18/08/2025
🎉🎉🎉CHA MẸ TRẺ CÓ BIẾT TẬT "DÍNH PHANH LƯỠI" LÀ GÌ CHƯA????
🎯Bài viết chuyên môn từ BS CKI Nhi: Vũ Thị Điệp
👉Dính phanh lưỡi là dị tật bẩm sinh khi dải niêm mạc mỏng dưới lưỡi (phanh/thắng lưỡi) bám quá gần đầu lưỡi, ngắn, dày hoặc căng làm hạn chế vận động lưỡi. Trẻ có thể khó nâng lưỡi, thè lưỡi, di chuyển lưỡi sang hai bên; khi thè lưỡi có thể thấy đầu lưỡi hằn hình “trái tim”.
🎯Dịch tễ học (tỉ lệ mắc)
Ước tính khoảng 5% trẻ sơ sinh mắc dính phanh lưỡi; bé trai gặp nhiều hơn bé gái (khoảng 3:1).
🎯Phân độ – cách đánh giá lâm sàng
🚦Phân độ Kotlow (4 độ) dựa vào vị trí bám/độ dài còn lại của phanh lưỡi; thường dùng để định hướng chỉ định can thiệp:
🌱Độ 1–2: nhẹ;
🌱Độ 3–4: nặng, hạn chế vận động lưỡi rõ, thường cần can thiệp.
💥Một số tài liệu bệnh viện trong nước cũng mô tả độ 1–4 theo chiều dài phanh lưỡi đo được (xấp xỉ: 12–16 mm; 8–11 mm; 3–7 mm; ..). Các độ 3–4 thường là chỉ định phẫu thuật sau khi bác sĩ đánh giá toàn diện chức năng bú – nuốt – phát âm.
💥💥💥Hậu quả nếu không phát hiện & xử trí kịp thời:
👉Rối loạn bú ở sơ sinh: bắt vú kém, ngậm nông, đau núm vú mẹ, bú kéo dài nhưng hiệu quả thấp → chậm tăng cân.
👉Ăn uống khó khi lớn hơn: nuốt khó do lưỡi kém linh hoạt, dễ biếng ăn.
👉Ngôn ngữ: khó phát âm một số phụ âm (r, s, z…), nói ngọng/chậm nói nếu dính nặng kéo dài.
👉Răng – hàm – mặt: có thể tác động thế răng cửa hàm dưới (nghiêng/khe thưa), ảnh hưởng thẩm mỹ về sau.
💥Dấu hiệu gợi ý cha mẹ nên đưa trẻ đi khám
👉Trẻ sơ sinh: khó bắt vú, bú lâu nhưng ít sữa vào, mẹ đau núm vú; lưỡi khó nâng, thè ra ngắn; đầu lưỡi rạch hình “V/trái tim” khi khóc.
👉Trẻ lớn: phát âm khó, nói ngọng; khó liếm môi trên, chạm lưỡi lên vòm; lưỡi khó đưa qua răng cửa.
💥Khi nào cần can thiệp?
👉Ưu tiên sớm ở sơ sinh nếu dính phanh lưỡi ảnh hưởng bú (trẻ không tăng cân, mẹ đau nhiều, bữa bú kém hiệu quả) sau khi đã tối ưu tư thế/ngậm bắt vú.
👉Trước giai đoạn phát triển ngôn ngữ nếu dính phanh lưỡi gây cản trở phát âm.
👉Với độ 3–4 hoặc độ 1–2 nhưng có rối loạn chức năng (bú, nuốt, phát âm, vận động lưỡi kém), bác sĩ Răng – Hàm – Mặt/Tai Mũi Họng sẽ cân nhắc phẫu thuật.
💥Phương pháp điều trị hiện có
👉Cắt phanh lưỡi (frenotomy/frenulotomy): thủ thuật ngắn, thường gây tê; ở trẻ lớn có thể cần gây mê ngắn. Một số cơ sở dùng dao lưỡng cực (bipolar) hoặc laser giúp cắt và cầm máu tốt, ít đau, trẻ có thể bú/ăn sớm sau thủ thuật.
👉Chăm sóc sau thủ thuật: vùng cắt có mảng trắng vài ngày lành tính; cần vệ sinh miệng, tránh để trẻ cắn/ngậm vật cứng, và tập vận động lưỡi sớm theo hướng dẫn để giảm dính lại.
🎯🎯🎯Quy trình tiếp cận gợi ý tại PK Nội Nhi BS Tuấn Điệp:
♦Sàng lọc ở sơ sinh và các lần khám sau sinh: quan sát lưỡi – thắng lưỡi, hỏi kỹ hiệu quả bú (thời gian, tăng cân, đau núm vú).
♦Đánh giá chức năng: ngậm bắt vú, chuyển động lưỡi, cân nặng theo tuổi; nếu nghi ngờ, chuyển khám chuyên khoa Răng–Hàm–Mặt/TMH để phân độ (Kotlow/đo chiều dài) và lập kế hoạch theo dõi điều trị.
♦Xử trí ban đầu:
tối ưu tư thế bú; nếu thất bại hoặc có phân độ nặng/ảnh hưởng phát âm → cắt phanh lưỡi sớm và hẹn tập vận động lưỡi + theo dõi tăng trưởng – ngôn ngữ.
🚧🚧Thông điệp chính cho phụ huynh:
Dính phanh lưỡi không hiếm (khoảng 5% trẻ sơ sinh) và có thể xử trí đơn giản nếu phát hiện sớm, đặc biệt khi con bú kém hoặc có dấu hiệu chậm nói về sau. Việc thăm khám sớm giúp tránh vòng xoắn bú kém – chậm tăng cân – rối loạn phát âm – ảnh hưởng răng hàm mặt.
Tài liệu tham khảo chính:
https://benhviennhitrunguong.gov.vn/dinh-phanh-luoi-o-tre-em.html
https://bvquan5.medinet.gov.vn/chuyen-muc/phat-hien-tre-dinh-thang-luoi-va-nhung-bien-phap-can-thiep-cmobile14478-70890.aspx
https://benhviennhitrunguong.gov.vn/dinh-luoi-ankyloglossia-o-tre-em.html
https://nhihanoi.vn/dinh-thang-luoi-o-tre-dung-de-lo-thoi-diem-vang/
https://benhvienvietduc.org/ngan-ham-luoi-thu-pham-khien-tre-noi-ngong-va-kho-phat.html
https://bachmai.gov.vn/bai-viet/tat-dinh-luoi-o-tre-em-nhung-thong-tin-can-biet?id=0153deb3-7cf9-ca34-8dcf-d547e9f8561b
https://nhihanoi.vn/dinh-thang-luoi-o-tre-dung-de-lo-thoi-diem-vang/
