh, đã là giai đoạn viêm phổi tiến triển.
Những dấu hiệu sớm bố mẹ tuyệt đối không nên bỏ qua:
- Thở nhanh bất thường:
▪️Trẻ 60 lần/phút
▪️Trẻ 2-12 tháng: >50 lần/phút
▪️Trẻ 1-5 tuổi: >40 lần/phút
- Cánh mũi phập phồng, rút lõm lồng ngực
- Môi tím tái, da tái lạnh
- Bỏ bú, nôn trớ, mệt, li bì
- Sốt kéo dài, ho nặng dần hoặc không ho nhưng vẫn khó thở
Khi thấy 2-3 dấu hiệu trên, hãy đưa trẻ đi khám ngay. Chụp X-quang và nghe phổi sẽ giúp xác định chính xác tình trạng viêm và mức độ tổn thương.
Cách chăm sóc và phòng ngừa viêm phổi cho trẻ nhỏ:
1. Tăng đề kháng từ sớm
- Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu
- Bổ sung vitamin D3 hằng ngày, tắm nắng sáng
- Giữ ấm cổ, ngực, bàn chân, tránh ủ quá nóng
2. Giữ môi trường sống sạch - ẩm - ấm
- Không hút thuốc, không xông tinh dầu quá đặc
- Thường xuyên rửa tay, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý
- Giữ phòng thông thoáng, độ ẩm 50-60%
3. Tiêm phòng đầy đủ
- Các vắc-xin cần thiết giúp phòng viêm phổi:
▪️Phế cầu khuẩn (PCV13)
▪️Hib (Haemophilus influenzae type
▪️Cúm mùa
▪️Ho gà, bạch hầu, uốn ván (5 trong 1 hoặc 6 trong 1)
▪️Sởi - RSV - COVID (tuỳ độ tuổi và khuyến cáo từng năm)
4. Khi con đang bị viêm phổi nhẹ tại nhà (theo hướng dẫn bác sĩ):
- Cho con nằm đầu cao, dễ thở
- Giữ ấm nhưng không trùm kín
- Vệ sinh mũi bằng nước muối 0,9% 3-4 lần/ngày
- Cho con uống đủ nước, bú nhiều cữ ngắn
- Duy trì vỗ rung long đờm nhẹ, 2-3 lần/ngày
- Tuyệt đối không tự mua kháng sinh hoặc thuốc ho khi chưa có chỉ định
Phổi của trẻ nhỏ rất mong manh.
Mỗi hơi thở của con là điều quý giá nhất.
Làm cha mẹ, ta không thể thay con hít thở,
nhưng có thể giữ cho từng hơi thở ấy được bình yên.
Bs Việt Cường - Đồng hành cùng cha mẹ trong 1000 ngày vàng đầu đời