30/04/2023
VIÊM BAO GÂN DE QUERVAIN- NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU CỔ TAY VÀ NGÓN TAY CÁI
👉Đại cương
Viêm bao gân De Quervain là bệnh lý viêm bao gân dạng dài và duỗi ngắn ngón tay cái- là hai gân bám vào ngón tay cái bàn tay- gây đau bàn tay tại vị trí bờ ngón tay cái (bờ quay) của cổ tay.
Tình trạng viêm bao gân dạng và duỗi ngón tay cái gây sưng nề và đau học bờ ngón tay cái của cổ tay. Tình trạng đau thường xảy ra khi người bệnh thực hiện các động tác:
- Cử động ngón tay cái.
- Cầm nắm.
- Nâng, xách nặng.
- Cử động cổ tay.
👉Nguyên nhân
- Viêm bao gân dạng và duỗi ngón tay cái thường xảy ra do những vi chấn thương lặp đi lặp lại nhiều lần ở vùng cổ tay, đặc biệt ở những người làm vườn, bán hàng ăn, bế trẻ…
- Một số nguyên nhân khác bao gồm: Bệnh viêm khớp (ví dụ viêm khớp dạng thấp), tổn thương trực tiếp vào gân hoặc bao gân gây nên sẹo xơ, giữ nước do thay đổi của cơ thể (mang thai ) hoặc dùng hormon điều trị…
👉Một số yếu tố nguy cơ:
- Tuổi: 30-50.
- Giới: Nữ hay gặp hơn nam.
- Phụ nữ có thai và cho con bú.
- Bảo mẫu.
- Những nghề nghiệp phải dùng tay lặp đi lặp lại cùng động tác nhiều lần: giáo viên, đầu bếp, thợ may…
👉Chẩn đoán:
- Đau bờ ngón cái của cổ tay là triệu chứng chính, đau có thể tại chỗ nhưng thường làn xuống ngón tay cái và lan dọc lên bờ quay của cẳng tay. Triệu chứng đau có thể đột ngột hoặc từ từ tăng dần. Đau tăng lên khi vận động cổ tay và ngón tay cái. Đau thực sự rõ ràng khi cầm nắm hoặc nâng xách vật nặng hoặc làm động tác vặn xoắn cổ tay.
- Có thể có biểu hiện sưng nề ở bờ ngón cái của cổ tay, sưng nề thường đi kèm với việc hình thành nang hoạt dịch của bao gân.
- Có thể có cảm giác lạo xạo khi cử động ngón tay cái.
- Đau và sưng nề làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu khi vận động cổ tay và ngón tay cái.
- Để xác định viêm bao gân duỗi và dạng ngón tay cái, thầy thuốc thường sử dụng nghiệm pháp Finkelstein/Eichhoff để thăm khám. Người bệnh được yêu cầu gấp ngón tay cái vào trong lòng bàn tay, các ngón tay khác nắm chặt ngón cái và người thầy thuốc nhẹ nhàng nghiêng cổ tay về phía ngón tay út (nghiêng trụ cổ tay). Người bệnh có biểu hiện đau tăng lên khi thực hiện nghiệm pháp là dấu hiệu có giá trị trong chẩn đoán bệnh.
- Siêu âm có thể được chỉ định để đánh giá tình trạng viêm dày của hoạt dịch bao gân và sự hình thành của các nang hoạt dịch. X quang thường không cần thiết cho chẩn đoán.
👉Điều trị
Nguyên tắc chính trong điều trị bệnh viêm bao gân dạng và duỗi ngón tay cái là loại bỏ những kích thích vào gân và bao gân đồng thời kiểm soát viêm và đau cho người bệnh, trả lại hoạt động chức năng cho cổ tay và ngón tay cái và phòng ngừa tái phát.
Các biện pháp điều trị bao gồm:
- Đeo nẹp cổ tay: Nẹp cổ tay có thể tháo lắp, hỗ trợ giữ cho cổ tay thẳng và ngón tay cái ở tư thế thoải mái có thể giúp cải thiện triệu chứng, đặc biệt sử dụng nẹp khi đi ngủ.
- Thay đổi thoái quen hoạt động: Hạn chế những động tác gây sưng và đau cổ tay giúp cải thiện triệu chứng bệnh.
- Chườm lạnh là một biện pháp có giá trị giúp cải thiện tình trạng viêm. Tuy nhiên, ở Việt Nam, do thói quen lâu ngày, người bệnh thường chườm nóng, xoa dầu nóng, dầu cao, rượu ngâm… nên bệnh thường nặng nề hơn.
- Thuốc chống viêm không steroid: Thuốc chống viêm không steroid dạng uống hoặc bôi tại chỗ có tác dụng cải thiện triệu chứng. Cần lưu ý một số thuốc chống viêm không steroid uống trong thời gian ngắn có thể mua thuốc mà không cần kê đơn nhưng đa số là thuốc cần có chỉ định của bác sĩ để hạn chế những tác dụng không mong muốn.
- Corticosteroid: Tiêm thuốc corticoid vào hoạt dịch bao gân là biện pháp hữu hiệu trong điều trị do giải quyết được tình trạng viêm và đau của người bệnh. Khoảng 50-80% các trường hợp được điều trị khỏi sau 1 liệu trình tiêm một đến hai mũi tiêm corticoid. Tuy nhiên tiêm corticoid vào hoạt dịch bao gân là một thủ thuật khó, cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật được chỉ định cho những trường hợp nặng hoặc không đáp ứng với các biện pháp điều trị bảo tồn. Mục đích của phẫu thuật là giải phóng hoạt dịch bao gân để tạo không gian cho gân duỗi và dạng ngón tay có thể trơn trượt dễ dàng. Nếu phẫu thuật được thực hiện đúng, bệnh có thể được điều trị dứt điểm mà không ảnh hưởng đến chức năng của cổ tay và bàn tay.
👉Khi nào cần đến gặp bác sĩ và bạn cần chuẩn bị gì cho cuộc gặp:
Hãy tham vấn ý kiến của bác sĩ khi bạn có biểu hiện sưng đau ngón tay cái trong trường hợp:
- Bạn không sử dụng được ngón tay cái bị đau.
- Đã chườm lạnh mà triệu chứng không cải thiện.
- Đã sử dụng thuốc chống viêm không steroid đường uống (thuốc không cần kê đơn) hoặc bôi mà triệu chứng không cải thiện.
Để cuộc tham vấn của bác sĩ thật sự hiệu quả và đem lại nhiều lợi ích cho người bệnh, hãy chuẩn bị:
- Liệt kê tất cả các câu hỏi mà bạn cần trao đổi với bác sĩ, tôi khuyên bạn nên viết ra giấy.
- Thông tin về các chấn thương gần đây tác động vào vùng bàn tay và cổ tay.
- Thông tin về các thói quen, môn thể thao, hoạt động mà bạn hay làm có thể gây b**g gân vùng cổ tay.
- Thông tin về tất cả các thuốc mà bạn đã và đang sử dụng, bao gồm cả thực phẩm chức năng.
