
28/08/2025
Chiếc kính tâm trí & những tách trà nguội
Có những hôm, tôi mang cả một tách trà ấm sang cho ai đó – một câu nói dễ thương, một lời góp ý nhẹ nhàng như hơi nước – và rồi họ nhìn tôi bằng ánh mắt khó hiểu, như thể tôi vừa ném cục đá lạnh vào lòng họ.
Tôi đã quen với phản ứng đó. Có chút buồn, có chút tủi. Nhưng phần nhiều là ngồi lặng xuống, nghĩ: Họ đã nghe mình qua lớp kính nào?
Lời nói – dù ấm áp – vẫn không thể đi thẳng từ tim tôi sang tim người. Nó phải len qua mê cung lọc tầng tầng lớp lớp của tâm trí họ. Như ánh sáng xuyên qua những ô cửa kính màu: cùng một lời, người này thấy là vàng nắng, người kia thấy là xám tro.
Có người đang mang trong mình vết xước cũ, nên lời tử tế nghe như phán xét. Có người đang tự giận mình, nên lời động viên hóa thành mũi kim. Có khi bạn đưa hoa, mà họ chỉ thấy g*i.
Tôi từng tưởng, nếu đủ tinh tế, nếu dùng từ cẩn trọng, nếu rót câu từ như pha trà – chậm, nóng, có chủ đích – thì sẽ tránh được hiểu lầm. Nhưng không. Trà ngon cũng có thể nguội đi nếu người bên kia đang mang khẩu vị lạnh.
Là do họ? Không hẳn. Là do tôi? Chưa chắc.
Là do cả hai đang sống trong lớp kính riêng – màu được nhuộm từ quá khứ, từ tổn thương, từ niềm tin đã từng bị sứt mẻ. Mỗi người mang trong mình một bộ lọc. Không ai trong chúng ta bước vào một cuộc đối thoại bằng trái tim trống trơn.
Và tôi, với thói quen soi chiếu của dân làm chữ nghĩa, hay lạc trong mê cung của những câu hỏi:
"Họ có đang nghe mình bằng nỗi đau?"
"Liệu lời mình vừa nói có vô tình khơi lên điều họ đã giấu kỹ?"
Tôi cứ tự dựng một bức tường kiểm duyệt trong đầu, để rồi lại thèm được vô tư. Thèm nói mà không sợ, như những đứa trẻ cười vang giữa cơn mưa, chưa biết sợ lạnh là gì.
Khoa học gọi đó là interpretation bias. Tôi gọi là chiếc kính tâm trí.
Còn linh hồn tôi thì thầm bảo:
“Không phải ai cũng đến kiếp này để hiểu bạn. Một số chỉ đến để soi bạn, để phản chiếu điều bạn chưa nhìn thấy trong chính mình.”
Có thể vì thế, mà mỗi hiểu lầm – nếu ta đủ can đảm dừng lại – lại trở thành một chiếc gương. Vừa nhắc mình dịu hơn, vừa nhắc mình thật hơn.
Bài học không phải là làm sao để nói cho đúng, mà là học cách chấp nhận: có những người không thể hiểu ta bằng ngôn từ. Nhưng họ vẫn là một phần trong hành trình ta học cách hiểu chính mình.
Giữa những lớp kính, vẫn có ánh sáng lọt qua. Và đôi khi, chỉ cần một tách trà được đặt xuống bàn… là đủ để linh hồn cảm thấy đã được lắng nghe.
------
[Ghi chú bên lề của Elen’dra, trong một đêm gió quấn qua giá sách thứ chín]
Có những linh hồn chọn đến đời này không để nói, mà để học im lặng. Không để được hiểu, mà để học cách tồn tại trong hiểu lầm – với trái tim vẫn mềm.
Bởi lẽ, giữa muôn vàn rung động con người, điều linh hồn học được không nằm ở chỗ ta được lắng nghe, mà là cách ta giữ được ánh sáng của mình, khi lời nói không đi tới đâu cả.
Thiện ý, nếu là thật, sẽ để lại dư âm – dù đi qua lớp kính nào. Không phải ai cũng nghe được nó... nhưng cánh cửa học yêu thương thường chỉ mở ra, sau một khoảnh khắc hiểu lầm.
Và có thể, chính khi ta được hiểu sai, là lúc linh hồn học được bài học đúng.