12/08/2025
BÀI 2 – ĂN UỐNG SAI CÁCH: CÁI CH.ẾT ÂM THẦM CỦA MỘT THẾ HỆ
BÀI 2 – ĂN UỐNG SAI CÁCH: CÁI CH.ẾT ÂM THẦM CỦA MỘT THẾ HỆ
Hà Nội, chiều mưa bất chợt… Tôi ngồi ở quán nhỏ, nhìn ra phố.
Tiếng xe, tiếng còi, tiếng cười nói của mấy nhóm bạn trẻ mới tan ca học thêm…
Trên tay các em là ly trà sữa, gói khoai chiên, hộp gà rán, ly cà phê đá xay đầy kem.
Bữa chiều của các em – toàn là đường, mỡ, phụ gia, chất kích thích.
Nhìn thấy, lòng tôi lại nhớ về bài viết cách đây vài ngày, khi tôi nói về việc các em đang sống trái nhịp sinh học.
Nhịp sống sai đã làm tạng phủ các em rối loạn.
Và hôm nay, tôi muốn nói tiếp: thói quen ăn uống sai sẽ là nhát dao thứ hai, âm thầm nhưng chí mạng.
1. Thực trạng ăn uống đáng lo ngại ở giới trẻ
Tôi đã gặp không ít các em – mới 18, 20 – nhưng bữa sáng bỏ qua, bữa trưa ăn vội mì gói hoặc bánh mì kẹp thịt nguội, bữa tối lại “nhậu” hoặc ăn đồ chiên rán, nước ngọt.
Một số thói quen phổ biến:
- Bỏ bữa sáng – nghĩ là “giảm cân” nhưng thực chất là làm tỳ vị yếu, đường huyết thất thường, dễ mệt mỏi và tăng cân ngược.
- Ăn khuya liên tục – nạp năng lượng vào lúc gan cần lọc độc, khiến gan nhiễm mỡ, rối loạn tiêu hóa, tăng mỡ bụng.
- Lạm dụng đồ uống có đường, nước tăng lực, cà phê đặc – làm mất âm dịch, kích thích tim mạch quá mức, rối loạn giấc ngủ.
- Nghiện đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn – chứa nhiều dầu tái chế, muối, bột ngọt, phụ gia → sinh thấp nhiệt, gây mụn, béo phì, máu xấu.
- Ăn uống không theo giờ giấc – trưa muộn, tối muộn, khi đó tạng phủ không đồng bộ nhịp sinh học, chức năng tiêu hoá và hấp thu giảm sút.
- Ăn quá nhiều đồ lạnh, kem, đá – gây hàn lạnh tỳ vị, rối loạn tiêu hóa, tay chân lạnh, sức đề kháng giảm.
Những điều này, Y học cổ truyền đã cảnh báo hàng ngàn năm: “Tỳ vị tổn thương, bách bệnh từ đó sinh.”
2. Dưới con mắt của Y học cổ truyền – dưỡng sinh
Cơ thể con người là một vũ trụ thu nhỏ, trong đó ngũ tạng – Can, Tâm, Tỳ, Phế, Thận – chính là năm trụ cột nâng đỡ sinh mệnh.
Thức ăn không chỉ là để no bụng.
Thức ăn là nguồn khí – huyết – tân dịch nuôi dưỡng từng tế bào, từng hơi thở, từng giấc ngủ.
Khi các em ăn sai:
- Đồ chiên rán – dầu mỡ tái chế: sinh thấp nhiệt, tỳ vị trì trệ, khí huyết vẩn đục, cơ thể mệt mỏi, trí não u ám.
- Nước ngọt – đường tinh luyện: phá âm dịch, khô gân khớp, nóng trong, nội tiết rối loạn, nổi mụn, dễ cáu gắt.
- Đồ ăn nhanh – thực phẩm công nghiệp: chứa nhiều muối, đạm động vật, chất bảo quản → can thận quá tải, lão hoá sớm, suy giảm miễn dịch.
Tỳ vị chính là nguồn gốc sinh khí huyết. Một khi tỳ bị hư, mọi tạng phủ đều yếu. Người trẻ có thể “chưa thấy” ngay, nhưng quy luật suy yếu là chắc chắn.
3. Nguy cơ không đợi tuổi
Ngày xưa, người 50 mới mỡ máu, gan nhiễm mỡ, tiểu đường.
Giờ, 25 tuổi đã có kết quả xét nghiệm đầy chỉ số đỏ.
Ngày xưa, tóc bạc là chuyện của tuổi già.
Giờ, mới ngoài 20 đã bạc, đã rụng, đã đau lưng, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt.
Các em nghĩ tuổi trẻ là vốn liếng để tiêu xài. Nhưng cơ thể không phải ngân hàng vô hạn.
Mỗi ly trà sữa, mỗi miếng gà rán, mỗi lần bỏ bữa sáng… là một lần các em rút dần tuổi thọ và sức khoẻ của chính mình.
4. Dưỡng sinh – không phải là ăn kham khổ
Người ta sợ “ăn dưỡng sinh” vì nghĩ là chỉ ăn rau luộc, nhạt nhẽo, mất vui.
Nhưng dưỡng sinh không ép ta khổ hạnh. Dưỡng sinh dạy ta ăn thuận tự nhiên, đúng thời, đúng lượng.
- Buổi sáng: Ăn ấm, dễ tiêu – nuôi dương khí (cháo, phở, bánh mì trứng).
- Buổi trưa: Ăn đủ đạm – rau – tinh bột, để bổ khí huyết.
- Buổi tối: Ăn nhẹ, trước 19h, để tạng phủ được nghỉ.
- Giữa bữa: Uống nước ấm, tránh đồ lạnh, nước ngọt, cà phê quá nhiều.
💌 Gửi các em:
Đừng để cơ thể mình trở thành bãi rác của công nghiệp thực phẩm.
Đừng đánh đổi tuổi trẻ và sức khoẻ lấy vài phút ngon miệng.
Một cơ thể suy kiệt sẽ lấy đi của các em nhiều hơn các em tưởng – từ sức lao động, trí tuệ đến cả ước mơ.
💌 Gửi các bậc phụ huynh:
Xin đừng chỉ lo cho con ăn no. Hãy dạy con ăn đúng.
Bởi vì dạy con ăn là dạy con giữ gìn mạng sống.
Không có thực phẩm chức năng nào chữa được một lối sống sai.
Không có mỹ phẩm nào cứu nổi làn da đang héo úa từ bên trong.
Không có bác sĩ nào giữ được sức khoẻ cho một người vẫn tự huỷ hoại mình mỗi ngày.
Vẫn là câu nói ấy
Hãy thức tỉnh trước khi quá muộn.
Sống như thể các em còn muốn sống thật lâu – và sống thật khoẻ.
Theo dõi và cập nhật chia sẻ: Bác Sĩ Thu Phong
Y học cổ truyền – Dưỡng sinh – Dinh dưỡng lâm sàng
