Câu chuyện từ vườn cà phê
Tôi đã đi tới những vùng trồng cafe nổi tiếng của Việt Nam, nhưng cafe Việt Nam không đơn giản như bạn nghĩ. Nổi bật nhất có lẽ là cà phê Cầu Đất – vùng đất được mệnh danh có cafe ngon nhất Việt Nam. Khi bạn ghé vào bất cứ nhà dân nào từ bán cơm tấm cho tới tiệm tạp hóa nhỏ, người dân luôn luôn có cafe để bán cho bạn. “5 tấn, 10 tấn luôn để sẵn trong kho, anh muốn lấy bao nhiêu cũng có”. Nhưng vùng Cầu Đất đâu có lớn như vậy. Nó chỉ là một thôn xã. Và khi gặp được cha xứ nhà thờ Cầu Đất, cha đã nói rằng: “Cha ở đây 20 năm cha còn bị lừa nói gì con. Đừng có dại mà húc đầu vào! Thật không đơn giản…”. Sự thật là người dân đã lấy cafe của những vùng lân cận và bán ra thị trường với cái mác Cà phê Cầu Đất. Còn ở những vùng cafe khác, phần lớn cà phê hạt được bán cho những công ty thu mua cafe xuất khẩu. Cafe ở ngoài quán cũng là cafe trộn. Và khi bạn hỏi một nông dân trồng cafe nào đó về rang cafe, câu trả lời đại khái là:“Muốn rang cafe ngon bán cho quán thì phải học tẩm ướp, như bơ, sữa, rượu, nước mắm, rồi trộn thêm mấy loại đậu vô thì mới có lời. Còn muốn uống cafe sạch thì mình tự rang lấy rồi để ở nhà uống”. Câu chuyện phía trên chắc hẳn là một câu chuyện cười đối với đất nước xuất khẩu cafe thuộc hàng top thế giới. Nhưng đó là sự thật. Dù bạn có đến bất cứ vùng trồng cafe nổi tiếng nào của Việt Nam thì cafe ngoài quán bình thường phần lớn sẽ là cafe trộn lẫn với “những hương liệu thơm ngon” không biết trước được. Thật đau đầu…
Nét văn hóa này có lẽ xuất phát từ thời xa xưa, lúc Pháp mang cafe đến Việt Nam, khi đó cafe rất mắc, người bình thường không thể có tiền mua, vậy là người ta nghĩ ra cách trộn những loại nông sản khác vô, rồi tẩm rồi ướp, để cho giống cafe và có mùi thơm ngon, miễn sao uống vào tỉnh táo – thậm chí là say đến chóng mặt. Người thành công nhất trong lĩnh vực “hạ giá thành” cafe có lẽ là bạn cũng biết… [nếu bạn liên tưởng một tí là ra thôi – còn tôi thì không biết họ là ai đâu nhé]. Nhưng thời đại bây giờ đã khác xưa…
Nền kinh tế của chúng ta đã phát triển. Cafe không còn mắc nữa. Bạn hoàn toàn đủ sức mua một bịch cafe chất lượng 400.000đ/kg để uống tại nhà (một phin cafe cần 20-25g, 01kg pha được 40 ly, tức là 10.000đ/ly). Và ly cafe cóc không rẻ như bạn nghĩ…
Đó là phép màu. Họ biến những thứ không phải cafe thành cafe. Bạn có thể mua nó với giá rất rẻ. Nhưng tương lai sẽ là tiền thuốc men, những căn bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe – rút ngắn tuổi thọ, thậm chí ảnh hưởng đến con cái, vì máu của bạn chảy trong người bọn trẻ. Nếu tính ra chi phí, thì nó còn mắc hơn ly cafe sạch. Lỗi này thuộc về ai… Đừng để tới lúc bạn phải dùng toàn bộ số tiền của gia đình mình để chạy chữa cho một căn bệnh phi lý. Và cũng đừng dại dột bỏ tiền mua thuốc độc uống vào người. Nếu bạn nghĩ: Ăn gì cũng chết. Uống gì cũng chết. Lo làm gì…
Bạn luôn luôn có sự chọn lựa. Và bớt đi một mối lo còn tốt hơn gấp trăm lần thêm vào một gánh nặng. Gánh nặng bệnh tật không chỉ mình bạn gánh, mà còn gia đình – bạn bè – người thân… Và tôi chưa từng thấy ai không sợ chết ! Mà dù cho bạn không sợ chết thì bạn cũng không nên chết vì những lý do vớ vẩn…
5 phút quảng cáo ! Dòng cà phê nguyên chất cao cấp của Khởi Nghiệp Cafe được làm từ 5 loại cà phê khác nhau, trong đó:
Robusta xuất khẩu loại 1, Culi Robusta xuất khẩu loại 1, Arabica xuất khẩu loại 1. Chúng tôi chỉ sử dụng cafe nhân được đánh giá theo tiêu chuẩn xuất khẩu loại 1. Và nguồn của chúng tôi là Intimex – tập đoàn xuất khẩu cafe lớn nhất Việt Nam. Cà phê arabica Cầu Đất. Nguồn từ cha xứ nhà thờ Cầu Đất. Tôi không mang “Đạo” vào đây để đánh bóng tên tuổi. Đây là nguồn cafe tôi tin tưởng. Và cha xứ cũng không kinh doanh. Cha chỉ có ước muốn đơn giản là cho người dân (ít nhất là cho những người theo đạo ở Cầu Đất) biết rằng cafe mỗi vùng miền có giá trị riêng. Và đừng vì lợi nhuận mà đánh mất bản chất lương thiện. Cafe của cha khá đa dạng, vì trong vườn có giống Bourbon, Moka, nhưng phần đông là Catimor, nên khi hoa cafe thụ phấn thì nó bị lai tạp. Một cây cafe có thể có rất nhiều loại trái cafe ở trên đó, nhưng chủ yếu là Catimor. Cà phê Bourbon. Đây là một giống hiếm ở Việt Nam, chuyên được đưa về cho giới quý tộc Pháp thời Pháp thuộc. Và càng hiếm thì càng xuất hiện nhiều “chuyên gia đao to búa lớn, bao nhiêu cũng có”. Cà phê Bourbon của chúng tôi được lấy từ vườn Bourbon của tập đoàn Indochine. Đây cũng là một sự may mắn của tôi ! Không bàn tới cafe bẩn, cafe cóc nữa. Câu chuyện đó cũng cũ rồi. Câu chuyện mới bây giờ là cafe nguyên chất mọc ra như nấm, nhưng rồi vẫn rang xay theo kiểu tẩm ướp mới ngon !… Cafe vốn dĩ ngon. Từ thời xa xưa nó được dùng cho vua chúa như một loại thượng phẩm, thậm chí có thời kỳ nó được sử dụng thay thế cho vàng bạc – đá quý. Và thực tế bạn không cần tẩm ướp bất cứ thứ gì. Cứ để nó như thế. Đơn giản. Nhưng quyến rũ…
Bài toán của bạn tôi hiểu. Rất hiểu nữa là đằng khác. Nếu không “chiều” theo khách hàng thì bạn không có đủ tiền để tồn tại chứ nói gì đến việc đem cái tốt đẹp tới cho người khác. Nếu ai chưa mở quán cafe, thì đây là một lời cảnh tỉnh cho bạn. Kinh doanh cafe không đơn giản như bạn nghĩ ! Vẫn còn rất nhiều ngành nghề khác bạn có thể làm, có thể khởi nghiệp. Kinh doanh nước đóng chai, nước đá, bán bao nilon…. cũng có rất nhiều tỷ phú rồi. So ra cafe còn khó hơn những ngành đó gấp trăm lần. Còn nếu tay bạn đã nhuốm máu thì bạn nên dừng lại ngay. Nó không xứng đáng với nhân cách và phẩm giá của bạn. Dù bạn có làm thợ hồ thì nghề đó còn đẹp hơn trăm lần !
Đừng giết người vì những đồng bạc lẻ ! Nếu bạn đang bán cafe bẩn, hoặc tẩm ướp bất cứ chất hóa học gì, thì bạn nên ngừng lại. Giả sử một ngày bạn bán được 100 ly, mỗi ly lời 6.000đ, tức là lợi nhuận 600.000đ/ngày. Và vậy là 18tr/tháng, 216tr/năm, 2 tỷ 160tr/10 năm. Nhưng trong 10 năm đó bạn đã giết 100 người. Tôi không tin một người mà ngày nào cũng uống “cái chất” bạn tẩm ướp trong 10 năm mà không die. Gom lại là bạn đã “ra tay” với 100 người. Tức là mỗi mạng người đối với bạn có giá khoảng 21.160.000đ… Điều khác biệt duy nhất là bạn chỉ bị dư luận lên án chứ không bị bắt bỏ tù…
Nhưng đó là tôi chưa kể đến con cái (bị biến chứng vì dòng máu của cha mẹ), gia đình của những người bị bạn hại…
Bây giờ tôi tính toán một bài khác :
Giả sử 01kg cafe bạn mua là 200.000đ. Một phin cafe cần 25g (maximum) – tức là 5.000đ. Double shot espresso cần 18g (tiêu chuẩn Ý chỉ cần 14g, nhưng Việt Nam thì khác) – tức là 3.600đ. Tiền ly, đá, ống hút, bịch, là 2.000đ. Vậy bạn bán giá bao nhiêu với dòng cafe nguyên chất cao cấp này ? 12.000đ có người mua không ? Lợi nhuận cũng ở khoảng 6.000đ/ly. Bạn đang lo lắng nó không phù hợp với “khẩu vị” của người Việt Nam ? Vậy thì bạn đã hiểu phần nào bài toán bạn phải giải quyết rồi đấy. Nhưng theo tôi thì bạn cũng đừng lo lắng. Chắc chắn ai cũng sợ chết. Và tôi đang thuyết phục bạn bằng những điều hoàn toàn hợp lý – những điều không phải do tôi bịa ra, chúng đều là sự thật. Khách hàng cũng vậy. Bạn cũng sẽ bán được nếu bạn cho khách hàng biết bạn là ai, bạn bán cho họ điều gì. Bạn đã có sản phẩm chất lượng. Vấn đề còn lại là cho mọi người biết và để họ tự có sự lựa chọn cho riêng mình ! Không biết không có tội. Nhưng biết rồi mà vẫn làm, thì nó là một câu chuyện khác. Bạn muốn trở thành ai, làm người thế nào, đều do bạn quyết định. Không ai tước đi quyền đó của bạn. Và bạn cũng chẳng thể đổ lỗi cho ai. Tôi xin lỗi nếu câu chuyện của tôi làm bạn bực mình. Tất cả chỉ là quan điểm cá nhân. Và cũng vì thị trường hỗn tạp, từ vườn cafe tới người bán cafe, nên tôi mới ở đây để đưa ra những bài toán đơn giản. Có rất nhiều lựa chọn khác ở ngoài kia để bạn khởi nghiệp – hoặc kiếm thu nhập. Cafe rất khó nhằn. Mà sơ sẩy là bạn còn bị lừa, tiếp tay cho tội ác mà không biết. Sau cùng, ai nói gì thì nói, tôi vẫn thấy kinh doanh ngành ăn uống khá sướng. Và nếu bạn muốn thấy được cái “sướng”, chí ít bạn cũng phải đọc hết những bài trên website của tôi. Nó có vẻ khó đấy. Nhưng không nhằm nhò gì so với học đại học. Bạn chỉ cần vài tuần là đọc xong hết. Và nếu bạn chán, coi như tôi giúp bạn dừng cuộc chơi sớm, vì có đi tiếp bạn cũng thua thôi (lý do tế nhị khác là tôi “cùi bắp”, xin không đề cập ở đây). Còn nếu bạn nuốt nổi bằng ấy kiến thức, chưa chắc bạn thắng, nhưng rủi ro đã giảm đi rất nhiều. Kinh doanh là một cuộc chơi mà. Chúc các bạn vững bước trên con đường bạn chọn !!!
