10/06/2022
Vấn đề khám và tư vấn dinh dưỡng cho trẻ SDD do thiếu hormone tăng trưởng !
Hiện nay vấn đề thiếu hormone tăng trưởng ở trẻ đang được rất nhiều các phụ huynh quan tâm. Theo thống kê của tổ chức y tế thế giới tỷ lệ thiếu hormone tăng trưởng gặp ở 1/ 3.500-4000 trẻ, còn thiếu hormone tăng trưởng thể nhẹ gặp ở 1/2000 trẻ nhưng có thể do đặc thù về khám và tư vấn dinh dưỡng nên mình được tiếp xúc và khám cho các đối tượng này nhiều nên tỷ lệ trẻ thiếu hormone tăng trưởng mình gặp thường cao hơn rất nhiều.
Những trẻ thiếu hormone tăng trưởng là tình trạng rối loạn nội tiết, nổi bật với các dấu hiệu như trẻ lùn, chậm lớn, còi cọc, sau sẽ anh hưởng đến chiều cao khi trưởng thành và nội tiết tổng thể cua trẻ.
Do để điều trị cho trẻ thiếu hooc mon tăng trưởng thường rất tốn kém và phức tạp thông thường sẽ được điều trị bằng phương pháp tiêm hormone tăng trưởng từ bé đến khi hết tuổi dậy thì.Trẻ điều trị bằng hormone tăng trưởng cần được khám định kỳ 3-6 tháng/lần để bác sĩ để đánh giá đáp ứng với điều trị và theo dõi tác dụng phụ. Chi phí từ 10 triệu 40 triệu đồng/ 1 tháng theo thời giá hiện tại ở việt nam
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ thiếu hormone tăng trưởng như:
- Do bẩm sinh bất thường não trước, bất sản hoặc giảm sản tuyến yên trong thời kỳ bào thai,bệnh liên quan đến rối loại nhiều sắc thể hội chứng Tutner….
- Do mắc cách bệnh lý như u vùng dưới đồi, u tuyến yên hoặc do chấn thương sọ não;
Tuyến yên bị tổn thương do chiếu xạ điều trị các khối u vùng sọ, vùng mũi họng, hốc mắt,...
Não tổn thương do nhiễm vi khuẩn, virus, nấm,...
* Dấu hiệu trẻ thiếu hormone tăng trưởng
Trẻ thiếu hormone tăng trưởng từ lúc nhỏ sẽ thấp bé, chậm lớn hơn bạn bè, chiều cao < -2SD so với quần thể bình thường. Do giảm sản vùng mặt giữa nên gương mặt trẻ trông tròn và non nớt. Trẻ có tay chân nhỏ, dương vật nhỏ.
Để chẩn đoán xác định tình trạng thiếu hormone tăng trưởng, bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ thực hiện một số kỹ thuật cận lâm sàng như:
* Xét nghiệm máu để định lượng chính xác hormone tăng trưởng và một số hormone liên quan khác trong cơ thể. Xét nghiệm hormone tăng trưởng ở trạng thái tĩnh thường không chính xác do đó thường dùng các test động như test dung nạp insulin, test vận động, test glucagon,...để định lượng.
* Chụp X-quang để đánh giá mức độ phát triển của xương.
* Nếu nghi ngờ có tổn thương hoặc khối u tuyến yên, bác sĩ sẽ chỉ định chụp MRI tuyến yên và vùng dưới đồi. Kết quả chụp MRI giúp xác định các vấn đề xảy ra với tuyến yên là do bẩm sinh hay do chấn thương, khối u.
Điều trị tình trạng trẻ thiếu hormone tăng trưởng:
Vậy khi nào chúng ta nghi ngờ và đi kiểm tra cho bé có thiếu hoocmon cho bé kiểm tra, do tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi dưới -2SD ở Việt Nam còn cao nên không phải bé nào còi cọc cũng nghi là thiếu hormone tăng trưởng được vì khi khi làm các biện pháp công thức máu, chụp X quang, MRI rất phức tạp và tốn kém. Do vậy ban đầu các phụ huynh thường đi khám dinh dưỡng để cải thiện chế độ dinh dưỡng cho bé trước loại trừ bé bị suy dinh dưỡng thấp còi do biếng ăn kéo dài, thiếu vi chất trường diễn, hay do chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý…
Và khi các bé đã được điều trị cải thiện những vấn đề dinh dưỡng trên ( thông thường 1-3 tháng ) nếu bé đáp ứng tốt tức hợp tác với chế độ dinh dưỡng và bổ sung những vi chất cần thiết mà bác sỹ đưa ra mà trẻ tăng cân, chiều cao hơn theo mức độ tăng trưởng bình thường của trẻ ở lứa tuổi đó thì bé đó có khả năng là do thiếu vi chất lâu ngày dẫn đến suy dinh dưỡng thấp còi. Còn khi đã can thiệp dinh dưỡng mà mức độ tăng trưởng của bé vẫn chậm hơn hoặc chỉ bằng tăng trưởng trung bình của trẻ lứa tuổi này không có đáp ứng phục hồi lúc này các bác sỹ thường sẽ nghi ngờ bé thiếu hoocmon tăng trưởng hoặc bệnh lý khác, Bác sỹ sẽ hướng dẫn cho phụ huynh đi kiểm tra cho bé và đi kiểm tra những chỉ số gì!
Vì can thiệp bằng tiêm hormone tăng trưởng tốn kém, lâu dài, phức tạp và có nhiều tác sụng phụ nhưng các phụ huynh hiểu đơn giản là tiêm hormone tăng trưởng không phải là kích thích trẻ phát triển vượt trội mà chỉ là tiêm 1 lượng hormone để trẻ bằng có đủ lượng hormone bằng với các trẻ bình thường khác. Do vậy kể cả được tiêm horemone tăng trưởng nhưng có chế độ ăn không hợp lý và thiếu vi chất cũng có thể bị thấp lùn hơn bình thường.
Còn có 1 số trường hợp bé bị thấp lùn do nguyên nhất khác như dậy thì sớm, di truyền do bố mẹ quá thấp cũng tìm đến phương pháp tiêm thêm hormone tăng trưởng và mong muốn trẻ sẽ cao lên nhưng những quan điểm này là hoàn toàn sai lầm vì tiêm hormone tăng trưởng chỉ có tác dụng với các trẻ bị thiếu, những trẻ không phải do thiếu hormone mà cố tình tiêm cho trẻ thì hiệu quả sẽ không có ngoài ra còn rất nhiều tác dụng phụ nguy hiểm cho bé.
Trên đây là 1 số những thông tin về hormone tăng trưởng mà rất nhiều phụ huynh đã nhờ mình tư vấn, hy vọng thông qua bài viết này các phụ huynh sẽ hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Một số kết quả cận lâm sàng để đánh giá trẻ có thiếu hormone tăng trưởng các bạn có thể xem
