22/03/2023
COACH ĐÂU RA MÀ DỄ VẬY!
Gần đây đồng môn coaching của mình chia sẻ nhiều comment không hay ho gì lắm của người đời cho công việc thực sự rất hay ho và đầy ý nghĩa này.
Nhìn lại mình thấy nhiều thứ đã phát triển lâu dài ở nước ngoài khi đưa vào VN đã bị biến tướng ở cách làm, khiến cho mọi người hoài nghi và mất lòng tin.
Coaching là nghề quá mới ở VN, dù vài anh chị mình biết đã bắt đầu thực hành coach từ cách đây 10 năm, nhưng với đa số người VN nó vẫn quá mới mẻ và lạ. Mình rất may mắn đã học đúng thầy, đi đúng đường. Đúng với mình ở đây theo nghĩa là nó khớp với giá trị mình coi trọng và giá trị phổ quát chung, đó là sự trung thực, là làm những gì mình nói, là sống như mình coach, thành lối sống mỗi ngày. Đó là thực hành chăm sóc thân -tâm, rèn nội lưc, luyện kỹ năng, thực hành tích lũy giờ coach, nhìn lại và rút ra bài học từng phiên, cải thiện và điều chỉnh, liên tục như vậy qua nhiều tháng năm, từ vài trăm giờ coach trở lên, mới gọi mình là coach thực thụ.
Có nơi bán dịch vụ tư vấn thần số học, tư vấn viên mới tuyển vào cũng gắn mác life coach, mình nghĩ có khi bạn đó còn chưa kịp hiểu rõ cái danh mà mình mang. Họ tổ chức đào tạo coach trong 2-3 ngày, cho cả trăm học viên một lần. Không biết họ làm sao chăm sóc từng học viên, làm sao chắc rằng học viên có sự chuyển hóa, hay đạt được sự thông suốt nhất định trong nội tâm để giải quyết các vấn đề của mình, để có thể lắng xuống và hoàn toàn hiện diện với khách hàng, giúp khách hàng cũng được thông suốt; làm sao có đủ thời gian để cho cả trăm học viên đó thực hành kỹ năng coaching, để phản hồi giúp họ tiến bộ hơn.
Kỹ năng nào cũng cần thời gian thực hành để có được, không thể xong 1 khóa học là có thể gọi mình là chuyên gia. Có bạn nói với mình, em thấy coach về tâm trí cảm xúc ai cũng làm được. Trời, không hiểu bạn học ở đâu như thế nào mà tuyên bố mạnh mẽ thế, mình học và thực hành trầy da tróc vảy mà còn thấy chưa ăn ai. Vài người làm trainer trước giờ vẫn là đào tạo, cung cấp kiến thức, nay thấy chữ coach hay hay cũng gắn thêm vào chức danh của mình mà không thực sự hiểu rõ.
Bảo sao thị trường không loạn.
Coaching, hay tiếng Việt được dịch là khai vấn, theo Liên đoàn Khai vấn quốc tế (ICF) là quá trình đồng hành và đồng sáng tạo, trong đó người coach đặt câu hỏi khơi mở, giúp khách hàng từ chỗ rối rắm, bế tắc, hoang mang trong vòng lặp tư duy cũ, có thể bước ra nhìn thấy cả bức tranh của mình một cách rõ ràng, thấy điểm thắt nút của mình, nhận ra điều gì cần làm và lựa chọn cách mà họ thấy phù hợp để gỡ ra. Coach không cho lời khuyên, không hướng dẫn, tư vấn hay chịu trách nhiệm về kết quả, chỉ có hiện diện hoàn toàn, tạo ra không gian an toàn tin cậy và đặt những câu hỏi đúng để giúp khách hàng kết nối với mong muốn thực sự bên trong mình. Tụi mình được đào tạo như vậy.
Một người nếu chỉ học về các kỹ thuật coaching, kỹ thuật đặt câu hỏi, có thể đặt câu hỏi, cũng có thể khơi gợi gì đó ở coachee, nhưng không thể tạo ra kết nối về năng lượng và sự tin cậy. Vì họ chỉ đơn thuần sử dụng kỹ thuật, là bề nổi. Họ có khi còn chưa thông suốt vấn đề của chính mình, nên khi ngồi xuống với KH, tâm họ sẽ bắt đầu xáo trộn, tiếng nói bên trong bắt đầu lấn át, và nếu không thực hành quan sát tâm mỗi ngày và làm chủ nó, họ không thể hiện diện 100% ở đó với khách hàng. Kết nối và tin cậy không thể xảy ra. Mà khi đã không có sự tin cậy, coaching không thể diễn ra.
Nếu họ ngồi xuống với danh nghĩa coach, nhưng cả quá trình là dùng kiến thức của mình để cung cấp thông tin cho KH, hướng dẫn KH làm này làm kia, tư vấn KH nên chọn cái này tốt hơn cái kia, hoăc nói có vẻ như rất khách quan rằng em thấy kết quả test như thế này, đây là ý kiến của em, còn lựa chọn thế nào là do anh chị thì đó đơn giản không phải là coaching.
Với những gì mình học, coaching trước hết là học cách yên lặng, để lắng nghe và hiểu vấn đề của KH, trao lại cho KH bức tranh của họ. Việc mình nghe được sẽ quyết định việc mình đặt câu hỏi tốt. Sự yên lặng bên trong thể hiện nội lực, sự vững chãi của coach.
Có thể nói phần nội tâm của coach quyết định chất lượng coaching. Muốn làm được vậy, coach phải thực hành yên lặng cho chính mình, lắng nghe chính mình, nhìn lại trải nghiệm của mình thường xuyên, có chuyển hóa nhất định. Học để hiểu mình, để làm chủ được tâm trí là hành trình cả đời, nên với mình việc thực hành coaching là thực hành tâm thức, là lối sống, chứ không phải chỉ là nghề, khoác áo vào thì sống kiểu coach –tốt đẹp thanh cao, cởi bỏ lốt đó ra lại sống kiểu khác. Mình không làm vậy được, và các coach chân chính cũng không làm vậy.
Có bạn hỏi giờ mọi người nghĩ xấu như vậy thì coach phải sống sao. Dạ chẳng sao cả, cứ sống đời người khai vấn như mình muốn. Khách hàng sẽ luôn trả tiền cho giá trị thực.