07/10/2022
Các vận động và rèn luyện tốt cho người bệnh gan
Ngoài việc tuân thủ điều trị thuốc kết hợp chế độ ăn uống khoa học, người bị bệnh gan cần phải có biện pháp vận động cũng như rèn luyện sức khoẻ để nâng cao thể trạng và chống đỡ với bệnh tật. Vậy, những phương pháp vận động nào tốt với những người mắc các bệnh lý về gan? Hãy cùng các bác sĩ của phòng khám tìm hiểu qua bài viết sau nhé!
Lý do vận động trở nên cần thiết với người bị bệnh gan?
Theo tổ chức Hepatitis B Foundation, gan của bạn hoạt động tương tự như động cơ trong xe hơi, tức là nó đảm bảo cả quá trình hoạt động của các bộ phận khác. Không những thế, hàng ngày, gan phải thực hiện quá trình tiêu hóa, xử lý và thải lọc các chất độc trong máu để đưa ra ngoài cơ thể. Thế nhưng, đồ ăn thức uống chúng ta ăn, bầu không khí chúng ta thở đều có thể chứa những chất độc làm hại gan.
Khi gan bị tổn thương, bạn có thể thấy những dấu hiệu lạ xuất hiện, bao gồm: Nước tiểu đậm hoặc phân màu nhạt; Chán ăn; Đầy bụng; Mệt mỏi; Mắt và da chuyển sang màu vàng… Nếu bạn là người uống nhiều rượu, bia thừa cân, mắc bệnh tiểu đường, huyết áp cao hoặc có tiền sử bệnh gan thì nguy cơ mắc các bệnh về gan càng cao hơn. Chính vì vậy, chăm sóc gan là điều vô cùng cần thiết.
Tiến sĩ Melissa Palmer, tác giả và chuyên gia về bệnh gan cho rằng, sự kết hợp của các loại hình thể dục có ảnh hưởng rất lớn đến chức năng gan.
Tập thể dục thường xuyên giúp khí huyết lưu thông, kiểm soát tâm trạng, giảm căng thẳng và đốt cháy calo… Những hiệu quả này kết hợp với nhau không những làm cho người tập luôn cảm thấy phấn khích, tràn đầy năng lượng, tăng cường hệ thống miễn dịch – yếu tố quan trọng trong “cuộc chiến” chống bệnh gan.
Thông qua việc nâng cao hiệu quả lưu thông máu, tập thể dục tăng cường mức năng lượng, giảm thiểu những mệt mỏi – triệu chứng phổ biến và khó chịu nhất của bệnh gan. Không những thế, tập thể dục làm giảm tổng mỡ cơ thể. Khi tổng lượng mỡ trong cơ thể giảm, hàm lượng chất béo trong gan đồng thời giảm đi, thường dẫn đến giảm đáng kể triệu chứng men gan tăng cao.
Hơn nữa, tác dụng đốt cháy calo trong quá trình tập sẽ giúp người tập giảm cân, từ đó kiểm soát tốt hơn một số hội chứng chuyển hóa, tiểu đường, trầm cảm – các tác nhân làm cho bệnh gan trầm trọng thêm.
Giảm mệt mỏi: Mệt mỏi là triệu chứng hay gặp nhất ở người bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, thường do các nguyên nhân như dùng thuốc tây điều trị, ăn uống không đủ dinh dưỡng do gan chuyển hóa kém, năng lượng dự trữ giảm, tổn thương hệ miễn dịch, hay lo lắng hoặc do các bệnh khác kèm theo. Việc luyện tập là cách tốt nhất để có thể ăn ngon ngủ tốt, giảm lo âu căng thẳng, tăng giải phóng ATP (hợp chất giàu năng lượng), cung cấp năng lượng cho cơ thể, kích thích hệ thống miễn dịch hoạt động. Như vậy người bệnh nhân sẽ giảm được cảm giác mệt mỏi.
Giảm đầy bụng, chậm tiêu: tập luyện thể dục sẽ là làm tăng cường vận động các cơ trên đường tiêu hóa, giúp cải thiện chứng táo bón hay gặp ở người bệnh gan.
Giúp kích thích hệ thống miễn dịch: hệ miễn dịch hoạt động tốt sẽ đáp ứng với điều trị tốt hơn.
Giảm quá trình oxy hóa: tập luyện giúp tăng tưới máu, tăng oxy nuôi dưỡng các mô, chống lại quá trình oxy hóa tại gan nên giảm được việc sản sinh ra gốc tự do có hại cho gan.
Kích thích sản sinh glutathione: đây là một chất tham gia vào quá trình thải độc của gan, giúp khử các gốc tự do sinh ra tại gan trong quá trình khử độc.
Giảm ảnh hưởng của các bệnh khác tới gan: khi bị gan nhiễm mỡ, viêm gan virus, xơ gan mà mắc thêm những bệnh khác như tăng huyết áp, béo phì, tiểu đường… thì sẽ làm cho việc điều trị gặp nhiều trở ngại. Việc luyện tập đúng cách sẽ giúp giảm áp lực bệnh tật cho người bệnh.
Những phương pháp vận động phù hợp
Hãy kiên trì luyện tập thể thao mỗi ngày 30 phút, duy trì 5 buổi/tuần sẽ có tác dụng rất tốt trong việc khống chế các bệnh về gan, đặc biệt là bệnh gan nhiễm mỡ.
Người bị bệnh gan nói chung hay gan nhiễm mỡ nói riêng nên chọn cả thể dục nhịp điệu (vận động nhẹ nhàng) và thể dục thể lực (vận động mạnh) bởi mỗi loại hình vận động có vai trò và tác dụng khác nhau đối với bệnh gan. Cả hai loại hình thể dục này đều cải thiện chức năng gan theo nhiều cách. Tuy nhiên, nếu chỉ có thể tập vài phút mỗi lần thì người bệnh cũng không cần quá vội vàng, nên tập phù hợp theo thể trạng và lên dần cường độ tập. Đối với người viêm gan cấp tính hoặc xơ gan đang trong giai đoạn tiến triển thì nên vận động hết sức nhẹ nhàng và nên tham khảo ý kiến bác sỹ để có chế độ luyện tập tốt nhất.
Tập aerobic tập trung vào hệ thống tim mạch của bạn và có ảnh hưởng đến sự oxy hóa máu. Theo Trung tâm y tế MayoClinic, các bài thể dục nhịp điệu liên quan đến các hoạt động lặp đi lặp lại, vận động cơ lớn làm tăng nhịp tim và thay đổi mô hình thở, tăng lượng oxy mà bạn nhận vào và đẩy nhanh việc cung cấp oxy tới các cơ quan quan trọng của cơ thể, ví dụ như gan.
Không những thế, thể dục nhịp điệu còn không đòi hỏi phải vận động quá mạnh nên không tốn nhiều sức lực. Điều này có lợi ích rất đáng kể trong việc giúp gan thực hiện chức năng thải lọc tốt hơn, từ đó làm giảm sự mệt mỏi hàng ngày cho người bệnh.
Thể dục thể lực
Đối với các bài tập thể lực liên quan đến vận động mạnh như chạy marathon, chống đẩy, đẩy tạ… người tập sẽ tốn nhiều công sức và phải vận dụng toàn bộ cơ thể nhiều hơn. Nhưng bù lại nó nâng cao sức mạnh tổng thể ở cả xương và cơ. Duy trì độ bền của xương cũng như sức mạnh cơ bắp là đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ, vì bệnh gan thường làm cho xương trở nên nhạy cảm, dễ dẫn đến loãng xương. Ngoài ra, tập luyện thể lực làm giảm mỡ cơ thể, giảm nguy cơ dẫn đến gan nhiễm mỡ và gây ra tình trạng bệnh lý gọi là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu.
Tập thể dục còn tăng khối lượng cơ thể và có ảnh hưởng đến sự trao đổi chất, từ đó có thể tích lũy được nguồn năng lượng đáng kể và dễ dàng đối phó trong trường hợp bệnh gan phát triển.
Mệt mỏi là một triệu chứng phổ biến của bệnh gan, vậy nên, hãy dựa vào sức khỏe của mình để chọn bài tập phù hợp. Nếu không muốn tham gia các bài tập nặng nhọc, bạn có thể duy trì thói quen vận động với các hình thức đơn giản hơn như đi bộ, đi cầu thang bộ, chạy bộ, yoga…
Tiến sĩ Melissa Palmer đã đề xuất một chương trình tập thể dục bao gồm các bài tập hiếu khí như đi bộ ngoài trời hoặc trên máy chạy bộ, đi xe đạp và bơi lội… Tần suất và thời lượng có thể tăng dần sau khi đã quen, ban đầu có thể tập thể dục 3 lần/tuần, mỗi lần 10-20 phút, sau đó tăng lên 5 lần/tuần…
Điều quan trọng là bạn phải đảm bảo cơ thể được bổ sung đủ nước trong khi tập thể dục, đặc biệt nếu bạn bị viêm gan loại B hoặc C hoặc đang dùng thuốc theo toa. Cung cấp nước cho cơ thể cũng là giữ cho gan không bị mất nước để giảm sự căng thẳng trong gan.