10/05/2025
"Con tôi chỉ bị viêm mũi dị ứng thôi mà..."
Đó là câu nói đầy ngỡ ngàng và lo lắng của người mẹ khi nghe mình thông báo: Con chị đang bị suy tuyến thượng thận mạn tính, một tình trạng có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí đúng cách.
Cậu bé 14 tuổi, gương mặt sáng sủa, hoạt bát, bước vào phòng khám chỉ vì những cơn hắt hơi, nghẹt mũi – triệu chứng quen thuộc suốt nhiều năm. Mỗi lần thay đổi thời tiết hay hít phải khói bụi, cháu lại khó chịu. Người mẹ thương con nên đã mua một loại thuốc xịt mũi tên H – vốn là thuốc cần phải dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ vì có chứa corticoid – người mẹ lại chủ quan tự mua cho con để dùng thường xuyên. Xịt vào là dễ chịu ngay, và thế là yên tâm. Không đi khám. Không cần kê đơn. Không ai nghĩ rằng đằng sau sự "dễ chịu" ấy là một cái giá rất đắt.
Các bác sĩ chỉ tình cờ phát hiện ra điều bất thường khi thấy da cháu rạn mỏng nhiều – một dấu hiệu mà những ai làm nội tiết đều quen thuộc. Xét nghiệm cho kết quả rõ ràng: tuyến thượng thận của cháu đã bị ức chế, không còn khả năng tiết hormon như trước. Đó là hệ quả của việc hấp thụ corticoid kéo dài qua đường xịt – một con đường mà nhiều người vẫn nghĩ là "an toàn".
Điều khiến người mẹ bối rối hơn cả là: "Nhưng cháu vẫn khỏe mà, vẫn đi học bình thường, có sao đâu?"
Thật đáng tiếc, suy tuyến thượng thận có thể và đôi khi là một "kẻ giấu mặt". Nó không biểu hiện rầm rộ, không sốt, không đau, không làm người ta lo lắng. Cho đến một ngày, khi cơ thể cần phản ứng trước căng thẳng – như sốt cao, tai nạn, phẫu thuật, các vết thương nhiễm trùng ngoài da,... – thì tuyến thượng thận không còn đủ hormon để đối phó. Và lúc ấy, tình trạng có thể chuyển biến rất nhanh: tụt huyết áp, rối loạn điện giải, sốc, hôn mê... và đôi khi là mất đi cơ hội được cứu.
Mình không trách người mẹ ấy – chị chỉ làm điều mà bất kỳ người mẹ nào cũng sẽ làm: tìm cách giúp con dễ chịu, giúp con đỡ mệt. Nhưng mình ước gì có ai đó cảnh báo sớm hơn, giải thích sớm hơn cho chị hiểu rằng corticoid không phải là “thuốc lành”, và bất kì loại thuốc nào đưa vào cơ thể cũng có hai mặt.
Điều đáng nói là, dạng thuốc xịt, thuốc bôi ngoài da – những hình thức tưởng như vô hại – vẫn có thể âm thầm phá vỡ sự cân bằng nội tiết trong cơ thể trẻ nhỏ. Và hậu quả, như trong trường hợp này, là một tuyến thượng thận có thể không còn khả năng phục hồi hoàn toàn nữa.
Vậy nên, nếu bạn là một phụ huynh, nếu con bạn đang dùng thuốc có chứa corticoid – dù chỉ là xịt mũi, bôi da, hay dạng hít – xin đừng chủ quan. Hãy hỏi bác sĩ. Hãy kiểm tra định kỳ. Và đừng đánh đổi sự tiện lợi hôm nay để rồi phải trả giá bằng sức khỏe ngày mai.
Mong rằng những câu chuyện như này không lặp lại thêm lần nào nữa.
Mình xin nhấn mạnh lại một lần nữa bài mình viết là để phản ánh về việc tự ý mua thuốc có corticoid về điều trị mà không có chỉ định của bác sĩ chứ không đổ lỗi cho corticoid như một vài anh chị đọc xong lại hiểu sai rồi sợ hãi. Rất nhiều bệnh cần phải điều trị bằng corticoid nhưng NÓ CẦN ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ VÀ THEO DÕI BỞI BÁC SĨ CÓ CHUYÊN MÔN để khai thác đúng các lợi ích và tránh được các tác dụng phụ không mong muốn.
Vậy nên các anh chị có đang được các bác sĩ kê thuốc thì hãy cứ yên tâm sử dụng và tuân thủ theo y lệnh, liên hệ ngay với bác sĩ của mình nếu thấy có bất thường hay vấn đề lo lắng nhé!
Nguồn: Bác sĩ Dương Minh Tuấn
