https://www.facebook.com/134736673920638/

CHĂM SÓC SỨC KHỎE TÂM LÝ - Psy Care, 61 Đường 139 KDC Bùi Minh Trực P5 Q8, Ho Chi Minh City (2025)

16/03/2025

GỌI TÊN CẢM XÚC CÓ HIỆU QUẢ??

Trong thế giới tâm lý học hiện đại, chúng ta thường nghe về khái niệm "gắn nhãn cảm xúc" (affect labeling) - một phương pháp được ca ngợi như công cụ hiệu quả để điều hòa trạng thái tinh thần. Đây là quá trình đơn giản hóa thành việc nhận diện và gọi tên cảm xúc: "Tôi đang cảm thấy lo lắng", "Đây là sự thất vọng", "Tôi đang tức giận". Nhiều chuyên gia tâm lý và sách tự lực đã quảng bá rộng rãi phương pháp này, thậm chí đưa nó vào các chương trình giáo dục cảm xúc xã hội từ mẫu giáo đến đại học. Tuy nhiên, liệu gắn nhãn cảm xúc có thực sự là chiếc chìa khóa vạn năng để mở cánh cửa hạnh phúc và cân bằng tinh thần như chúng ta vẫn thường nghĩ?

Nghiên cứu gần đây từ nhiều phòng thí nghiệm khác nhau đã bắt đầu vẽ nên bức tranh phức tạp hơn nhiều. Khi đi sâu vào cơ chế của phương pháp này, các nhà khoa học phát hiện ra rằng hiệu quả của việc gắn nhãn cảm xúc phụ thuộc rất nhiều vào ngữ cảnh và đặc điểm cá nhân. Ví dụ, trong các tình huống cảm xúc mạnh mẽ - như khi chúng ta đang vô cùng tức giận hoặc sợ hãi - việc nhận diện và gọi tên cảm xúc có thể giúp giảm cường độ của chúng. Nhưng thú vị thay, trong những trường hợp cảm xúc nhẹ nhàng, việc tập trung vào và gắn nhãn cảm xúc đôi khi lại có thể làm tăng sự khó chịu. Điều này gợi nhớ đến câu nói cổ: "Càng để ý, càng khó chịu" - khi ta chú ý quá nhiều vào một cảm giác nhẹ, nó có thể trở nên to lớn hơn trong nhận thức của chúng ta.

Hơn nữa, không phải tất cả cảm xúc đều "phản ứng" giống nhau với việc gắn nhãn. Trong trường hợp giận dữ, một số nghiên cứu cho thấy việc nói "Tôi đang tức giận" không chỉ không làm giảm cảm xúc mà còn có thể làm tăng cường nó. Tương tự, với cảm giác xấu hổ, việc gắn nhãn đôi khi làm sâu sắc thêm trải nghiệm tiêu cực. Điều này trái ngược hoàn toàn với những gì chúng ta thường được dạy về "sức mạnh của việc gọi tên cảm xúc".

Một vấn đề quan trọng khác là chúng ta vẫn chưa hiểu rõ cơ chế hoạt động của phương pháp này. Một số nhà nghiên cứu cho rằng việc gắn nhãn cảm xúc hoạt động bằng cách kích hoạt vùng não trước trán và giảm hoạt động của hạch hạnh nhân (amygdala) - vùng não liên quan đến cảm xúc mạnh. Nhưng liệu đó có phải là toàn bộ câu chuyện? Hay việc gắn nhãn chỉ đơn giản là một hình thức phân tâm, giúp ta tạm thời chuyển sự chú ý khỏi cảm xúc tiêu cực? Nếu là như vậy, liệu nó có thực sự tốt hơn các phương pháp phân tâm khác như đếm số hay tập trung vào hơi thở?

Điều đáng chú ý là nhiều người không có cảm giác trực quan rằng việc nói về cảm xúc tiêu cực sẽ làm họ cảm thấy tốt hơn. Ngược lại, họ thường nghĩ rằng việc "xới lên" những cảm xúc khó khăn sẽ làm tình hình tồi tệ hơn. Đây là một trong những lý do khiến nhiều người miễn cưỡng khi được khuyên nên "nói về cảm xúc của bạn". Trái ngược với phương pháp đánh giá lại (reappraisal) - như việc cố gắng nhìn tình huống từ góc độ tích cực hơn - việc gắn nhãn cảm xúc thường không có vẻ hấp dẫn một cách trực quan.

Một yếu tố quan trọng khác là sự khác biệt giữa các cá nhân. Mỗi người có khả năng phân biệt và nhận diện cảm xúc khác nhau - khái niệm được gọi là "độ chi tiết cảm xúc" (emotional granularity). Những người có độ chi tiết cảm xúc cao có thể phân biệt rõ ràng giữa "buồn", "thất vọng", "chán nản" hay "tuyệt vọng". Ngược lại, nhiều người chỉ có thể nhận biết mơ hồ là họ đang cảm thấy "không tốt". Rõ ràng, việc gắn nhãn cảm xúc sẽ mang lại hiệu quả rất khác nhau giữa hai nhóm người này.

Cần phải thừa nhận rằng, so với nhiều lĩnh vực khác trong tâm lý học, nghiên cứu về gắn nhãn cảm xúc vẫn còn tương đối mới. Chúng ta cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đầy đủ về cách thức hoạt động, hiệu quả trong các bối cảnh khác nhau, và đặc biệt là tương tác của nó với các chiến lược điều chỉnh cảm xúc khác. Tương tự như nhiều lĩnh vực trong tâm lý học, câu trả lời không đơn giản là "có hiệu quả" hay "không hiệu quả", mà là "hiệu quả cho ai, trong tình huống nào, và kết hợp với những gì".

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là việc điều chỉnh cảm xúc không nhất thiết đòi hỏi phải gắn nhãn bằng lời. Nhiều phương pháp thực hành như chánh niệm (mindfulness) tập trung vào việc quan sát trực tiếp cảm giác trong cơ thể mà không cần đặt tên cho chúng. Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (ACT) nhấn mạnh vào việc chấp nhận trải nghiệm như nó vốn có, một thái độ không đòi hỏi việc phân loại bằng ngôn từ. Tương tự, khái niệm "tách rời nhận thức" (cognitive defusion) trong các liệu pháp tâm lý hiện đại tập trung vào việc nhận ra rằng suy nghĩ chỉ là suy nghĩ, cảm xúc chỉ là cảm xúc, mà không cần gắn nhãn cụ thể cho chúng.

Khi đi sâu vào cơ chế cốt lõi của điều chỉnh cảm xúc, chúng ta có thể thấy rằng quá trình này thực chất bắt đầu từ sự nhận diện trực tiếp qua cảm nhận - không phải qua ngôn từ hay khái niệm. Điều này giống như khi ta cảm nhận được cơn gió nhẹ trên da, ánh nắng ấm áp, hay mùi hương của một bông hoa - tất cả đều là trải nghiệm trực tiếp không cần qua lớp lọc của ngôn ngữ. Trong điều chỉnh cảm xúc, giai đoạn đầu tiên chính là nhận diện trực tiếp những cảm giác trong cơ thể: nhịp tim tăng lên, hơi thở thay đổi, căng thẳng trong cơ bắp, hay cảm giác "nặng nề" trong ngực. Đây là sự nhận diện thuần túy, không cần gắn nhãn "lo lắng", "buồn bã" hay "giận dữ". Tiếp theo là quá trình tạo khoảng cách và quan sát tách biệt - khả năng "bước lùi" về mặt tâm lý để nhìn nhận trải nghiệm cảm xúc như một hiện tượng đang diễn ra, không phải là toàn bộ bản thân mình. Cơ chế này hoạt động thông qua khả năng quan sát nội tâm tự nhiên của con người, không đòi hỏi phải có ngôn ngữ phức tạp. Giống như khi ta đứng bên bờ sông nhìn dòng nước chảy, không cần phải đặt tên hay phân tích từng đợt sóng, ta vẫn có thể nhận biết và chấp nhận dòng chảy đang diễn ra. Thật vậy, nhiều nghiên cứu về thiền và tâm lý học tích cực cho thấy rằng sự quan sát không phán xét này - trước khi có bất kỳ sự can thiệp nào của ngôn ngữ - đã có thể tạo ra những thay đổi đáng kể trong cách não bộ xử lý cảm xúc, làm giảm phản ứng của hạch hạnh nhân và tăng cường hoạt động của vỏ não trước trán.

Đối với nhiều người có khả năng ngôn ngữ hạn chế - như trẻ nhỏ hoặc những người có khuyết tật về ngôn ngữ - việc nhấn mạnh quá mức vào gắn nhãn cảm xúc có thể gây ra thêm áp lực và thất vọng. Những lúc như vậy, việc chấp nhận và quan sát trực tiếp trải nghiệm cảm xúc có thể là con đường hiệu quả hơn nhiều.

Từ góc nhìn thực tiễn, chúng ta có thể xem gắn nhãn cảm xúc như một công cụ trong bộ dụng cụ rộng lớn của việc chăm sóc sức khỏe tinh thần, không phải là giải pháp vạn năng. Có những lúc, việc nói "Tôi đang cảm thấy buồn" có thể tạo ra khoảng cách giúp ta bình tĩnh hơn. Nhưng cũng có những lúc, sự chấp nhận trực tiếp và không phán xét đối với trải nghiệm cảm xúc - mà không cần gắn nhãn - lại là con đường hiệu quả hơn để tìm thấy sự cân bằng. Điều quan trọng là đừng hiểu biết lỏng bỏng vì kiến thức Google hay những khóa tập huấn ngắn hạn rồi áp đặt một chiến thuật hạn hẹp như chia khóa vạn năng.

Khi nghiên cứu tiếp tục phát triển, chúng ta có thể hy vọng sẽ có được hiểu biết tinh tế hơn về cơ chế của các phương pháp điều hòa cảm xúc. Sự đa dạng trong cách tiếp cận điều chỉnh cảm xúc phản ánh sự đa dạng trong chính trải nghiệm của con người - không có một con đường duy nhất dẫn đến sự cân bằng tinh thần, và đó có lẽ là bài học quý giá nhất mà nghiên cứu về gắn nhãn cảm xúc mang lại cho chúng ta.

Theo TS Lê Nguyên Phương

20/01/2025

LÀM SAO ĐỂ VƯỢT QUA VẾT THƯƠNG TÂM LÝ TUỔI THƠ ?

Đây là câu hỏi: ""Làm sao để vượt qua vết thương tâm lý tuổi thơ & từ quá trình trưởng thành luôn thiếu sự quan tâm & thừa nhận từ Cha mẹ - trigger luôn thấy mình không đủ tốt, đôi khi chán ghét bản thân, thấy mình không xứng đáng được yêu & khi có người yêu thương mình, chỉ 1 chút không vui, không hài lòng họ thể hiện ra đã có thể gợi lại vết thương cũ & lên 1 nỗi lo lắng to lớn về tương lai không thể gắn kết. Luôn cố gắng với một sức rướn & đạt được nhiều thành tựu cho bản thân nhưng luôn thấy áp lực & đôi khi mệt mỏi vì điều đó hơn là thấy hạnh phúc, hài lòng. Em có nỗi sợ là mình đang ngày càng nghiêm trọng với vấn đề này & không còn cảm nhận được cuộc sống hay niềm vui xung quanh. Em cảm ơn."

Em thân mến,

Vấn đề em nêu lên liên quan đến những tổn thương tâm lý tuổi thơ và cảm giác thiếu thốn sự quan tâm, thừa nhận từ cha mẹ là một vấn đề có lẽ hầu hết trong chúng ta đều có trải nghiệm ít nhiều. Tuy nhiên, những trải nghiệm này không phải là một thực tại đương nhiên và vô hại, mà chúng sẽ ảnh hưởng đến nhận thức và cảm xúc của chúng ta về bản thân mà còn tác động đến cách chúng ta kết nối với người khác và cảm nhận cuộc sống. Vì thế chúng ta cần một tiếp cận đa chiều trên các khía cạnh tinh thần của chúng ta:

1. Hiểu và Chấp Nhận Cảm Xúc
• Nhận diện tổn thương: Tâm lý "không đủ tốt" và lo lắng về việc gắn kết thường bắt nguồn từ những trải nghiệm không được yêu thương hoặc thừa nhận một cách đầy đủ trong thời thơ ấu. Đây không phải lỗi của em mà là hậu quả từ môi trường và cách em được nuôi dạy. Vì thế hãy ngưng việc tự trách móc dằn vặt bản thân. em đủ tốt cho mỗi khoảnh khắc sống trọn vẹn và hãy để tâm thức và năng lực tự nhiên theo đó mà phát triển.
• Hiểu nguồn cảm xúc: Hãy nhớ rằng những cảm giác chán ghét bản thân, lo lắng, hoặc sợ hãi về tương lai là những phản ứng tự nhiên trước tổn thương. Chúng ta đã “bị” dạy không yêu thương chính mình vì những lời mắng nhiếc, chê bai, sỉ nhục mà mình nghe trong nhiều năm. Chúng cũng phát xuất từ những quan niệm sai lầm về các tiêu chuẩn xã hội khiến chúng ta cứ mãi so sánh và chán ghét chính mình. Việc nhìn rõ và thông hiểu xuất xứ cảm xúc này là bước đầu tiên để bắt đầu tiến trình chữa lành.

2. Xây Dựng Lại Nhận Thức Về Bản Thân
• Thay đổi góc nhìn: Những ý nghĩ như "mình không xứng đáng được yêu" thường là kết quả của những "quan niệm cốt lõi" hình thành từ tuổi thơ. Nó là sản phẩm của những chê bai chỉ trích, mà cũng có thể là sản phẩm của trải nghiệm chỉ khi em làm hài lòng người khác, họ mới ban phát cho em chút quan tâm. Bây giờ, em có thể thực hành tự vấn: “Những quan niệm này có thật sự phản ánh giá trị bản thân mình hay không, hay chỉ là sản phẩm của hoàn cảnh, chỉ là những ý tưởng người khác nhét vào đầu mình?”
• Nhận diện giá trị: Hãy nhớ rằng giá trị của em không phụ thuộc vào việc người khác cảm thấy thế nào về bạn, mà nằm ở bản chất, nỗ lực, và phẩm chất của chính bạn. Bản chất của chúng ta chính là Phật tính, Thượng đế tính như những tri thức tâm linh đã chỉ ra. Nỗ lực của chúng ta chính là mỗi ngày vẫn tiếp tục sống để làm trọn vẹn trách nhiệm của mình. Phẩm chất của chính chúng ta chính từ bi và trí tuệ luôn có sẵn chỉ cần chúng ta biết dừng lại, đừng sợ hãi, thì nó sẽ hiển hiện.

3. Phát Triển Việc Tự Yêu Thương
• Từ bi bản thân: Hãy đối xử với bản thân như cách em đối xử với một người em yêu thương đang đau khổ. Lòng từ bi với người cũng tương tự như lòng từ bi với mình. Chỉ cần em thả lỏng, đừng quan tâm đến những ý tưởng tự động xuất hiện lâu nay vẫn chỉ trích mình. Tự hỏi: “Nếu đây là bạn mình, mình sẽ nói gì để an ủi họ?” Có thể khi bắt đầu biết yêu mình, em sẽ trào nước mắt. Đó là những giọt nước mắt đẹp nhất để bắt đầu hành trình phục nguyên.
• Chăm sóc bản thân: Dành thời gian cho những hoạt động khiến em cảm thấy thoải mái, thư giãn, và có ý nghĩa, như thiền tập, yoga, viết nhật ký, hoặc tham gia vào các sở thích cá nhân. Hay chỉ cần cuộn mình trong ghế dưới ánh đèn vàng đọc một cuốn sách bên cạnh tách trà. Hay thậm chí ngồi bệt xuống vỉa hè cầm ly chè đá nhìn người qua lại. Để lòng thanh thản nhìn cuộc đời trôi qua. Dành thời gian cho mình để nhấm nháp hưởng thụ ân phúc của cuộc sống này.

4. Học Cách Đối Phó Với Những Kích Hoạt [Trigger]
• Nhận biết kích hoạt (trigger): Ghi nhận những tình huống hoặc hành động nào của người khác khiến em cảm thấy lo lắng hoặc tổn thương. Ví dụ, khi một ai đó bày tỏ sự không hài lòng, điều này có thể gợi lại cảm giác bị từ chối thời thơ ấu. Nhìn từ phương pháp thiền tập thì đó là “quán pháp” trong thiền Tứ niệm xứ để thấy sự tương quan giữa cảnh – những gì kích hoạt bạn, tâm – suy nghĩ, hình ảnh, và cảm xúc của em khi bị kích hoạt, và thân – cảm giác và cử chỉ của em khi bị kích hoạt.
• Thay đổi phản xạ: Khi nhận thấy bị kích hoạt, hãy tập dừng lại để hít thở sâu và nhắc nhở bản thân rằng tất cả phản ứng thân tâm này bị điều kiện hóa nhiều lần, bắt nguồn từ quá khứ, không phải là vì chúng ta xấu xa hay bị đày đọa vì nghiệp quả gì cả. Không để những phản xạ bị điều kiện hóa chi phối hạnh phúc của chúng ta. Dần dần chúng ta sẽ xả ly được phản xạ tiêu cực này và có thể bình thản nhìn những chuyện đời trôi qua, và cả những hình ảnh từng gây đau buồn trong tâm trí cũng trôi qua.

5. Xây Dựng Mối Quan Hệ Lành Mạnh
• Kết nối người thân: Nếu em cảm thấy an toàn với ai đó, điều kiện tiên quyết đấy nhé, hãy chia sẻ cảm xúc và nhu cầu của mình với những người em thật sự tin tưởng và thương yêu. Điều này giúp họ hiểu em hơn và tránh những hành vi vô ý gây tổn thương. Và điều này giúp em kết nối với tha nhân để khỏi bị cô lập trong những ý tưởng “loa phát thanh phường” trong đầu. Chỉ cần biết hân hưởng những khoảnh khắc họ thực sự thông hiểu và đồng cảm với em. Đừng trông đợi họ phải luôn luôn là tấm phao cứu cấp cảm xúc của mình. Mình cũng không đủ sức làm thế với ai phải không? Không mong cầu ở họ những việc quá sức họ.
• Ranh giới rõ ràng: Trong các mối quan hệ, học cách nói "không" hoặc bày tỏ nhu cầu cá nhân là cách để em bảo vệ bản thân và thiết lập sự an toàn về mặt cảm xúc. Họ sẽ khó chịu thậm chí giận dữ, nhưng đó là chuyện của họ. Nếu có vài người rời đi thì em cứ cười nhẹ nhàng vì đó là phép thử để những người không biết tôn trọng em không còn cơ hội quấy nhiễu. Ranh giới cá nhân không phải hình thành từ lòng ích kỷ, mà chính là từ lòng tự trọng của chính mình.

6. Tìm Sự Hỗ Trợ Chuyên Môn
• Tham vấn tâm lý: Làm việc với một nhà trị liệu tâm lý có thể giúp em khám phá sâu hơn về tổn thương, hiểu rõ hơn về bản thân, và phát triển các kỹ năng để chữa lành. Các phương pháp như trị liệu dựa trên chấn thương [trauma-focused therapy] trong đó đặc biệt là các liệu pháp tâm thể [somatic psychotherapies] sẽ đặc biệt có hữu ích trong trường hợp của em.
• Thực hành thiền tập: Các bài tập thiền có thể giúp em tập trung vào hiện tại, giảm thiểu những suy nghĩ tiêu cực và cảm giác lo lắng. Thiền chỉ [samatha] giúp em cắt đứt cơn bão cảm xúc và suy nghĩ, nhưng thiền quán [vipassana] sẽ giúp em thấy ngọn nguồn của cơn bão đó và xả ly không chỉ là hậu quả mà còn cả nguyên nhân gây ra chúng. Tuy nhiên chọn thầy để thực hành đúng đắn là vô cùng quan trọng.

Chữa lành chấn thương tâm lý là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên nhẫn và liên tục. Có những lúc em cảm thấy tiến bộ rõ rệt, nhưng cũng sẽ có những thời điểm cảm giác tổn thương quay lại. Hãy nhớ rằng đây là một phần tự nhiên của tiến trình chữa lành. Cứ xem như em bị bệnh đã lâu ngày, bây giờ nếu có cần đến tận nửa thời gian đó để chữa lành thì cũng cứ tiến bước chứ chẳng lẽ nằm xuống chịu đựng?

Việc em tự nhận thức về chấn thương của mình và tìm kiếm cách vượt qua đã là một bước đi rất quan trọng rồi đó. Hãy trân trọng sự dũng cảm này và tiếp tục bước từng bước nhỏ trên hành trình tự chữa lành. Nó chính là hành trình phục nguyên: phục hưng nguyên bản từ bi và trí tuệ của em. Em không cô độc trong hành trình này, và sự hỗ trợ luôn sẵn có khi em cần.

~ nguồn: TS Lê Nguyên Phương ~

15/09/2024

BẠN CÓ CHẮC MÌNH ĐÃ CÓ TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC💞

Những điều tưởng là tình yêu:
- Sự thân mật về mặt thể xác
- Gọi điện thoại mỗi ngày
- Người kia trao cho bạn nhiều sự chú ý hoặc ám ảnh về bạn
- Thường xuyên gặp gỡ
- Tặng quà hay cho tiền

Tình yêu thực sự là:
- Tôn trọng
- Tha thứ
- Hy sinh
- Cam kết
- Hỗ trợ lẫn nhau
- Có mục tiêu, lý tưởng chung
- Cùng nhau trưởng thành: công việc, cảm xúc, nhận thức
- Giao tiếp và kết nối

Tôi đã mất nhiều năm để nhận ra mình có những nhầm lẫn tai hại về tình yêu. Và những niềm tin sai lầm đó xoay vòng tôi từ mối quan hệ này đến mối quan hệ khác, cuối cùng lại dẫn tôi quay về với sự hoang mang từ bên trong chính mình.

Ngày trước, tôi cứ nghĩ nếu ai đó yêu mình, họ sẽ luôn muốn gặp mình, nghĩ về mình mọi lúc mọi nơi, thậm chí là một chút ghen tuông cũng tốt. Tôi thích đàn ông chạy theo mình, thích làm mình làm mẩy, thích **silent treatment** (hành động cố ý không giao tiếp với người khác như một cách để thể hiện sự tức giận, bất mãn hoặc để kiểm soát tình huống), thường giả vờ cố gắng mất tích xem họ có tìm mình không. Nếu những nhu cầu đó được đáp ứng, tôi vui sướng nghĩ rằng họ thực sự yêu mình. Còn nếu không, tôi mặc định luôn là họ không nghiêm túc và âm thầm bỏ chạy.

Con người đều giống nhau, cái gì muốn mà không có được, sẽ điên cuồng kiếm tìm nhiều hơn. Tôi tiếp tục bước vào những mối quan hệ mới, cố gắng tìm người thực sự khao khát có được mình. Cầu được ước thấy, tôi đã gặp được người cho tôi mọi sự chú ý và ám ảnh, nhiều đến mức ngột ngạt và cầm tù. Nhưng cũng nhờ anh, tôi mới thấy rõ bức tranh về đời sống hẹn hò của bản thân, tôi thu hút những kẻ thiếu thốn và bất an bước vào cuộc đời mình chỉ bởi vì tôi luôn cố gắng chạy trốn cảm giác thiếu thốn và bất an bên trong. Đó cũng là bước đầu tiên để bước ra khỏi vòng lặp mà chính tôi đã tự vẽ nên và nhốt mình bao năm qua.

Người trưởng thành về mặt cảm xúc và nhận thức không yêu theo cách đó, họ không đuổi bắt, không ráo riết, không đổi chác, không van xin để có được tình yêu. Và tất nhiên, họ cũng không có nhu cầu kết nối với bất cứ ai tìm kiếm những giá trị khác họ.

Nên nếu đang vật vã trên hành trình yêu, thì có thể bạn đang cần giải phóng rất nhiều niềm tin hạn chế về tình yêu bên trong chính mình.

☘️

Nguồn: **Choose health & healing**

14/09/2024

“Người ta không bị phiền não bởi sự vật,
mà bởi chấp niệm của họ về chúng”

04/09/2024

9 trích dẫn của Carl Jung cho bạn những bài học sâu sắc về cuộc sống

Carl Gustav Jung là một bác sĩ tâm thần và nhà phân tâm học người Thụy Sĩ, người sáng lập ra tâm lý học phân tích. Ông có đóng góp to lớn cho lĩnh vực tâm lý học. Rất nhiều câu nói của Carl Jung sẽ truyền cảm hứng cho bạn để nhìn sâu hơn vào tâm hồn và hiểu rõ hơn về bản thân.

1. “Tầm nhìn của ta sẽ trở nên rõ ràng chỉ khi ta nhìn vào trái tim mình. Nhìn ra ngoài, ta sẽ mơ mộng; còn hướng vào nội tại, ta sẽ thức tỉnh.”

2.“Ngay cả một cuộc sống hạnh phúc cũng không thể không có bóng tối, và từ hạnh phúc sẽ mất đi ý nghĩa nếu nó không có nỗi buồn. Sẽ tốt hơn nhiều nếu kiên nhẫn và bình tĩnh đón nhận mọi sự việc khi chúng diễn ra.”

3. “Nơi nào tình yêu cai trị, nơi đó không có ý chí quyền lực; và ở đâu quyền lực chiếm ưu thế, ở đó thiếu tình yêu. Cái này là cái bóng của cái kia.”

4. “Rốt cuộc, sai lầm là nền tảng của sự thật, và nếu một người không biết một vật là gì thì ít nhất kiến thức của anh ta cũng tăng lên khi anh ta biết thứ đó không phải là gì”.

5. “Những vấn đề lớn nhất và quan trọng nhất của cuộc sống về cơ bản đều không thể giải quyết được. Chúng không bao giờ có thể được giải quyết mà chỉ phát triển hơn.”

6. “Những gì xảy ra không định hình tôi, mà là những gì tôi chọn để trở thành.”

7. “Ý thức sẽ không ra đời nếu không có nỗi đau.”

8. “Khi bạn biến vô thức thành ý thức, nó sẽ định hướng cuộc đời bạn và bạn sẽ gọi đó là số phận.”

9. “Bạn là những gì bạn làm, không phải những gì bạn nói bạn sẽ làm.”

29/08/2024

☘️11 SỰ THẬT VỀ BẢN CHẤT CON NGƯỜI

"Hiểu được mặt tối của chính mình là cách tốt nhất để đối phó với mặt tối của người khác."
~Nhà tâm lý học Carl Jung~

"Một người để ý cái gì nhất, thì đó chính là thứ khiến họ tự ti nhất."
~Giáo sư Vu Đan~

"Một trong những điểm yếu chí mạng của bản chất con người là: quan tâm đến cách người khác nhìn nhận mình."
~Nhà triết học duy tâm, Arthur Schopenhauer~

"Nhân tính chỉ có thể chia sẻ, chứ không thể bị lợi dụng."
~Sư thầy Tịch Tĩnh~

"Không có đơn thuần, thiện lương và chân thật thì cũng sẽ không có sự vĩ đại."
~Tiểu thuyết gia Lev Nikolayevich Tolstoy~

"Bản chất của con người không phải là cái trừu tượng vốn có của một cá nhân riêng lẻ mà thực chất là tổng hòa của mọi quan hệ xã hội."
~Nhà triết học Karl Marx~

"Cuộc sống là mối quan hệ, mối quan hệ là cuộc sống; để cải thiện cuộc sống, chỉ cần cải thiện mối quan hệ."
~Sư thầy Tịch Tĩnh~

"Quá trình trưởng thành nội tâm là một quá trình không ngừng tự khám phá bản thân, nếu không hiểu rõ bản thân mình trước thì chúng ta khó có thể hiểu được người khác."
~Nhà văn Dale Carnegie~

"Sự tầm thường thực sự không phải là không đạt được gì trong xã hội, mà là sự trống rỗng về tinh thần và tâm hồn, một loại cằn cỗi bên trong."
~Nhà văn Zhang Fangyu~

"Cô đơn không phải vì không có ai bên cạnh. Lý do thực sự khiến bạn cảm thấy cô đơn là không thể trò chuyện với người khác về những cảm xúc quan trọng nhất."
~Nhà tâm thần học Carl Jung~

"Thế giới rất đơn giản và cuộc sống cũng vậy. Không phải thế giới phức tạp, mà là bạn đã làm cho thế giới trở nên phức tạp."
~Bác sĩ Alfred Adler~

15/07/2024

Một người đàn ông hay phụ nữ trưởng thành trọn vẹn là tự gánh lấy gánh nặng của riêng mình. Rằng, trong mối liên hệ giữa con người với nhau, mỗi người cuối cùng vẫn đứng riêng một mình.

14/04/2024

🍀 TRÀO LƯU TỰ NHẬN MÌNH TRẦM CẢM, RỐI LOẠN ÁM ẢNH CƯỠNG CHẾ

Nhiều người tự nhận mình mắc các bệnh tâm thần như trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế khi tự khớp biểu hiện của bản thân với triệu chứng đăng trên mạng.

Trên Channel News Asia, bác sĩ tâm thần Lim Boon Leng (Trung tâm Y khoa Gleneagles, Singapore) chia sẻ các bác sĩ mới vào nghề có nhiệm vụ ghi chép trong khi bác sĩ chính thăm khám bệnh nhân.

Để ghi kịp, họ thường viết tắt CVA cho tai biến mạch máu não, schiz cho bệnh tâm thần phân liệt. Cách viết này thành thói quen của bác sĩ trẻ song khiến bác sĩ lâu năm khó chịu. Bệnh nhân cao tuổi cũng cảm thấy không được tôn trọng khi bác sĩ viết tắt trong bệnh án hoặc khi thăm khám.

Lâu dần, bác sĩ Lim Boon Leng nhận thấy làm việc tại nơi cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, họ phải tôn trọng căn bệnh họ điều trị, sâu xa hơn là tôn trọng bệnh nhân đang phải chịu đựng sự dày vò của những căn bệnh đó.

"Là bác sĩ chuyên chẩn đoán, điều trị cho bệnh nhân gặp vấn đề sức khỏe tâm thần, tôi cảm thấy rất phẫn nộ khi nghe mọi người lạm dụng các thuật ngữ", ông bức xúc.

🍀 TỰ NHẬN MẮC RỐI LOẠN ÁM ẢNH CƯỠNG CHẾ (OCD)

Bác sĩ Lim Boon Leng lấy ví dụ về thuật ngữ về chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). Nhiều người thường nói họ mắc OCD hoặc có người thân, bạn bè bị chứng này. Tuy nhiên, theo ông, thông thường, những người đó chỉ quá ưa sạch sẽ.

Ngược lại, những bệnh nhân OCD thường có những triệu chứng lâm sàng như chôn chân trước vòi hoa sen hàng giờ, sau khi thực hiện thật cẩn thận các quy trình tắm rửa mới chịu rời đi.

Các nghiên cứu cho thấy các thuật ngữ thiếu tôn trọng và tiêu cực với bệnh tâm thần xuất hiện tràn lan trên các trang báo in, truyền hình và phim ảnh. Nhiều hình ảnh động và phim hoạt hình cũng có những hình ảnh tiêu cực về bệnh tâm thần. Việc trẻ em tiếp xúc sớm với những thuật ngữ tiêu cực này sẽ khiến chúng coi đó là điều bình thường và phù hợp về mặt ngôn từ.

Mạng xã hội cũng có rất nhiều ảnh chế về chứng OCD. Bác sĩ Lim cho hay ông từng nghe diễn viên hài liên tục gọi các nhân viên kỹ thuật là “người tự kỷ”.

🍀 BỆNH TÂM LÝ KHÔNG PHẢI TRÒ ĐÙA

Việc lạm dụng thuật ngữ sức khỏe tâm thần thoạt nhìn có vẻ vô hại. Nhiều người còn cho rằng dùng những thuật ngữ ấy làm câu chuyện thêm hài hước và thú vị.
Tuy nhiên, điều này có thể gây ra các triệu chứng tâm thần hoặc làm cho người mắc bệnh tâm lý cảm thấy xấu hổ, khiến bệnh tình trở nên trầm trọng. Sự kỳ thị của xã hội đối với bệnh nhân tâm thần có thể khiến họ không dám điều trị.

Theo bác sĩ Lim, khi một thuật ngữ liên quan bệnh tâm thần trở nên mang yếu tố kỳ thị, họ thường chuyển sang ghi mô tả chẩn đoán để bảo vệ bệnh nhân.

Những thuật ngữ như “đần”, “thiểu năng tâm thần nhẹ” và “kém thông minh” bị lạm dụng quá mức. Các bác sĩ buộc phải thay thế bằng các thuật ngữ như “chậm chạp về mặt tinh thần”, “thiểu năng tâm thần”, sau đó là “có nhu cầu đặc biệt” và “chậm phát triển trí tuệ”.

Tuy nhiên, việc sử dụng quá đà các thuật ngữ bệnh lý tâm thần như “chậm phát triển” và “nhu cầu đặc biệt” đã gây ra tác động tiêu cực, không còn phù hợp.

🍀 NHIỀU THUẬT NGỮ BỊ LẠM DỤNG

Ngoài OCD, thuật ngữ “rối loạn cảm xúc lưỡng cực” cũng thường xuyên bị lạm dụng để chỉ những người hay có tâm trạng thất thường, khó tính hoặc đơn giản là hay thay đổi.

Ông Lim từng thăm khám cho nhiều người đến bệnh viện vì quá lo lắng, nghĩ họ mắc chứng rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Trong khi thực tế, những người này chỉ trải qua nhiều cảm xúc.

Bệnh nhân mắc chứng rối loạn lưỡng cực không thay đổi giữa nhiều tâm trạng. Họ thường rơi vào trạng cực độ hưng phấn hoặc trầm cảm kéo dài từ vài ngày đến vài tháng. Các triệu chứng hưng phấn hoặc trầm cảm thường cho thấy tình trạng suy nhược nghiêm trọng.

Trong giai đoạn hưng cảm, bệnh nhân phấn chấn bất thường, ý thức bản ngã tăng vọt dẫn đến những hành vi bốc đồng như chi tiêu quá đà hoặc gửi tin nhắn vô lý cho bạn bè, gia đình.

Sau vài tuần, cảm giác hưng phấn giảm đi, bệnh nhân sẽ hối hận về sự bốc đồng, mất cân bằng cảm xúc và động lực. Từ đó, họ sống thu mình, không muốn giao lưu, có thể có ý định tự tử.

Trầm cảm cũng là thuật ngữ thường xuyên bị sử dụng sai cách. Cảm giác ủ rũ sau khi xem bộ phim buồn khác với những gì bệnh nhân trầm cảm trải qua. Trầm cảm là cảm giác tuyệt vọng tột độ, vô vọng, không hứng thú với mọi thứ xung quanh, cảm thấy bản thân là gánh nặng.

Khi các thuật ngữ được sử dụng như tiếng lóng, chúng chỉ để miêu tả các hành vi không quá khác thường hay đặc điểm tính cách của số đông. Tuy nhiên, sự lạm dụng đó khiến nhiều người xem nhẹ khó khăn, nỗi đau mà bệnh nhân tâm thần gặp phải.
Việc lạm dụng đó còn khiến nhiều người tự mặc định các vấn đề mình gặp phải hay thất bại của bản thân là do mình có vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Nhiều học sinh, sinh viên học không tốt ở trường thường kiên quyết cho rằng họ mắc chứng rối loạn giảm chú ý (ADD) khi thấy các mô tả về bệnh được đăng trên mạng xã hội trùng khớp với bản thân.

Theo bác sĩ Lim, việc đổ lỗi cho bệnh tâm lý không giúp họ học được kỹ năng cần thiết như quản lý kỳ vọng và căng thẳng.

🍀 ĐUA THEO TRÀO LƯU TRÊN MẠNG

Thậm chí, nhiều người còn lãng mạn hóa các bệnh tâm lý. Họ tự nhận mình mắc chứng nọ bệnh kia theo trào lưu. Khi hashtag (rối loạn stress sau sang chấn) thịnh hành, TikTok tràn ngập clip người tự cho là mắc PTSD. Vài tuần sau đó, trào lưu chuyển sang (rối loạn nhận dạng phân ly).

Với những người thực sự mắc 2 chứng trên, việc kỳ thị, coi thường, áp dụng sơ sài các chẩn đoán tâm thần cho thấy sự thiếu đồng cảm. Điều đó khiến họ cảm thấy những người xung quanh không hiểu tình trạng cũng như nỗi đau của họ.

Làm việc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần, bác sĩ Lim Boon Leng không cho rằng mình có quyền yêu cầu mọi người sử dụng ngôn ngữ như thế nào cho phù hợp với người mắc bệnh tâm thần. Ông cũng không dám chắc các thuật ngữ ông dùng có xâm phạm hay gây khó chịu cho các bác sĩ khác hay không.

Ngày nay, việc lạm dụng từ ngữ là một vấn đề phức tạp. Nhiều thuật ngữ tâm thần tồn tại vì đã được đưa vào từ điển. Ví dụ, "a**l stage" (giai đoạn hậu môn) trong trường phái Freud chỉ mối liên hệ giữa việc tập ngồi bô và tính cách khi trưởng thành. Nhưng hiện nay người ta lại sử dụng từ "a**l" để chỉ hành vi cứng nhắc.
"Paranoia" vốn được dùng để chỉ chứng rối loạn hoang tưởng nhưng ngày nay nhiều người dùng để mô tả sự nghi ngờ.

🍀 VÔ TÌNH CHỨ KHÔNG PHẢI ÁC Ý

Bác sĩ Lim cho rằng việc sử dụng sai và bừa bãi các chẩn đoán và thuật ngữ tâm thần chỉ đơn giản do thiếu hiểu biết chứ không có ác ý. Tuy nhiên, ngày nay, mọi người nói nhiều hơn về vấn đề sức khỏe tâm thần song thường hời hợt.

Theo bác sĩ Lim, khoa học vẫn chưa đưa ra đánh giá sâu về các triệu chứng, rối loạn chức năng, cách điều trị bệnh tâm lý. Vì thế, ông kỳ vọng xã hội cần làm nhiều hơn để nâng cao hiểu biết về sức khỏe tâm thần, đặc biệt các chứng phổ biến như trầm cảm, rối loạn lo âu.

Ông cũng mong mỗi người cẩn thận lựa chọn sử dụng các thuật ngữ, tránh sử dụng sai, bừa bãi nhằm ngăn chặn sự kỳ thị đối với người mắc bệnh tâm lý.

Theo Zing
Nhiều người đang tự nhận mình mắc các chứng như trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế.
Ảnh: st

02/04/2024

AI NUÔI MẸ KHI GIÀ?

Vừa ăn xong bữa tối, người mẹ trẻ ấy lại mở máy tính lên. Chị cặm cụi với bàn phím, có hôm khuya lắc lơ mới đi ngủ. Cậu con trai nhỏ thắc mắc: "Mẹ ơi! Sao mẹ lúc nào cũng phải làm việc thế?".

Người mẹ trẻ nhìn con mỉm cười rồi khẽ ngân nga: “Tuổi trẻ không gắng sức. Già cả phải ngậm ngùi!”.

Cậu con im lặng, mặt nghệch ra vẻ suy nghĩ một chút rồi đáp trả: “Tuổi trẻ không gắng sức. Già cả con cháu nuôi! Mẹ đừng làm nữa, mai mốt con sẽ nuôi mẹ!”.

Câu nói ngây ngô của con khiến chị bật cười, hạnh phúc. Nhưng cũng khiến chị chợt giật mình nhớ ra, ở phương xa quê nhà, chiều chiều có một người mẹ già thường lặng lẽ ra vườn quét lá rụng. Người mẹ ấy hay giở lịch, nhẩm tính, chờ đợi, ngóng trông những ngày lễ Tết đặc biệt trong năm, con cháu sẽ về thăm.

Thuở ấu thơ ấy, chị cũng từng như con trai mình luôn hứa hẹn: “Lớn lên con sẽ nuôi mẹ!”. Nhưng khi lớn lên, anh em thành gia lập thất, tỏa đi mỗi người, mỗi ngả, ai cũng bận bịu cho tổ ấm nhỏ của mình. Chẳng đứa con nào giữ được lời hứa khi xưa với mẹ…!

Có những ngày, chị điện thoại về, nghe giọng mẹ reo vui: “Năm nay, bưởi được giá lắm con ơi…!”. Mùa khác, mẹ lại phấn khởi khoe: “Mấy cây mít nhà mình đợt này, trái sai xuống tận gốc…”. Những khi về quê, con cái giúi tiền cho, mẹ chị lại lo ngay ngáy: “Ở trên đó, tụi con làm ăn có được không? Sao mẹ xem tivi thời sự nghe nói kinh tế khó khăn lắm…không có tiền thì cứ để dành mà tiêu…ở đây mẹ có vườn cây lo…”.

Thế mới ngẫm ra câu “nước mắt chảy xuôi”. Cha mẹ sẽ chẳng bao giờ nhớ đến lời hứa thuở xưa của con cái mà có nhớ thì cũng chẳng bao giờ trách móc các con đã không thực hiện lời hứa ấy. Bởi với cha mẹ, chỉ cần các con có cuộc sống hạnh phúc là đủ!

✍Tác giả: Nguyễn Nga
Trích từ tập truyện ngắn tự cổ chí kim chưa xuất bản!
Nếu thấy câu chuyện hay, ý nghĩa, bạn đọc đừng quên chia sẻ nhé!

01/04/2024

🛑 MẸ NGHIÊM KHẮC, CHA ẤM ÁP SẼ TẠO NÊN ĐỨA TRẺ ƯU TÚ...

Dựa trên nhiều năm kinh nghiệm, giáo sư Lý Mai Cẩn (là một giáo sư, chuyên gia nổi tiếng của Trung Quốc trong lĩnh vực Tâm lý tội phạm học và Tâm lý trẻ em) cho rằng người mẹ nên nghiêm khắc, còn người cha thì ấm áp sẽ hợp lý hơn, giúp nuôi dưỡng nên những đứa trẻ ưu tú. Còn nếu theo mô hình ngược lại, rất có thể cách giáo dục của các bậc cha mẹ gặp thất bại.
Trên thực tế, từ góc độ tâm lý học, những gì giáo sư Lý Mai Cẩn chia sẻ thực sự có lý. Bà quan sát thấy người mẹ thường mang lại cho mọi người cảm giác yếu đuối.
Về những đứa trẻ, khi còn nhỏ, trẻ sẽ có xu hướng bắt nạt người thân đối xử nhẹ nhàng hơn trong tiềm thức. Và phụ nữ có xu hướng nói nhiều hơn, có vẻ dịu dàng hơn người bố. Do đó trong trường hợp này, đứa trẻ dễ mất bình tĩnh với mẹ, bà.
Nếu người mẹ hoặc bà tiếp tục cưng chiều trẻ và không kịp thời sửa chữa những hành vi sai lầm của trẻ một cách nghiêm túc thì đứa trẻ lớn lên sẽ trở nên ngang bướng, không chịu nghe lời ai. Vì vậy, vị giáo sư tin rằng, người mẹ cần nghiêm khắc, đặc biệt là khi con phạm lỗi.
Ở góc độ tâm lý trẻ em, dù là con trai hay con gái, trẻ cũng thích gần gũi bên mẹ. Vì vậy, mối quan hệ giữa mẹ và con có ý nghĩa quyết định đến sự hình thành nhân cách của đứa trẻ. Với sự nghiêm khắc của mẹ, bé gái lớn lên sẽ trở thành người phụ nữ ưu tú, đồng thời kế thừa sự dũng cảm và mạnh mẽ của mẹ. Còn con trai sẽ ít hư hỏng, trở thành người đàn ông biết tôn trọng phụ nữ.
Thông thường, nhiều người cho rằng, con gái ảnh hưởng tính cách từ mẹ, còn con trai ảnh hưởng từ cha. Nhưng mô hình gia đình người mẹ dịu dàng, người cha nghiêm khắc thì ngược lại. Sự nghiêm khắc của người cha có thể dễ dàng đẩy con trai xa cách cha.
Giáo sư Lý Mai Cẩn cho rằng trong suy nghĩ truyền thống, người cha là trụ cột gia đình, biểu tượng cho quyền uy, sức mạnh, thường mang đến cảm giác vô cùng vững chắc. Vì vậy, nếu người cha nhẹ nhàng, hài hoà thì con cái sẽ thấy an toàn, sẵn sàng lắng nghe lời dạy bảo.

CHĂM SÓC SỨC KHỎE TÂM LÝ - Psy Care

16/03/2025

20/01/2025

15/09/2024

14/09/2024

04/09/2024

29/08/2024

15/07/2024

14/04/2024

02/04/2024

01/04/2024

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category