
30/07/2025
Tội lỗi khi “không làm gì cả” – Hội chứng của thế giới "người lớn"
Cảm giác tội lỗi khi nghỉ ngơi hoặc “lãng phí thời gian” là biểu hiện điển hình của một xã hội hướng tới hiệu suất (performance-oriented), nơi giá trị con người bị gắn liền với năng suất, thành tích, sự bận rộn.
Nhiều nghiên cứu trong tâm lý học xã hội và lâm sàng đã chỉ ra rằng:
🔵Người trưởng thành thường phát triển “niềm tin lõi” (core beliefs) rằng: chỉ khi làm việc chăm chỉ hoặc đạt thành tựu, mình mới xứng đáng được yêu thương hoặc chấp nhận.
🔵Sự tự định nghĩa bản thân thông qua sự hữu ích và bận rộn khiến việc thư giãn, không làm gì, hay tận hưởng một buổi chiều nhàn rỗi trở thành một hành vi sai trái trong tiềm thức.
📚 Theo Brown & Ryan (2003), trạng thái mindfulness (chánh niệm) – tức là khả năng hiện diện trọn vẹn với hiện tại mà không phán xét – chính là điều trẻ em làm rất tốt nhưng người lớn lại thường đánh mất.
Ở trẻ em, trạng thái "chơi" "vui đùa" không có mục tiêu, không vì mục đích học hỏi hay chứng minh điều gì – đó là bản chất tự nhiên, điều chỉnh cảm xúc và củng cố khả năng kết nối.
Tuy nhiên, khi trưởng thành, ta dần mất đi khả năng ấy. Việc thư giãn mà không thấy tội lỗi trở thành điều xa xỉ, bởi nội tâm luôn bị điều kiện hóa bởi sự đánh giá và kỳ vọng (từ xã hội, gia đình, chính mình).
📌 Nói cách khác, "đôi khi cho phép bản thân không làm gì cả" là một điều rất quan trọng sức khỏe tinh thần, vì nó cho phép não bộ hồi phục, sáng tạo và cân bằng cảm xúc 🌱