
10/09/2025
🧪 Dung dịch uống: những vấn đề "TƯỞNG DỄ MÀ KHÓ" khi bào chế
Dung dịch uống là dạng bào chế phổ biến nhưng có những thách thức nhất định. Các yếu tố như độ tan, ổn định hóa học, vi sinh, tương tác bao bì và cảm quan (mùi, vị, độ nhớt) đều có thể gây thất bại nếu không kiểm soát tốt.
Các giải pháp đi kèm không chỉ mang tính “cứu chữa” mà cần được triển khai ngay từ giai đoạn tiền công thức – preformulation, nhằm đảm bảo công thức ổn định, an toàn, hiệu quả và dễ chấp nhận với bệnh nhân.
Sau đây là một số giải pháp tiềm năng cho một số vấn đề thường gặp của dung dịch thuốc:
💊 Độ tan của dược chất
- Điều chỉnh pH bằng hệ đệm tối ưu.
- Sử dụng đồng dung môi (ethanol, propylene glycol, glycerin).
- Phối hợp chất diện hoạt (Tween 80, Cremophor).
💊 Cảm quan & tuân thủ bệnh nhân
- Sử dụng chất tạo ngọt (sorbitol, sucralose, aspartame).
- Che vị bằng hương liệu tự nhiên hoặc vi nang hoạt chất.
- Điều chỉnh độ nhớt bằng polyol hoặc gum để tạo cảm giác dễ uống.
💊 Ổn định hóa học
- Tối ưu pH để hạn chế thủy phân/oxy hóa.
- Thêm chất chống oxy hóa (sodium metabisulfite, ascorbic acid, BHT).
- Bao gói chống ánh sáng (chai thủy tinh nâu, bao bì cản quang).
- Bổ sung chất tạo phức chelating (EDTA) để loại bỏ ion kim loại.
💊 Ổn định vi sinh
- Chọn chất bảo quản phù hợp với pH (benzoic acid pKa 4.2 → hiệu quả ở pH < 5).
- Kết hợp nhiều chất bảo quản (ví dụ: paraben + sorbate).
- Sử dụng đồng dung môi có tác dụng kìm khuẩn (ethanol, glycerin).
- Thực hiện đầy đủ thử nghiệm Challenge Test trước khi đưa vào sản xuất.
💊 Tương tác với bao bì
- Khảo sát tương thích API–bao bì .
- Dùng bao bì thủy tinh hoặc nhựa có chứng nhận DMF (Drug Master File).
- Thêm chất diện hoạt nồng độ thấp để hạn chế hấp phụ.
- Bao gói đa lớp (nhựa + nhôm) để giảm thấm khí.