06/08/2023
Hen phế quản ở người trưởng thành
1. Dịch tễ: Ở Việt Nam, độ lưu hành của hen ở người trưởng thành khoảng 4,1%.
2. Nguyên nhân: chưa được biết chính xác, nhưng được cho là do sự phối hợp của các bất thường về di truyền với sự “tấn công” của một số tác nhân từ môi trường sống.
3. Đặc điểm lâm sàng
- Bệnh hen thường diễn biến cấp lên từng đợt xen kẽ với những giai đoạn ổn định, trong đó, các đợt cấp có thể bị khởi phát do người bệnh tiếp xúc với dị nguyên gây bệnh hoặc một số yếu tố khác như thay đổi thời tiết gây nhiệt độ lạnh và độ ẩm cao, gắng sức, sang chấn tâm lý, một số loại thuốc (như aspirin…), nhiễm trùng đường hô hấp, ô nhiễm môi trường (khói, bụi, hoá chất, mùi thơm…), một số thức ăn và đồ uống có chứa gốc sulfite…Các yếu tố này không phải là nguyên nhân gây bệnh nhưng có thể khởi phát không đặc hiệu các cơn hen và được gọi là các yếu tố kích phát cơn hen.
- Bệnh hen có tính chất dao động rõ rệt, các triệu chứng của bệnh thường chỉ xảy ra trong cơn hen, ngoài cơn người bệnh thường cảm thấy bình thường. Cơn hen hay xuất hiện về đêm hoặc sau khi tiếp xúc với dị nguyên gây bệnh hoặc các yếu tố kích phát cơn hen. Các triệu chứng thường gặp trong cơn hen là ho khạc đờm, khó thở, khò khè, thở rít, tức, nặng ngực. Nghe phổi có tiếng ran rít ran ngáy.
4. Chẩn đoán
- Khi cơn khó thở điển hình kiểu hen, có tiền sử dị ứng cá nhân và gia đình, đo chức năng hô hấp và lưu lượng đỉnh có rối loạn thông khí tắc nghẽn.
- Trong những trường hợp khó chẩn đoán như hen thể ho đơn thuần, cần làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu như test phục hồi phế quản, test xác định dị nguyên gây bệnh hoặc test kích thích phế quản với methacholine.
5. Điều trị hen
-Nếu được điều trị sớm và đúng phác đồ với các thuốc dự phòng, bệnh hen dù không thể điều trị khỏi nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát
- Để đảm bảo hiệu quả của các thuốc điều trị, tất cả các yếu tố có thể làm nặng bệnh như dị nguyên gây bệnh hoặc các yếu tố kích phát triệu chứng đều cần được phát hiện và tránh tiếp xúc.
- Các thuốc điều trị bệnh hen gồm 2 nhóm cơ bản là nhóm các thuốc cắt cơn và thuốc dự phòng dài hạn.
6. Theo dõi điều trị hen
- Nên ghi nhật ký triệu chứng hen hàng ngày để đánh giá mức độ kiểm soát bệnh với điều trị hiện tại, theo dõi trị số lưu lượng đỉnh bằng lưu lượng đỉnh kế mỗi ngày 2 lần (sáng và chiều).x
- Phải đến khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu của cơn hen nặng như khó thở khi nghỉ ngơi, nói ngắt quãng, tím tái, thở nhanh với tần số thở >30 lần/ phút, nhịp tim nhanh > 120 lần/phút, lưu lượng đỉnh
• Phòng tư vấn tái khám chuyên khoa Dị ứng- Miễn dịch lâm sàng:đặt tại tòa nhà A, bệnh viện Bạch Mai.