26/03/2022
BÉ THƯỜNG XUYÊN NGHẸT MŨI, CHẢY DỊCH MŨI VÀNG XANH CÓ PHẢI BỊ V.A KHÔNG!?
Chảy dịch mũi xanh ở trẻ thường do bệnh cảnh viêm mũi xoang, viêm hô hấp trên, viêm VA và cả dị vật mũi...
Hôm nay chúng ta nói về V.A
1. V.A LÀ GÌ?
V.A là tên viết tắt từ tiếng Pháp: Vegetations Adenoids của mô lympho (tế bào của hệ miễn dịch tự nhiên) nằm ở vòm họng. VA có chức năng miễn dịch, nhận diện, bắt giữ và sản xuất các kháng thể tự nhiên chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn có hại trong đường hô hấp.
2. TRIỆU CHỨNG PHÌ ĐẠI V.A-VIÊM V.A
V.A phình to chiếm diện tích ở cửa mũi sau khiến trẻ bị ngạt mũi kéo dài, khó thở, thở khò khè ở mũi, hoặc với chứng ngưng thở do bít tắc đường thở từ mũi. Thường được điều trị bằng việc rửa mũi bằng nước nước muối, dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm. Tuy nhiên, sau một thời gian lại tái phát.
V.A bị nhiễm trùng với biến chứng làm chảy dịch mũi xanh kéo dài, dịch mũi màu vàng, xanh, dịch mũi chảy từ vòm xuống thành sau họng gây bé tằn hắn, ho đàm, bé thường xuyên bị sốt. Những dấu hiệu này lặp đi lặp lại kéo dài.
Ho kéo dài hoặc chữa khỏi lại tái phát, gây khàn tiếng do viêm VA chảy xuống đường hô hấp gây viêm thanh quản. Một số trẻ bị rối loạn tiêu hóa do vi khuẩn từ V.A đi vào đường tiêu hóa gây đau bụng, nôn ói và tiêu chảy thường xuyên.
3. CHỈ ĐỊNH NẠO V.A:
• V.A bị nhiễm trùng tái phát nhiều lần (trên 5 lần/năm), mỗi lần kéo dài cả tháng, những lần này phải do sự chẩn đoán chính xác từ bác sĩ Tai Mũi họng
• Gây biến chứng viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm thanh quản, viêm xoang.
• V.A phình quá to gây nghẹt mũi kéo dài, không đỡ khi điều trị nội khoa, có chứng ngưng thở khi ngủ ở bé. Với trường hợp này, khi bác sẽ nội soi sẽ cho kết quả phì đại V.A ở cấp độ 3 và 4. (Hoặc đánh giá phì đại V.A gián tiếp qua XQuang sọ nghiêng)
4. ĐỘ TUỔI NẠO VA?
Chỉnh định nạo V.A sau 24 tháng tuổi.
Tuy nhiên nếu tình trạng phì đại V.A gây ngừng thở khi ngủ thì có thể xem xét chỉ định phẫu thuật nạo V.A sớm hơn.
Nếu tình trạng phì đại V.A quá to mà chúng ta không phẫu thuật bé sẽ cảm giác thở khó, thở nghẹt mũi, ngủ thở bằng miệng -> làm giảm lượng oxy khi ngủ -> giấc ngủ không sâu, ngủ dễ giật mình, bé mệt mỏi uể oải sau ngủ, tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến biến dạng sọ mặt (bộ mặt VA: hô, hàm trên không phát triển, hàm dưới đưa ra ngoài...)
5. PHƯƠNG PHÁP NẠO V.A:
Ngày nay với phương pháp hiện đại và tiên tiến, nạo V.A được tiến hành qua nội soi, bằng coblator hoặc plasma nên hạn chế được nhiều biến chứng chảy máu sau mổ.
TÓM LẠI NẠO V.A KHI:
• Sau khi điều trị nội ổn (bé hết sổ mũi, hết ho), bé vẫn nghẹt mũi, ngủ thở bằng miệng và có hình ảnh đánh giá V.A to độ III-IV
• Viêm tai giữa tái đi tái lại kèm phì đại V.A
• Viêm V.A > 5 lần/năm được chẩn đoán bởi bs Tai Mũi Họng.
LƯU Ý: vấn đề nghẹt mũi do phì đại "V.A" và "Viêm mũi dị ứng"
Bác sĩ sẽ chia sẻ bài "Viêm mũi dị ứng" sau nhưng cũng so sánh trước cho quý phụ huynh nắm.
V.A Viêm mũi dị ứng
Nghẹt mũi gần như liên Chỉ nghẹt mũi khi tiếp xúc tác
tục (Vì bản chất VA lúc nhân dị ứng (hoặc chỉ vào buổi
nào cũng to nên nghẹt sáng sau ngủ, hoặc tối lúc ngủ)
suốt) (Tiếp xúc tác nhân gây dị ứng
-> chảy mũi nên nghẹt)
Dịch mũi vàng, đục Dịch mũi trong
Viêm VA: sốt > 38 độ Chỉ sốt nhẹ về chiều (< 38 độ)
=> Vậy nên nếu bé vừa phì đại V.A vừa bị Viêm mũi dị ứng thì phẫu thuật nạo V.A cho bé sẽ GIẢM NGHẸT MŨI, nhưng nếu vẫn tiếp xúc tác nhân dị ứng -> gây xuất tiết mũi (chảy mũi) -> vẫn sẽ GÂY NGHẸT MŨI sau phẫu thuật nạo V.A
TÓM LẠI:
Khi bs TMH chẩn đoán bé phì đại V.A độ III-IV thì có chỉ định phẫu thuật nạo VA cho bé, để đảm bảo thông thoáng đường thở.
Quý phụ huynh cần kiểm tra thêm bé ngủ hả miệng, và nghẹt mũi khi ngủ -> nên nạo VA cho bé. Nếu phụ huynh thấy bé ngủ vẫn ngon, không nghẹt mũi (tiếng rít, khò khè ở mũi khi ngủ), không hả miệng khi ngủ -> thì có thể không cần nạo VA cho bé.
Trân trọng!
BsCK1 Tống Hồ Từ Phương-BV Nhi Đồng Thành Phố.
15, Võ Trần Chí, Tân Kiên, Bình Chánh, TpHCM