12/07/2025
LÃO TRẦN VỚI NHÂN ĐẠO: CẢI THIỆN XÃ HỘI CHO NGƯỜI YẾU THẾ
I. MỞ ĐẦU: TÂM NGUYỆN CỦA MỘT VỊ CHỦ TỊCH ĐỘC LẬP
Ở tuổi tóc bạc, khi danh tiếng trong giới Y Dược đã vững vàng, Lão Trần - lại đảm nhận một vai trò mới: Chủ tịch Chữ Thập Đỏ Độc lập. Đây không phải là chức vị danh dự, mà là một vai trò hành động thực tế. Lão Trần không khoác áo nghi lễ, không phát biểu rườm rà. Ông bước ra phố, đến xóm lao động, trại dưỡng lão, viện tâm thần, trạm xá và vùng ven đô thị hóa để chứng kiến, thấu hiểu, rồi trăn trở.
Ông từng nói: "Từ chỗ làm Y, tôi hiểu rằng có những cái đau không chỉ nằm trong thân thể. Cái đau xã hội còn khốc liệt hơn, vì nó âm ỉ và lan rộng nếu không ai chữa trị."
II. VẤN ĐỀ XÃ HỘI CỦA NGƯỜI YẾU THẾ
1. Người già neo đơn và bị lãng quên
Đà Nẵng, thành phố năng động nhưng cũng có những góc khuất. Nhiều người già không nơi nương tựa, sống lay lắt trong những căn nhà cấp 4 xập xệ hoặc phải nương nhờ chùa, trại dưỡng lão. Một số khác sống cùng con cháu nhưng bị ngược đãi tinh thần hoặc bị xem là gánh nặng.
2. Trẻ em lang thang và thiếu cơ hội học tập
Có không ít trẻ em bán vé số, làm thuê, bị bỏ rơi. Một số em bị bạo hành, không được đến trường, không có giấy khai sinh hoặc bị mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn của nghèo đói và thất học.
3. Người khuyết tật và bệnh nhân tâm thần nhẹ
Họ thường bị gia đình giấu đi, không được tiếp cận với dịch vụ y tế, phục hồi chức năng hoặc giáo dục đặc biệt. Cộng đồng chưa có nhận thức đúng đắn, dẫn đến kỳ thị và rào cản hòa nhập.
4. Công nhân nhập cư và lao động phi chính thức
Phần lớn sống trong nhà trọ chật chội, điều kiện sống tạm bợ, thiếu bảo hiểm, khó tiếp cận dịch vụ y tế - xã hội. Khi đau ốm, mất việc, họ không có nơi nương tựa.
III. TẦM NHÌN VÀ TRIẾT LÝ CỦA LÃO TRẦN
Lão Trần không nhìn các nhóm yếu thế với ánh mắt thương hại. Ông nhìn họ như những con người có quyền sống, được tôn trọng và có thể phát triển nếu được tiếp sức. Tôn chỉ của ông là: "Không ai bị bỏ lại phía sau. Và nếu xã hội đang bỏ lại họ, ta phải đi ngược dòng, kéo họ trở lại."
Triết lý của ông không nằm ở từ thiện nhất thời, mà ở cải tạo hệ thống và tạo động lực bền vững. Giúp một người không chỉ là cho họ gạo, mà là cho họ hy vọng, phương pháp, và niềm tin vào chính mình.
IV. KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG: TỪ CHỮ THẬP ĐỎ ĐỘC LẬP ĐẾN CỘNG ĐỒNG BỀN VỮNG
1. Thiết lập mạng lưới thiện nguyện cộng đồng
• Kết nối y bác sĩ, điều dưỡng, giáo viên, sinh viên ngành xã hội và người dân để tạo thành các nhóm tình nguyện đa ngành.
• Mỗi nhóm nhận chăm sóc dài hạn cho 1–2 cá nhân yếu thế: thăm hỏi, hỗ trợ y tế, dạy học, hướng dẫn pháp lý.
2. Mô hình “Trạm nhân đạo lưu động”
• Một chiếc xe được cải tạo thành phòng khám, tủ thuốc, xe truyền thông lưu động.
• Mỗi tuần đi đến một phường, một làng ven đô để khám bệnh, phát thuốc, tư vấn sức khỏe, tâm lý và tuyên truyền chống kỳ thị.
3. Quỹ Vi mô Chữ Thập Đỏ
• Gây quỹ từ doanh nghiệp, các nhà hảo tâm để cho vay không lãi hoặc tài trợ có điều kiện với người lao động phi chính thức.
• Ưu tiên các bà mẹ đơn thân, người khuyết tật có nghề trong tay nhưng thiếu vốn.
4. Trường học nhỏ - Trường đời lớn
• Thiết lập các lớp học cộng đồng cho trẻ em lang thang.
• Hợp tác với các trường đại học đào tạo sư phạm, mời sinh viên đến dạy.
• Ngoài kiến thức, dạy kỹ năng sống, giáo dục nhân bản, phục hồi niềm tin.
5. Chương trình “Mỗi nhà một bạn già”
• Kêu gọi mỗi gia đình, mỗi sinh viên, mỗi nhóm thiện nguyện nhận chăm sóc một người cao tuổi.
• Hỗ trợ bằng việc thăm nom, nấu ăn, trò chuyện, đưa đi khám bệnh, thậm chí giúp họ viết hồi ký nếu có nguyện vọng.
6. Cổng thông tin công dân yếu thế
• Xây dựng một nền tảng số cập nhật thông tin về người yếu thế cần giúp đỡ, cho phép cộng đồng tra cứu, hỗ trợ, kết nối nguồn lực minh bạch.
• Đây cũng là nơi tập hợp hồ sơ, quyền lợi, pháp lý và cả tri thức số giúp người yếu thế tự học và phát triển.
V. CÁC BIỆN PHÁP HỖ TRỢ CHUYÊN SÂU
1. Can thiệp tâm lý – xã hội
• Hợp tác với khoa Tâm lý các trường đại học.
• Đào tạo các tình nguyện viên về hỗ trợ tâm lý cơ bản.
• Có đội phản ứng nhanh nếu phát hiện trường hợp trầm cảm, tự sát, bạo hành.
2. Hệ thống giám sát cộng đồng
• Tập huấn tổ dân phố, cộng đồng cư dân nhận biết người có dấu hiệu suy giảm sức khỏe, tinh thần, bạo lực gia đình.
• Đường dây nóng hoạt động 24/7 do nhóm thiện nguyện trực, luân phiên bởi các bác sĩ, luật sư, chuyên viên xã hội.
3. Phối hợp chính quyền – tư nhân
• Dù là tổ chức độc lập, Lão Trần vẫn tích cực đối thoại với chính quyền thành phố, Sở Y tế, Lao động – Thương binh – Xã hội.
• Đề xuất chính sách hỗ trợ nhà ở, bảo hiểm y tế, giáo dục hòa nhập cho nhóm yếu thế.
4. Sáng kiến "Vì một cộng đồng Tử Tế"
• Chiến dịch truyền thông xã hội với khẩu hiệu "Tử tế không tốn tiền, nhưng đáng giá cả xã hội".
• Mỗi người dân được mời kể 1 câu chuyện tử tế từng chứng kiến. Truyền đi cảm hứng sống nhân ái.
VI. NHỮNG THÁCH THỨC VÀ CÁCH ỨNG PHÓ
1. Thiếu kinh phí thường xuyên
Lão Trần không tổ chức gala quyên góp rình rang. Ông ưu tiên xây dựng niềm tin bằng hành động nhỏ mà đều đặn, tạo thành quỹ tín nhiệm. Kêu gọi "Mỗi tháng, góp một bữa ăn cho người khác" thay vì những chiến dịch lớn gây mệt mỏi.
2. Chống lại sự vô cảm và thành kiến xã hội
Thông qua các câu chuyện, video, hình ảnh do chính người yếu thế kể lại, ông làm lay động cộng đồng. Chính sự chân thật giúp thay đổi định kiến.
3. Khó khăn về nhân lực chuyên môn
Ông tổ chức các khóa đào tạo miễn phí, cấp chứng chỉ thiện nguyện xã hội, mời chuyên gia giảng dạy, tạo cơ hội cho sinh viên thực tập. Hệ sinh thái thiện nguyện cũng là môi trường học tập sống động.
VII. NGỌN LỬA NHÂN ĐẠO KHÔNG TẮT
Lão Trần đã U60. Nhưng ông không chậm lại. Trái lại, ông sống như thể còn rất nhiều điều phải làm, rất nhiều số phận cần chữa lành. Vai trò Chủ tịch Chữ Thập Đỏ Độc lập không phải là kết thúc, mà là một khởi đầu mới cho một con đường lâu dài: con đường xây dựng một xã hội công bằng, tử tế, và không bỏ rơi ai phía sau.
Ông không cứu thế. Ông chỉ làm điều một con người nên làm, bằng trái tim tỉnh thức và đôi tay không ngại dấn thân.
Và như ông từng viết trong một mảnh giấy dán tường tại văn phòng nhỏ của mình:
"Không ai là cũ nếu lòng họ vẫn còn nghĩ đến người khác. Không ai là nhỏ nếu việc họ làm có thể thắp sáng một mảnh đời."
- Lão Trần CTĐ -
Hinh: Cha con Lão Trần thời trai trẻ trong một chuyến thiện nguyện.
