25/08/2025
💫PHÂN BIỆT CÁC LOẠI TẾ BÀO GỐC
Tế bào gốc là các tế bào chưa biệt hóa, có khả năng tự tái tạo và phân chia nhiều lần thành các tế bào có chức năng chuyên biệt như tế bào gốc cơ tim, tế bào gốc tuyến tụy, tế bào gốc da, tế bào gốc máu, tế bào gốc thần kinh,...
Tế bào gốc được phân loại theo 2 tiêu chí là nguồn gốc và tiềm năng biệt hóa, cụ thể như sau:
Các loại tế bào gốc phân theo nguồn gốc:
✔️Tế bào gốc phôi: là tế bào gốc hình thành sau khi trứng được thụ tinh cho đến giai đoạn nguyên bào phôi, khi hợp tử phân chia thành 4 đến 8 tế bào. Tế bào gốc phôi có khả năng sản sinh vô hạn. Chúng có khả năng trở thành mọi tế bào trong cơ thể, kể cả tế bào nhau thai.
✔️Tế bào gốc nhũ nhi: là những tế bào gốc thu nhận từ những giai đoạn đầu tiên khi đứa trẻ chào đời, ví dụ như tế bào gốc máu cuống rốn, tế bào gốc dây rốn, tế bào gốc nhau thai,...
✔️Tế bào gốc trưởng thành là những tế bào gốc thu nhận từ các bộ phận khác nhau của cơ thể trưởng thành, như tủy xương, mô mỡ, răng sữa, răng khôn, máu ngoại vi,...Các loại tế bào gốc trưởng thành được nghiên cứu và ứng dụng nhiều nhất hiện nay là tế bào gốc tạo máu và tế bào gốc trung mô.
✔️Tế bào gốc đa năng cảm ứng: ngoài tế bào gốc phôi, tế bào gốc nhũ nhi và tế bào gốc trưởng thành, còn một loại tế bào gốc khác được tạo ra một cách nhân tạo, đó là tế bào gốc đa năng cảm ứng. Đây là một loại tế bào gốc vô cùng đặc biệt được tạo thành bằng cách tái lập trình từ nguyên bào sợi hoặc một số loại tế bào sinh dưỡng tạo thành các tế bào có các đặc tính giống như tế bào gốc. Giải Nobel 2012 trong lĩnh vực y sinh được dành tặng cho các nhà khoa học đã tạo ra loại tế bào này.
Các loại tế bào gốc phân theo tiềm năng biệt hóa
✔️Tế bào gốc toàn năng: là loại tế bào gốc linh hoạt nhất, có thể biệt hóa thành tất cả mọi tế bào trong cơ thể, hình thành cơ thể con người hoàn chỉnh.Tế bào gốc toàn năng được lấy từ những lần phân chia đầu tiên trong sự phát triển phôi (giai đoạn 1-8 tế bào). Các tế bào gốc toàn năng này chỉ có thể tìm thấy ở gốc phôi, không được tìm thấy trong cơ thể.
✔️Tế bào gốc vạn năng: khi phôi hình thành các túi phôi, các tế bào được tách ra từ nút phôi và được gọi là tế bào gốc vạn năng. Loại tế bào gốc này cũng có khả năng biệt hóa thành bất cứ loại tế bào nào của cơ thể. Tuy nhiên, điểm khác nhau giữa tế bào gốc vạn năng và tế bào gốc toàn năng chính là tế bào gốc vạn năng không thể hình thành cơ thể hoàn chỉnh.
✔️Tế bào gốc đa năng: là loại tế bào gốc có tiềm năng biệt hóa thấp hơn so với tế bào gốc toàn năng và vạn năng. Tế bào gốc đa năng không có khả năng biệt hóa thành mọi loại tế bào trong cơ thể, mà chỉ biệt hóa thành một nhóm tế bào có liên quan chặt chẽ. Chẳng hạn như tế bào gốc trung mô biệt hóa thành tế bào xương, tế bào sụn hay tế bào mỡ còn tế bào gốc tạo máu được biệt hóa thành tế bào máu hay tế bào miễn dịch.
✔️Tế bào gốc đa năng giới hạn: tế bào gốc đa năng giới hạn (oligopotent stem cells) có khả năng biệt hóa thấp hơn so với các loại tế bào gốc khác, chỉ có thể biệt hóa thành một số các loại tế bào giới hạn. Ví dụ các tế bào gốc máu dòng lympho có thể biệt hóa trở thành tế bào bạch cầu lympho B, bạch cầu lympho T.
✔️Tế bào gốc đơn năng: là loại tế bào gốc chỉ có khả năng biệt hóa được thành một loại tế bào duy nhất. Loại tế bào này thường là các tế bào tiền thân, chỉ tạo ra một loại tế bào chức năng.
Tại Trung tâm Tế bào gốc Helene Nhật Bản, các nhà nghiên cứu đã nuôi cấy thành công tế bào gốc trung mô MSC (một loại tế bào gốc đa năng trưởng thành) và ứng dụng các ưu điểm của loại tế bào gốc này trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý như: tiểu đường, tim mạch, viêm khớp, viêm nha chu, tái sinh tóc, tăng cường miễn dịch, cân bằng hormone nữ, đột quỵ...và trẻ hóa cơ thể, mở ra cơ hội nâng cao tuổi thọ và chất lượng cuộc sống cho nhiều người bệnh.
