
06/08/2025
1. CÁCH SỬ DỤNG BÀN CHẢI
1.1. Tần suất và thời gian thích hợp để chải răng
Thời gian chải răng tối ưu là từ 2-3 phút/lần chải, tối thiểu 2 lần/ngày. Cần chải răng sau khi ăn, trước khi đi ngủ buổi tối và sáng sau khi dậy. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, nên chải răng ít nhất hai lần mỗi ngày với kem đánh răng có fluor, mỗi lần hai phút (quy tắc 2x2).
Thời điểm chải răng sau ăn cũng rất quan trọng, sau ăn thức ăn hoặc đồ uống có tính axit, không nên chải răng trong vòng từ 30 phút tới 60 phút (tùy quan điểm của mỗi nghiên cứu và nhà thực hành lâm sàng). Nguyên nhân do thức ăn giàu axit làm thay đổi độ pH của môi trường miệng, việc chải răng tức thì có thể làm mất men răng, mòn cổ răng.
1.2. Trình tự chải răng bằng bàn chải thông thường
Chải răng theo trình tự là cần thiết để tránh bỏ sót các vị trí cần làm sạch trong miệng. Nên chia cung răng thành từng đoạn nhỏ để chải hiệu quả. Trình tự chải răng như sau:
- Bắt đầu từ mặt ngoài răng cối lớn hàm trên bên phải đến mặt ngoài răng cối lớn hàm trên bên trái xuống phần hàm dưới bên trái rồi sang mặt ngoài phần hàm dưới bên phải. Rồi lại vòng lên mặt trong răng cối lớn hàm trên bên phải.
- Mặt trong được chải theo trình tự tương tự mặt ngoài cho đến hết cung răng.
- Mặt trong răng cửa được chải riêng.
- Mặt nhai, mặt xa răng khôn chải sau cùng.
Cầm trọn bàn chải trong lòng bàn tay, ngón cái duỗi thẳng theo trục bàn chải hoặc ôm lấy bàn chải sao cho thuận tiện nhất.
1.3. Các phương pháp chải răng thông dụng
Có nhiều phương pháp chải răng, và vì không có phương pháp chải răng nào là lý tưởng cho tất cả cá nhân nên phương pháp phù hợp nhất là phương pháp lấy sạch mảng bám và không gây hại cho mô răng và mô nha chu. Tùy theo loại hình nướu (biotype) và độ cao nướu hở mà có thể chọn phương pháp phù hợp.
- Kiểu hình nướu dày và phẳng: có khả năng chịu lực tốt và ít có khả năng tụt nướu.
- Kiểu hình nướu mỏng và vỏ sò: dễ bị tụt nướu.
Tình trạng tụt nướu gia tăng khi sử dụng bàn chải có lông cứng hoặc không được mài tròn và kỹ thuật chải răng không đúng. Khi tụt nướu trầm trọng hơn do yếu tố giải phẫu: mọc chen chúc, thiếu nướu dính, vị trí thắng bám bất thường. Phương pháp phù hợp và được khuyến cáo rộng rãi đối với đối tượng bệnh nhân bị bệnh nha chu là Roll, Bass và Bass biến đổi.
1.3.1. Phương pháp Roll
Đặt bàn chải ở niêm mạc xương ổ, hướng các sợi lông song song với trục răng và hướng về phía chóp, sử dụng động tác quét về phía thân răng để làm sạch vùng nướu viền và bề mặt răng. Phương pháp này phù hợp với các đối tượng:
- Tụt nướu.
- Nhạy cảm ngà răng.
- Kiểu hình nướu mỏng và vỏ sô.
- Sau phẫu thuật nha chu
- Phục hình đường hoàn tất dưới nướu.
1.3.2. Phương pháp Bass
Đây là phương pháp hiệu quả để loại bỏ mảng bám không chỉ ở viền nướu mà còn dưới nướu (có thể làm sạch đến 1 mm dưới nướu). Bàn chải được đặt một góc nghiêng 45∘ so với trục răng hướng về phía nướu và di chuyển theo chiều ngang với biên độ ngắn sao cho các sợi lông bàn chải len vào vùng khe nướu . Ở mặt trong vùng răng trước, bàn chải được chải theo hướng thẳng đứng.
Ưu điểm:
- Phù hợp với nhiều đối tượng.
- Phù hợp các vùng kẽ răng mở rộng, lộ cổ răng.
- Bệnh nhân đã phẫu thuật nha chu.
- Làm sạch được vùng cổ răng và một phần kẽ răng. Nhược điểm: tốn thời gian và dễ mất kiên nhẫn, có thể gây mòn răng khi dùng lực mạnh.
1.3.3. Phương pháp Bass biến đổi
Phương pháp này khác với phương pháp Bass ở đặc điểm: sau khi rung nhẹ và kéo tới lui, thêm động tác hất nhẹ lông bàn chải từ vùng cổ răng về phía mặt nhai hoặc cạnh cắn . Mặc dù kỹ thuật này khó thực hiện nhưng giúp làm sạch khe nướu, loại bỏ mảng bám trên và dưới nướu. Nếu thực hiện đúng kỹ thuật thì đây là phương pháp có thể chỉ định cho cả bệnh nhân nướu mỏng tụt nướu.
1.3.4. Chải các mặt răng còn lại
Chải mặt nhai: đặt bàn chải sao cho lông bàn chải vuông góc với mặt nhai và di chuyển nhẹ nhàng để làm sạch mảng bám và thức ăn ở mặt nhai.
● Mặt trong răng cửa: chải với động tác chải dọc, theo chiều chóp - thân và chải từng răng. Các sợi lông bàn chải cần tạo lực ép lên bề mặt để tăng hiệu quả làm sạch. Mặt trong răng cửa hàm dưới là vị trí thường đọng nhiều cao răng và thường khó chải, đặc biệt khi các răng chen chúc hay dùng bàn chải quá lớn.
● Chải lưỡi: cấu trúc giải phẫu bình thường của lưỡi thuận lợi cho việc đọng mảng bám tuy nhiên ít khi trầm trọng và ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng. Đôi khi lưng lưỡi có những dấu hiệu bất thường hoặc bệnh lý như đường nứt nướu, viêm lưỡi bản đồ... thì thuận lợi cho việc đọng vi khuẩn. Kiểm soát mảng bám lưỡi đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân hôi miệng do nguyên nhân trong miệng. Có thể sử dụng bàn chải đánh răng bằng cách áp các sợi lông bàn chải từ cuống lưỡi lên đầu lưỡi và lặp lại 3 đến 5 lần hoặc dụng cụ chuyên dụng (cạo lưỡi).
1.4 Một số lưu ý khi sử dụng bàn chải
- Rửa sạch bàn chải đánh răng thường xuyên.
- Tạo khoảng cách giữa các bàn chải đánh răng để tránh lây nhiễm chéo.
- Để bàn chải nơi khô thoáng, sạch sẽ, tránh đặt trong hộp kín.
- Chú ý thay mới bàn chải.