14/12/2022
GIỚI THIỆU VỀ CHỨNG LOẠN SẢN XƯƠNG HÔNG.
Loạn sản xương hông ở trẻ sơ sinh
Lý tưởng nhất là DDH được phát hiện qua bệnh sử và khám sức khỏe định kỳ trong giai đoạn sơ sinh. Các câu hỏi cho cha mẹ về các yếu tố rủi ro có thể rất quan trọng. Sàng lọc lâm sàng là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán với các cuộc kiểm tra hông năng động được thực hiện khi sinh và các lần khám bác sĩ nhi khoa tiếp theo trong suốt thời thơ ấu. Ortolani TEST và Barlow TEST nên được thực hiện trong mỗi lần kiểm tra.
Nghiệm pháp Ortolani là một phần của khám sức khỏe đối với chứng loạn sản phát triển của hông, cùng với thao tác Barlow. Cụ thể, nghiệm pháp Ortolani dương tính khớp hông trật ra sau.
Nghiệm pháp xác định dương tính khi nghe thấy một tiếng "cạch" đặc biệt và cảm nhận được khi đầu xương đùi di chuyển về phía trước, chui vào hố ổ cối của xương chậu Đây là một phần của bài kiểm tra tiêu chuẩn cho trẻ sơ sinh, khuyến nghị nên thực hiện ở giai đoạn đầu
TEST Ortolani: Bàn tay của người kiểm tra đặt trên đầu gối của trẻ với ngón tay cái đặt trên đùi ở giữa và các ngón tay đặt nhẹ nhàng lên trên đùi bên và vùng trochanter lớn hơn. Khi dạng ra chậm, khớp háng bị trật khớp và co rút được sẽ giảm đi kèm theo tiếng “cục cục” có thể sờ thấy được mô tả.
Thao tác Barlow được thực hiện bằng cách hướng hông vào trạng thái khép nhẹ và dùng ngón tay cái tạo một áp lực nhẹ về phía trước. Nếu khớp háng không ổn định, chỏm xương đùi sẽ trượt qua mép sau của ổ cối, một lần nữa tạo ra cảm giác trật khớp hoặc trật khớp có thể sờ thấy được.
Ở trẻ sơ sinh, mức độ không ổn định có thể được mô tả là:
1. Trật khớp và co rút (+ Ortolani)
2. Trật khớp và không thể điều chỉnh (- Ortolani)
3. Trật khớp (+ Barlow)
4. Subluxed (hông không ổn định nhẹ hoặc lỏng lẻo với thao tác – Barlow).
Biểu hiện chứng loạn sản xương hông ở trẻ sơ sinh từ 2 tháng tuổi trở lên.
Sau 2-3 tháng tuổi, nghiệm pháp Ortolani và nghiệm pháp Barlow ít nhạy cảm hơn nhưng một số dấu hiệu khám sức khỏe khác trở nên rõ ràng hơn:
- Loạn sản một bên biểu hiện dưới dạng rút ngắn không đối xứng ở bên trật khớp (dấu hiệu Galeazzi)
- Chân ở bên bị ảnh hưởng có thể quay ra ngoài
- Cơ khép hông chặt/giảm giạng hông
- Nếp gấp đùi hoặc mông không đối xứng
- Khoảng cách giữa hai chân có thể trông rộng hơn bình thường.
Biểu hiện chứng loạn sản xương hông ở trẻ biết đi
- Co cứng cơ gấp hông nhẹ do chứng loạn sản hai bên có thể tạo ra chứng phì đại ở cột sống thắt lưng và dáng đi lạch bạch
Trật khớp một bên có thể tạo ra dáng đi ngắn và/hoặc khập khiễng ở trẻ đang tập đi
- Trong một số ít trường hợp, khám và sàng lọc sớm sẽ không phát hiện ra chứng loạn sản đang phát triển của ổ cối và chỏm xương đùi sẽ từ từ trượt ra ngoài và không được phát hiện cho đến khi xác định được chân đi khập khiễng hoặc chân ngắn. Vì cơn đau không phổ biến ở trẻ em nên cần phải quan sát kỹ nếu không chẩn đoán có thể bị bỏ sót.
Biểu hiện chứng loạn sản xương hông ở trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên
- Biểu hiện đau hông và chân có thể là mãn tính và/hoặc trầm trọng hơn do chấn thương
- Nếu từ trung bình đến nặng, có thể dẫn đến bệnh thoái hóa khớp háng và biến dạng nếu không được điều trị.
Chứng loạn sản xương hông được đánh giá như thế nào?
Trẻ em dưới 6 tháng tuổi: Ngoài khám sàng lọc lâm sàng, siêu âm (siêu âm) là kỹ thuật được ưu tiên. Mặc dù không nên sàng lọc tất cả trẻ sơ sinh ở Hoa Kỳ, nhưng trẻ sơ sinh có các yếu tố nguy cơ đã được xác định hoặc các xét nghiệm nghi vấn nên được sàng lọc thường xuyên. Với một cuộc kiểm tra bình thường, việc kiểm tra siêu âm nên được trì hoãn cho đến ít nhất 4-6 tuần, khi sự trưởng thành của hông cải thiện độ đặc hiệu của bài kiểm tra. Siêu âm cũng được sử dụng để ghi lại quá trình giảm và theo dõi sự cải thiện hoặc trưởng thành của khớp háng loạn sản sau điều trị.
Trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên: Đánh giá bằng X-quang đơn giản được sử dụng. Trên phim chụp X-quang AP, các đường định vị chỏm xương đùi trong mối quan hệ với ổ cối-- Hilgenreiner's, Perkin's, và chỉ số ổ cối--có thể được vẽ và đo. Siêu hình xương đùi gần nhất phải nằm ở giữa đường Perkin, trong góc phần tư bên trong và bên dưới của lưới kết quả. Ở khớp háng loạn sản, chỉ số ổ cối bình thường (khoảng 25 đến 27 độ) tăng lên. Các phát hiện khác bao gồm sự gián đoạn của đường Shenton, sự chậm trễ trong quá trình cốt hóa đầu xương và/hoặc sự xuất hiện “giọt nước mắt” mở rộng hoặc bị trì hoãn. Các phép đo và chụp X quang đơn giản cũng được sử dụng để theo dõi sự phát triển và trưởng thành của hông.
Chứng loạn sản xương hông được điều trị như thế nào?
Sau khi xác định được DDH, nên nhanh chóng giới thiệu đến bác sĩ chỉnh hình nhi khoa.
Sơ sinh đến 6 tháng: Hông chưa trưởng thành, ổn định (Barlow âm tính) trở nên bình thường thì không cần điều trị. Hông dương tính với Barlow khi mới sinh cũng có thể trở nên ổn định trong 3 tuần đầu đời; do đó, điều trị có thể bị trì hoãn. Trong cả hai trường hợp, cần phải theo dõi chặt chẽ và khám sức khỏe định kỳ, cộng với việc đến Hoa Kỳ muộn hơn để ghi lại sự ổn định và phát triển bình thường của hông.
Với hông không ổn định, Ortolani dương tính, cần phải điều trị sớm. Hạ hông được định vị ở tư thế gập và dạng nhẹ để kích thích sự phát triển khớp bình thường, thường được thực hiện thông qua dây nịt Pavlik, một nẹp động định vị đùi để cho phép và duy trì việc giảm hông. Trẻ sơ sinh được theo dõi hai tuần một lần để điều chỉnh dây đeo. Tiến độ được theo dõi và xác minh mức giảm với các đánh giá tiếp theo của Hoa Kỳ. Điều trị bằng Pavlik tiếp tục cho đến khi các thông số của Hoa Kỳ trở lại bình thường và khớp háng ổn định khi khám, trung bình là 2-3 tháng sau đó. Theo dõi thông qua sự trưởng thành của bộ xương sau đó được nhấn mạnh.
6 tháng đến 1-2 tuổi: Trẻ em đến thời điểm này hoặc không ổn định với dây nịt Pavlik cần được gây mê toàn thân, sau đó là phẫu thuật thu nhỏ xương hông kín hoặc hở và bó bột cơ g*i.
Trên 2 tuổi: Trẻ lớn hơn có thể yêu cầu phẫu thuật cắt mở rộng với khả năng cắt xương đùi và xương chậu (cắt và sắp xếp lại xương), sau đó là bó bột.
Kết quả điều trị.
Thành công điều trị phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ và sự thành công của việc tái định vị. Nhiều trường hợp được điều trị bằng đai Pavlik trong 6 tháng đầu đời đã hồi phục và phát triển bình thường, không có vấn đề gì về lâu dài. Trẻ càng lớn tuổi hoặc việc giảm bớt càng ít thành công thì càng cần phải phẫu thuật nhiều lần hoặc cuối cùng là viêm khớp háng và thay thế sau này trong cuộc đời.
