18/08/2025
🧠 BÁC SĨ CHỈ GIỎI VẼ CHUYỆN ⁉️
Một bệnh nhân méo miệng, nghi đột quỵ.
Bác sĩ khuyên nên chuyển gấp lên tuyến trên để có điều kiện can thiệp.
Thế nhưng, gia đình không đồng ý.
Họ chọn nước muối, lá ớt, nước mía để tự chữa.
Vài giờ sau, bệnh nhân tỉnh lại. Người nhà sung sướng reo hò:
“Đấy nhé, nhờ năng lực tự nhiên chữa lành, khỏi rồi. Bác sĩ chỉ giỏi vẽ chuyện!”
Và thế là, một “thần y” và một “thần dược” được ra đời 🎉
______
🔹HIỆU ỨNG “KẺ SỐNG SÓT”
Nghe như một thành tựu của y học dân gian.
Nhưng sự thật thì đây chính là hiệu ứng kẻ sống sót (Survivorship bias).
Những người may mắn thoát nạn sẽ kể lại câu chuyện, họ là bằng chứng sống cho niềm tin sai lầm. Còn những người không may, những người bị đột quỵ thật sự, không đến được bệnh viện kịp giờ vàng, ra đi hoặc tàn phế thì không thể lên mạng kể lại bất kỳ điều gì nữa.
Chính vì vậy, dư luận chỉ nhìn thấy “câu chuyện thành công”, trong khi vô số thất bại bị chôn vùi trong im lặng. Niềm tin sai lệch vì thế ngày càng lan rộng, còn sự thật thì… flop =]]]
📝 Vậy chuyện gì thực sự đã xảy ra?
Về mặt khoa học, tình huống trên nhiều khả năng là TIA - Cơn thiếu máu não thoáng qua.
Đây là tình trạng tắc nghẽn thoáng qua mạch máu não, gây ra các triệu chứng giống hệt đột quỵ:
- Méo miệng
- Yếu liệt nửa người
- Nói ngọng, nói đớ
Đây là tình trạng gián đoạn quá trình cung cấp máu lên não tạm thời và không gây tổn thương não vĩnh viễn hoặc nhồi máu não cấp tính (một thể của đột quỵ).
Triệu chứng thường xuất hiện và biến mất sau đó nên người bệnh có thể chủ quan. Tuy nhiên, TIA được xem là một trong những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nguy cơ xảy ra trong tương lai gần.
📊 Theo Hiệp hội Đột quỵ Thế giới, khoảng 1/3 người bị đột quỵ đã từng trải qua TIA trước đó.
Trong số này, khoảng 12% tử vong chỉ trong vòng 1 năm.
Tỷ lệ đột quỵ ở những người từng bị TIA cũng rất ghê gớm:
- Trong 7 ngày đầu, nguy cơ đột quỵ đã là 11%.
- Trong vòng 90 ngày, nguy cơ từ 9-17%.
- Trong vòng 5 năm tới, nguy cơ sẽ từ 24-29%.
‼️Đây là lý do y học hiện đại luôn coi TIA là một tình trạng cấp cứu. Và các y bác sĩ ngay lập tức cần tìm nguyên nhân và điều trị dự phòng khẩn cấp:
- Kiểm soát huyết áp, đường máu, mỡ máu
- Sử dụng thuốc kháng kết tập tiểu cầu, statin
- Thậm chí can thiệp mạch máu nếu cần
🫠 BỊ KỊCH ĐƯỢC BÁO TRƯỚC
Sau những trận hả hê và chê bai bác sĩ, một ngày nào đó trong tương lai gần, cơn đột quỵ thật sự ập tới, bệnh nhân và gia đình vẫn tin vào “mẹo trên mạng”, vẫn kiên trì nhỏ từng giọt chanh, giọt muối, xoa dầu, bấm huyệt. Song song với thời gian ấy, từng tế bào thần kinh trong não chết dần theo từng phút.
Cuối cùng,
Giờ vàng can thiệp trôi qua mất, cơ hội cứu não gần như bằng 0. Hậu quả là bệnh nhân tàn phế vĩnh viễn, liệt nửa người, mất ngôn ngữ, mất trí nhớ, sống lệ thuộc hoàn toàn.
Gia đình từ chỗ hy vọng chữa nhanh với mẹo, giờ bước vào vòng xoáy khổ đau, chăm sóc suốt đời…
Nghiệt ngã thay là khi đó, những kẻ gieo rắc niềm tin sai lầm vẫn nhởn nhơ bán “thần dược” trên mạng và sống khỏe, thỉnh thoảng lại khoe chiến tích qua ảnh chụp màn hình mới, như cái cách mà các bạn gửi tin nhắn báo hỉ về cho nó vậy đó :))))
______
⏰ “Giờ vàng” trong đột quỵ
Một bệnh nhân đột quỵ, nếu được điều trị trong 3-4,5 giờ đầu:
- Có thể phục hồi hoàn toàn, không để lại di chứng
- Tránh được liệt nửa người, mất ngôn ngữ
- Giảm gần gấp đôi nguy cơ tử vong
Vậy mà, ở Việt Nam, 80% bệnh nhân nhập viện khi giờ vàng đã trôi qua.
Nguyên nhân không hẳn do y tế yếu kém, mà vì:
- Người nhà không kịp thời nhận ra dấu hiệu đột quỵ
- Chủ quan, nghĩ là “trúng gió” hay “mệt”
- Dùng mẹo dân gian, đánh giá thấp nguy cơ.
- Đến “nhầm” bệnh viện không có khả năng can thiệp sớm, kéo dài thời gian quý giá
…
Một vài câu chuyện “sống sót” không thể làm mờ đi sự thật rằng đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và gánh nặng bệnh tật toàn cầu.
Và đừng trở thành nhân chứng bất đắc dĩ cho một bi kịch hoàn toàn có thể phòng ngừa được chỉ vì tin rằng bác sĩ chỉ “vẽ chuyện”.
Nguồn: box y khoa
Ps: câu chuyện kiểu như vậy cũng xuất hiện rất nhiều trong Y học cổ truyền, do vậy những người nghiên cứu cần biết sàng lọc!
