05/09/2025
TĂNG HUYẾT ÁP CÓ PHẢI DO DI TRUYỀN?‼️
****
✨ Tăng huyết áp là gì?
Tăng huyết áp là tình trạng tăng áp lực hệ thống động mạch, khi huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg.
Không giống như cúm mùa hay các tình trạng bệnh cấp tính, tăng huyết áp là một bệnh lý mạn tính, tiến triển âm thầm nhưng lại gây hậu quả nghiêm trọng, có thể phá hủy các cơ quan quan trọng như tim, não, thận, mắt mà không gây triệu chứng trong thời gian dài.
Phần lớn tăng huyết áp ở người trưởng thành là không có nguyên nhân (tăng huyết áp nguyên phát), chỉ có khoảng 10% các trường hợp là tăng huyết áp có nguyên nhân (tăng huyết áp thứ phát). Các yếu tố nguy cơ tim mạch thường gặp của bệnh như tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm, tuổi (nam > 55 tuổi, nữ > 65 tuổi), rối loạn lipid máu, đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, thừa cân/béo phì, lối sống ít vận động, hút thuốc lá, uống rượu bia, tiêu thụ quá nhiều muối, stress và căng thẳng tâm lý.
Điều mà nhiều người có thể rất quan tâm: liệu tăng huyết áp có phải do gen di truyền không?. Nghĩa là nếu trong gia đình có người mắc bệnh, thì bạn hoặc con cháu ruột thịt, cũng sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh như vậy? Theo các nhà khoa học, tăng huyết áp có thể là căn bệnh mang tính chất di truyền hoặc do lối sống ít vận động, hàm lượng muối cao trong chế độ ăn hoặc béo phì gây ra, tuy nhiên thói quen sống lành mạnh vẫn là nhân tố mang lại cho con người huyết áp khỏe mạnh (theo quỹ Tim mạch Anh). Bằng chứng về tính di truyền trong bệnh tăng huyết áp chưa hoàn toàn được khẳng định. Kết quả của một số nghiên cứu mới đây trên 24 quốc gia phân tích dữ liệu trên 22000 người mắc bệnh tăng huyết áp và họ phát hiện 22 đoạn gen bệnh tăng huyết áp, các nhà khoa học khẳng định phát hiện này là tiến bộ vượt bậc trong việc tìm hiểu vai trò của gen, có thể mở ra hướng mới trong tiếp cận điều trị tăng huyết áp trong tương lai. Tuy nhiên gen chỉ là một phần nhỏ trong toàn bộ sinh lý bệnh học của tăng huyết áp. Dù sinh ra trong gia đình có người mắc bệnh, nhưng nếu bạn duy trì một lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, dinh dưỡng cân bằng, bạn vẫn có thể không phải là một trong những người mắc bệnh.
✨ Bệnh lý phổ biến, cần tầm soát sớm
Theo thống kê, tăng huyết áp ảnh hưởng tới hơn 1 tỷ người trên thế giới và là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận.
Các yếu tố làm gia tăng tình trạng mắc bệnh thường gặp như tiền sử gia đình, tuổi cao, rối loạn lipid máu, đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, thừa cân/béo phì, lối sống ít vận động, hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn mặn, stress kéo dài. Yếu tố gen di truyền chưa được khẳng định rõ ràng nhưng bước đầu các nhà khoa học đã tìm được một số gen quy đình tình trạng bệnh tăng huyết áp ở người.
Bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc tầm soát sớm giúp điều trị và kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm gánh nặng điều trị bệnh trong xã hội.
✨ Câu chuyện của chị Thủy
Chị Thủy (tên nhân vật đã được thay đổi), 34 tuổi, là giáo viên tiểu học tại Ba Vì, Hà Nội. Trong một lần đưa mẹ đi khám bệnh tại Bệnh viện Quân y 103, chị tình cờ chứng kiến mẹ mình – bà Lành, 65 tuổi – được chẩn đoán tăng huyết áp mức độ 2 sau khi đo và làm các xét nghiệm tim mạch.
Chị Thủy không khỏi lo lắng:
“Mẹ em vẫn khỏe, ăn uống điều độ, sáng nào cũng đi bộ mà sao lại bị huyết áp cao như vậy? Liệu em có bị di truyền không bác sĩ?”
Câu hỏi này cũng là thắc mắc của nhiều người sinh ra trong gia đình có bố và hoặc mẹ cùng mắc bệnh tăng huyết áp.
Bác sĩ nói gì về yếu tố di truyền trong bệnh tăng huyết áp?
Tại phòng khám Nội tim mạch, bác sĩ giải thích cho chị Thủy:
• Tăng huyết áp có thể có yếu tố di truyền do đa gen quy đình, theo một số nghiên cứu gần đây nhất trên thế giới.
• Di truyền không có nghĩa là “chắc chắn bị”, nhưng nguy cơ sẽ cao hơn người bình thường.
• Nếu không tầm soát sớm, không thay đổi lối sống, thì bệnh có thể âm thầm tiến triển mà không gây ra triệu chứng.
• Phát hiện sớm – can thiệp sớm là cách hiệu quả nhất để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.
Ngay tại buổi khám hôm đó, chị Thủy cũng được khuyến khích đo huyết áp. Kết quả là 138/85 mmHg – ngưỡng tiền tăng huyết áp. Bác sĩ chỉ định theo dõi thêm, thực hiện xét nghiệm mỡ máu, đường huyết, và tư vấn thay đổi lối sống ngay từ bây giờ.
✨ Đừng chờ đến khi có triệu chứng
Rất nhiều người trẻ như chị Thủy vẫn nghĩ: “Tôi còn trẻ, chắc chưa bị đâu”. Nhưng tăng huyết áp không phân biệt tuổi tác, và triệu chứng không rõ ràng. Khi xuất hiện dấu hiệu rõ rệt như đau đầu, chóng mặt, nóng bừng mặt, mệt mỏi, thì có thể đã muộn.
Thay vì chủ quan, hãy:
• Đo huyết áp định kỳ (đặc biệt nếu có người thân bị cao huyết áp)
• Xét nghiệm tầm soát các chỉ số tim mạch
• Thay đổi chế độ ăn: giảm muối, tăng rau xanh, hạn chế đồ chế biến sẵn
• Vận động thể lực đều đặn
• Giữ cân nặng hợp lý
• Quản lý stress, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia
✨ Lời khuyên từ bác sĩ Bệnh viện Quân y 103
“Yếu tố gia đình có liên quan đến nguy cơ tăng huyết áp đã được khẳng định, tuy nhiên yếu tố di truyền có thể là một trong những yếu tố nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp. Cùng với duy trì lối sống lành mạnh, dinh dưỡng tích cực, theo dõi huyết áp và sức khỏe định kỳ, thường xuyên sẽ giúp bạn hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc và kiểm soát tốt tăng huyết áp. ”
📌 Đừng chờ bị bệnh mới hành động
• Nếu gia đình bạn có người bị tăng huyết áp
• Nếu bạn từng đo huyết áp cao hoặc dao động thất thường
• Nếu bạn đang có chế độ sinh hoạt chưa hợp lý
👉 Hãy đến các chuyên khoa Nội tim mạch – Bệnh viện Quân y 103 để được tư vấn, kiểm tra và theo dõi huyết áp đúng cách. Một hành động nhỏ hôm nay có thể bảo vệ sức khỏe lớn trong tương lai.
-----------------------
🏥 Địa chỉ: Số 261 Phùng Hưng, Hà Đông, Hà Nội.
☎ Đăng ký khám: 0965.103.103
📧 Email: hospital103@benhvien103.vn
🌏 Website: http://www.benhvien103.vn/
🔵 Facebook: https://www.facebook.com/benhvien103.hvqy
🇿 Zalo Official: zalo.me/benhvien103
