24/09/2025
🌸 CHA MẸ ĐỪNG CHỦ QUAN: TÂM LÝ TRẺ CÓ THỂ ĐANG CẦU CỨU TRONG IM LẶNG 🌸
Giai đoạn 10–19 tuổi là giai đoạn quan trọng đánh dấu sự chuyển đổi giữa thời thơ ấu và tuổi trưởng thành. Sức khỏe tâm thần ở tuổi này có ảnh hưởng rất lớn đến hạnh phúc và sự phát triển cả đời.
👉 Tuy nhiên, nhiều thanh thiếu niên đang phải đối mặt với áp lực học tập, thay đổi tâm sinh lý, khó khăn trong giao tiếp xã hội… tiềm ẩn nguy cơ rối loạn lo âu.
📌 Theo UNICEF, khoảng 26% trẻ ở tuổi thanh thiếu niên có nguy cơ gặp vấn đề sức khỏe tâm thần. Trong đó, 12% trẻ em và thanh thiếu niên (hơn 3 triệu) cần được thăm khám và can thiệp.
📌 Tại Viện Sức khỏe Tâm thần, chỉ trong 6 tháng cuối năm 2024 có 584 trẻ (10–19 tuổi) nhập viện, và con số này tăng lên 705 trẻ chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025.
Điều đáng lo ngại: trẻ thường ngại chia sẻ, còn cha mẹ dễ nhầm lẫn các tín hiệu cầu cứu với “thay đổi tuổi mới lớn”.
1. Rối loạn lo âu là gì?
Rối loạn lo âu là nhóm bệnh tâm thần thường gặp ở trẻ em, đặc trưng bởi cảm giác lo sợ, căng thẳng kéo dài và khó kiểm soát.
➡️ Trẻ có thể bồn chồn, sợ hãi, né tránh hoạt động thường ngày, ảnh hưởng đến học tập và phát triển.
2. Dấu hiệu nhận biết
Than mệt, đau đầu, đau bụng không rõ nguyên nhân
Tránh thi cử, sợ đến trường, học sa sút
Khó ngủ, dễ cáu gắt, thu mình
Lo lắng vô lý, hồi hộp, trống ngực
Luôn căng thẳng, bồn chồn
3. Nguyên nhân thường gặp
Tính cách: ít nói, cầu toàn, hay lo lắng
Môi trường: ít giao tiếp, thiếu kỹ năng đối phó căng thẳng
Thiếu sự quan tâm từ gia đình – nhà trường
Áp lực học tập, thi cử (43,1% trẻ stress vì bài vở, 41,2% vì thi cử)
Bạo lực học đường, bắt nạt, thiếu kết nối
Sang chấn tâm lý (ly hôn, mất mát, bạo hành…)
4. Phòng ngừa
✔️ Tạo môi trường học đường & gia đình an toàn, lành mạnh
✔️ Khuyến khích trẻ chia sẻ cảm xúc
✔️ Hỗ trợ kỹ năng giải quyết vấn đề
✔️ Giảm áp lực, kỳ vọng quá mức
5. Khi nghi ngờ – Đưa trẻ đi đâu?
Cha mẹ nên đưa con đến các cơ sở y tế chuyên khoa Tâm thần trẻ em & thanh thiếu niên nếu thấy dấu hiệu kéo dài trên 2 tuần.
6. Hậu quả nếu không can thiệp
- Rối loạn lo âu nặng, khó điều trị
- Nguy cơ trầm cảm, rối loạn ăn uống, sử dụng chất, tự làm hại bản thân, thậm chí ý định tự sát
- Ảnh hưởng lâu dài đến học tập, xã hội, sức khỏe tâm thần
7. Ai có nguy cơ cao hơn?
- Trẻ nữ
- Trẻ sống trong gia đình bất ổn, bị bắt nạt
- Trẻ cầu toàn, nhạy cảm
- Trẻ có tiền sử sang chấn hoặc người thân mắc bệnh tâm thần
8. Phát hiện & điều trị
- Thăm khám bởi bác sĩ tâm thần nhi
- Sử dụng trắc nghiệm tâm lý (CDI, DASS-Y, CBCL…)
- Điều trị bằng thuốc và/hoặc trị liệu tâm lý, kết hợp gia đình – nhà trường – bác sĩ
💡 Thông điệp gửi đến cha mẹ:
“Sự lo âu ở trẻ không phải là ‘bướng’, cũng không phải ‘giả vờ’. Nó là một dấu hiệu thật sự của tổn thương tâm lý. Nếu phát hiện sớm, trẻ hoàn toàn có thể phục hồi, phát triển khỏe mạnh cả tâm thần và thể chất.”
👉 Đừng xem nhẹ cảm xúc tiêu cực của con – đó có thể là tín hiệu cầu cứu trong im lặng.
👉 Nếu nghi ngờ, hãy hành động kịp thời – đừng bỏ lỡ “thời điểm vàng” để can thiệp.
🎗 Sức khỏe tâm thần của trẻ – nền tảng của một thế hệ khỏe mạnh.
Hãy bắt đầu từ sự thấu hiểu và đồng hành của cha mẹ!
Đừng chỉ hỏi: “Con có học bài chưa?” – Hãy hỏi: “Hôm nay con cảm thấy thế nào?”