23/05/2025
PHỤC HỒI SAU CHẤN THƯƠNG: VẤN ĐỀ KHÔNG NẰM Ở TẠ, MÀ Ở NIỀM TIN
Nguyễn Thanh Phát là một trường hợp phục hồi tương đối điển hình – nhưng theo nghĩa không hề đơn giản. Không chỉ dừng lại ở chấn thương thể chất, anh có tiền sử thoái hóa khớp gối từ năm 13 tuổi, được miễn hẳn môn Thể dục vì bị bác sĩ chỉ định không được vận động mạnh. Sau một tai nạn giao thông nghiêm trọng, anh bị b**g điểm bám PCL, đứt bán phần ACL, dẫn đến nhiều biến chứng hậu phẫu như viêm bao hoạt dịch, đau, kẹt gối khi ngồi xổm và mất biên độ gập gối. Tập luyện – thứ từng giúp anh kiểm soát rối loạn lo âu – giờ đây lại trở thành điều khiến anh sợ hãi.
🤎 Không phải “tập lại như thế nào”, mà là “làm sao để dám tin rằng mình có thể tập lại”
Ngay từ đầu, tôi xác định: phục hồi cho Phát không chỉ là can thiệp cơ học – mà là một cuộc đối thoại trở lại giữa anh và chính cơ thể mình. Giống như nhiều người từng chấn thương nặng, Phát tránh né chuyển động – không phải vì yếu, mà vì não bộ đã học cách phòng vệ. Những phản xạ như “kẹt”, đau, hay gập gối thiếu tự nhiên không hẳn là tổn thương, mà là một dạng trí nhớ thần kinh – thứ được gọi là central sensitization (Moseley & Butler, 2015) và fear of reinjury (Ardern et al., 2013).
📚Giáo dục – chiến lược quan trọng nhất trong giai đoạn đầu
Thay vì bắt đầu bằng bài tập, tôi bắt đầu bằng việc giúp Phát hiểu chính cơ thể mình: vì sao anh đau, đau có nghĩa là gì, và đau không luôn đồng nghĩa với tổn thương. Tôi cố tình “đối xử” với anh như một người hoàn toàn khỏe mạnh – từ lời nói, cách hướng dẫn đến cách đặt mục tiêu. Sự điều chỉnh nhỏ nhưng liên tục ấy giúp anh không sa vào vai nạn nhân của chấn thương cũ, mà bắt đầu nhìn nhận lại mình như một người đang phục hồi chủ động.
🏃🏻➡️ Tập luyện: kiểm soát – thích nghi – rồi mới mở rộng
Giai đoạn đầu, chúng tôi tập trung lấy lại những chuyển động cơ bản nhất: heel strike khi đi bộ, biên độ gập gối thông qua mở rộng rotation, các bài isometric như wall sit để kích hoạt cơ an toàn. Volume được giữ ở mức tối thiểu hiệu quả: 3 buổi powerlifting + 1 buổi chạy nhẹ mỗi tuần. Sau 4 tuần, triệu chứng “kẹt” gần như biến mất – và đây chính là giai đoạn dễ “quá đà” nhất. Tôi chủ động kiểm soát tốc độ tăng tải để không lặp lại chu kỳ cũ: đau → hồi phục → hưng phấn → chấn thương lại. Chỉ đến block cuối cùng, mức tạ mới được nới ra chọn lọc – với ưu tiên hàng đầu là sức khỏe gân và cảm nhận vận động an toàn.
✨ Thành quả: Không phải kỳ tích, mà là sự trở lại đúng nghĩa
Sau 3 tháng, Phát tăng squat từ 60kg lên 112.5kg, deadlift từ 95kg lên 152.5kg. Biên độ gập gối phục hồi gần như hoàn toàn, các triệu chứng đau – kẹt gần như biến mất. Anh kiểm soát stress công việc tốt hơn, và quan trọng nhất: đã đăng ký tham gia giải Powerlifting đầu tiên của mình. Với tôi, đó không phải là PR – mà là một “liều thuốc tâm lý chủ động”: một cách để anh khẳng định mình không còn bị giới hạn bởi chiếc gối từng khiến anh tránh né vận động suốt nhiều năm.
Đây không phải là câu chuyện của kỳ tích. Đây là câu chuyện của một người từng mất niềm tin vào chính cơ thể mình – và dần lấy lại nó, từng chút một. Phục hồi không phải là hết đau – mà là khi bạn bắt đầu quên rằng mình từng đau. Và đôi khi, tất cả bắt đầu lại – chỉ cần một lộ trình đúng, và một người thật sự hiểu bạn đồng hành đến cùng.
Ref & Coach: Phi Long Truong
———
☎️ Hotline: 0828 95 95 98
📍 CN1: 70 kBà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM
📍 CN2: 109/15 Lê Quốc Hưng, P. 13, Quận 4, TP.HCM
⏰ Mở cửa từ 8h đến 19h - tất cả các ngày trong tuần
🔷 Facebook: https://www.facebook.com/holisticrep
🔸 Instagram: https://www.instagram.com/holisticrep
