21/02/2025
🔔🔔🔔Người lớn cần “TÂM AN” thì trẻ con mới “NGOAN"
Thi thoảng những câu chuyện về các bậc cha mẹ sử dụng bạo lực để giáo dục con cái, dẫn đến những hậu quả thương tâm khiến chúng ta không khỏi cảm thấy đau lòng, chua xót. Thay vì uốn nắn con bằng tình yêu thương và lý trí, họ lại chọn cách dùng đòn roi, để lại những vết thương lòng khó phai mờ trong con trẻ.
Câu nói “Thương cho roi cho vọt” liệu có còn đúng với thời nay? Và đòn roi có thực sự là vì “thương con” hay chỉ là sự trút giận, thể hiện sự bất lực của cha mẹ trước những hành vi “chưa ngoan, chưa đúng” của con?
Theo các chuyên gia tâm lý học và giáo dục, việc sử dụng bạo lực trong giáo dục không những không giúp trẻ trưởng thành mà còn gây những tổn thương nghiêm trọng cho sự phát triển về tinh thần và thể chất của trẻ. Chỉ cần đánh mông con thôi là đã khiến con có nguy cơ trở thành người bạo lực trong tương lai.
Nhiều người lớn chọn cách “đóng cửa trái tim” vĩnh viễn với cha mẹ của mình bởi cách giáo dục “tồi tệ” của cha mẹ. Nhưng rồi họ lại vô tình áp đặt cách cư xử ấy với chính những đứa con của mình. Chu kỳ này có thể tiếp diễn qua nhiều thế hệ nếu không được nhận diện và thay đổi.
Muốn con trẻ “ngoan” không nhất thiết phải sử dụng những câu từ nặng nề, những trận đòn đau đớn, cha mẹ chỉ cần “tâm an”. Khi cha mẹ giữ được sự bình tĩnh và an yên trong tâm hồn, cha mẹ có thể tạo ra một môi trường nuôi dưỡng tích cực, giúp trẻ cảm thấy an toàn và được yêu thương, từ đó trẻ sẽ ngoan ngoãn và phát triển tốt hơn.
💓Thế nào là “tâm an”?
Tâm an là trạng thái sáng suốt và tĩnh lặng của sự ôn hòa thư thái - nói dễ hiểu, là trạng thái mà con người cảm thấy bình yên, an toàn, không bị xáo trộn bởi những cảm xúc tiêu cực như căng thẳng, khó chịu hay bực bội với những sự việc xung quanh.
Khi đạt được trạng thái tâm an, chúng ta có thể nhìn nhận sự việc bất như ý một cách rõ nét, bình tĩnh và khách quan hơn để có những cách giải quyết hiệu quả và phù hợp, mà không gây ra những hành vi hay lời nói làm tổn thương người khác.
Trạng thái “tâm an” của cha mẹ sẽ được thể hiện rõ rệt thông qua nét mặt (thư thái), giọng nói (nhẹ nhàng, chậm rãi), hành vi (khiêm tốn), biết đợi chờ… Hãy thử tưởng tượng xem, một người cha cứ giục con phải nói, phải ăn nhanh… thì đã thấy người cha đó cũng sốt ruột và khả năng chờ đợi cũng hạn chế rồi!
💓Cha mẹ “Tâm an” thì “con sẽ ngoan” như thế nào?
Là người lớn, chúng ta hiển nhiên biết nhiều thứ hơn con trẻ, điều này đồng nghĩa có thể giảng giải nhiều vấn đề cho chúng, nhưng đồng thời cũng dễ có xu hướng đàn áp chúng. Khi trẻ vấp phải một vấn đề nào đó, lập tức chúng ta - là cha mẹ, sẽ nổi lên một số hành vi mong cầu hoặc nổi giận như: mong muốn trẻ phải tự giải quyết vấn đề thật tốt, hoặc quát mắng trẻ vì lỡ làm đổ ly nước, hay đánh trẻ vì làm hỏng món đồ chơi vừa mua.
Khi người lớn không thể kiểm soát được cảm xúc của mình, cái tâm đang không “an” thì hành vi của họ dễ dàng trở nên tiêu cực và áp lực lên trẻ. Và khi đối diện với những cảm xúc “bất an” của cha mẹ, việc trẻ cãi lại, gầm gừ khóc lóc, ăn vạ hoặc thậm chí là đánh lại cha mẹ… cũng là điều dễ hiểu phải không? Như vậy, chẳng phải do người lớn không “an” tâm và làm cho trẻ “hư” sao?
Để nuôi dạy con một cách hiệu quả, cha mẹ cần chấp nhận những đặc điểm của trẻ để từ đó sinh ra sự cảm thông và thấu hiểu trẻ. Ví dụ, khi trẻ khóc vì ngã đau, nếu cha mẹ biết con đau và vỗ về con, sẽ khiến trẻ cảm thấy được nâng niu hơn là bị quát mắng “Có thể mà cũng ngã”. Khi cha mẹ không bực bội vì con bị ngã mà thấy thương con hơn, cha mẹ tự khắc sẽ không có những câu nói hay hành vi không phù hợp với trẻ.
Nhiều người lớn khi ứng xử với trẻ, thường để cảm xúc chi phối hành vi của mình, đặc biệt là những cảm xúc tiêu cực như: cáu giận vì việc gì đó ở cơ quan hoặc với đồng nghiệp, mệt mỏi vì có nhiều việc nhà, bực bội vì bị sếp la mắng… Thực ra, việc phạt hoặc trách mắng trẻ đôi lúc không hẳn sẽ gây tác dụng xấu, nhưng hành vi đánh mắng trẻ vì bị ảnh hưởng bởi cảm xúc tiêu cực sẽ gây ra những hậu quả nuối tiếc cho tâm hồn của trẻ.
Nếu tìm hiểu về 5 cấp độ làm cha mẹ, chúng ta sẽ thấy những cha mẹ thường trách mắng và kiểm soát con, ẩn sâu bên dưới là những nỗi đau về tinh thần của chính họ, và họ đang áp dụng việc chữa lành “sai lầm” trên chính con của họ. Những đứa trẻ của các cha mẹ này sẽ phát triển theo hai xu hướng: Một là chúng cam chịu, nhẫn nhục; hai là chúng nổi loạn, chống đối. Như vậy, những đứa trẻ này có thật sự “ngoan” không? Hay chúng cũng đang phải chịu đựng những tổn thương bên trong do cha mẹ chúng không “an”?
Khi cha mẹ kiểm soát được cảm xúc của mình, không để nó chi phối đến hành vi bằng cách áp dụng chuỗi “dừng lại - lắng nghe - suy ngẫm - tìm giải pháp - thực hiện”, thì sẽ có những ứng xử phù hợp với con hơn. Bởi khi cha mẹ chọn “dừng lại” trước khi hành động, hít thở thật sâu trong 10 giây là đã có tác dụng rất to lớn để thay đổi quán tính cảm xúc bực - hành vi bực tức của bản thân mình rồi.
Lấy ví dụ về tiếng khóc của trẻ, khi trẻ khóc vì bất cứ lý do gì, tiếng khóc đó luôn là “nỗi ám ảnh” với người lớn. Nếu lúc ấy, cha mẹ cũng bực bội, nóng giận thì có thể sẽ quát mắng hoặc đánh trẻ, khiến trẻ khóc to hơn và cuộc mâu thuẫn sẽ lên tới đỉnh điểm. Ngược lại, nếu cha mẹ bình tĩnh, chậm rãi hít thở và không cảm thấy việc trẻ khóc là điều nặng nề thì sẽ có cách an ủi trẻ, để giúp trẻ kiểm soát hành vi của mình và không để mâu thuẫn dâng lên cao.
“Một cái cây được vun vén tốt sẽ đem đến những trái ngọt. Cha mẹ bình an từ bên trong sẽ dẫn dắt con ngoan ngoãn, hạnh phúc.”
