18/03/2025
Những sai lầm dễ mắc phải khi điều trị đái tháo đường bằng insulin
Tiêm insulin là một trong những phương pháp điều trị thường quy với bệnh nhân bị bệnh tiểu đường, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Tuy nhiên, khi bệnh nhân tái khám chúng tôi thấy nhiều bệnh nhân điều trị insulin đang tiêm sai. Thậm chí có những người đã tiêm thời gian dài, nhưng chỉ khi nhập viện do có biến chứng mới vỡ lẽ ra mình chưa biết cách tiêm.
Sau đây là những sai lầm thường gặp
- Chỉ tiêm một chỗ (thường quanh rốn) mà không thay đổi vị trí tiêm.Hậu quả là chỗ tiêm bị phì đại hoặc teo đét, dẫn đến insulin không được hấp thu đầy đủ. Khi tiêm insulin dưới da thì vùng bụng thường được khuyến cáo vì nó khá rộng. Vị trí tiêm đúng là tiêm cách rốn 3cm hất trở ra đến tận mạn sườn (hình 1) và phải thay đổi vị trí tiêm insulin thường xuyên (hình 2).
Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân không nhớ hoặc được truyền miệng nhau nên họ lại tiêm sai vị trí thành tiêm cách rốn 3cm hoặc tiêm quanh rốn
- Không véo da khi tiêm, nên kim đâm sâu vào đến cơ, thành ra là tiêm bắp chứ không phải tiêm dưới da. Hậu quả là insulin được hấp thu quá nhanh và tác dụng ngắn hơn bình thường.
- Rút bơm tiêm ngay sau khi tiêm xong, khi thuốc chưa kịp đi vào hết, nên một phần insulin sẽ bị chảy ra tại chỗ tiêm.
- Không thay kim tiêm thường xuyên (hằng ngày hoặc sau mỗi lần tiêm), có khi cả tuần hoặc 2 tuần mới thay kim một lần. Hậu quả là kim bị cùn gây đau, bị tắc gây giảm lượng insulin đưa vào cơ thể, bị nhiễm trùng...
- Bút hoặc lọ tiêm insulin được cất trở lại tủ lạnh sau khi tiêm, như vậy bút/lọ insulin bị thay đổi nhiệt độ quá nhiều lần, ảnh hưởng đến chất lượng thuốc.
- Một lọ insulin dùng quá lâu, đến hơn 1 tháng, khi đó insulin bị giảm chất lượng.
Tiêm xong để quá lâu mới ăn nên bị hạ đường huyết.
- Tự bớt mũi tiêm insulin. Bệnh nhân được kê đơn tiêm 3-4 mũi/ngày nhưng do ngại hoặc chủ quan nên tự bớt còn 1-2 mũi tiêm. Hậu quả là cơ thể bị thiếu insulin trầm trọng và đột ngột nên đường huyết tăng vọt, có thể dẫn đến hôn mê nhiễm toan xê tôn�- Nhờ nhân viên y tế tiêm nhưng những người này không được hướng dẫn, không quen với việc tiêm insulin có thể tích rất nhỏ nên họ thường tiêm liều cao hơn chỉ định, gây hạ đường huyết nặng.
- - Sử dụng sai loại bơm tiêm. Ví dụ cùng là bơm tiêm 1mL, nhưng loại chia vạch 40 là dành cho tiêm insulin U40 (1mL có 40 đơn vị), còn loại chia vạch 100 là dành cho tiêm insulin U100 (1mL có 100 đơn vị). Cùng thể tích nhưng lượng insulin chênh nhau 2,5 lần.
Nhận thức được tầm quan trọng trong việc hướng dẫn bệnh nhân cần điều trị bằng insulin,điều dưỡng khoa Nội 3 Bệnh viện YHCT BCA luôn hướng dẫn để phần lớn bệnh nhân đái tháo đường nằm viện có thể tự tiêm được insulin ít nhất 2 ngày trước khi ra viện