07/08/2024
DẬY THÌ SỚM Ở BÉ TRAI
💣🧨 Dậy thì sớm vẫn luôn là một chủ đề nóng hổi ngày nay vì số ca mắc dậy thì sớm ngày càng tăng dần, tuổi mắc dậy thì sớm ngày càng giảm dần (sớm hơn).
Các câu hỏi được đặt ra là:
1. " Liệu Dậy thì sớm chỉ gặp ở bé gái thôi? Hay bé trai có mắc dậy thì sớm hay không?
🍒 Dậy thì sớm xảy ra ở cả nam và nữ. Hiện có rất ít các nghiên cứu dịch tễ báo cáo về tỉ lệ bệnh. Tỉ lệ dậy thì sớm khác nhau ở các quốc gia. Một nghiên cứu ở Đan Mạch báo cáo tỉ lệ trẻ phát triển dậy thì sớm là 0.05% ở bé trai (so với bé gái là 0.2%), tỉ lệ nữ mắc dậy thì sớm gấp 4-5 lần so với nam. Trong khi một nghiên cứu khác ở Hàn Quốc báo cáo ước tính 0.6/100.000 trẻ trai mắc dậy thì sớm (so với trẻ gái 15.3/100.000 trẻ gái). Như vậy dậy thì sớm ở bé trai vẫn xảy ra tuy rằng tỉ lệ thấp hơn ở trẻ gái.
2. "Các dấu hiệu dậy thì ở bé trai là như thế nào"? Bởi vì dấu hiệu ở bé trai thường kín đáo, khiến việc phát hiện, chẩn đoán và điều trị thường chậm trễ. Vậy tuổi nào thì gọi là dậy thì sớm.
🍀So với bé gái, dấu hiệu đầu tiên của dậy thì là sự phát triển ngực, do đó ba mẹ dễ dàng phát hiện. Ngược lại, dấu hiệu đầu tiên ở bé trai là sự phát triển tinh hoàn và bìu. Sự phát triển này thường kín đáo, tế nhị nên khó phát hiện. Khi tinh hoàn tiếp tục phát triển, da bìu sẫm màu, to ra, mỏng đi, rủ xuống khỏi cơ thể và lấm tấm những vết sưng nhỏ, đây là những nang lông. Ở hầu hết các bé trai, một tinh hoàn (thường là bên trái) treo thấp hơn bên kia.
🍀Tiếp theo là sự xuất hiện lông mu. Hormone testosterone thúc đẩy sự phát triển lông mu. Đầu tiên một vài sợi lông tơ màu sáng xuất hiện ở gốc dương vật, sau đó lông mu trở nên sẫm màu hơn, xoăn và thô cứng hơn. Trong vài năm tiếp theo, nó bao phủ vùng mu theo hình dạng kim cương, sau đó lan xuống đùi. Một đường lông mỏng chạy dài đến tận rốn. Khoảng hai năm sau khi xuất hiện lông mu, râu bắt đầu mọc trên mặt, chân, cánh tay, nách và sau đó là ngực.
🍀Thay đổi hình dáng cơ thể: thân và chân bắt đầu dài ra, cơ bắp phát triển sau đó.
🍀Dương vật tăng trưởng: đầu tiên nó phát triển về chiều dài, sau đó sẽ phát triển chiều rộng, đạt kích thước như người lớn sớm nhất ở tuổi 13, muộn nhất ở tuổi 18. Chức năng tình dục không phụ thuộc vào kích thước, cũng như kích thước dương vật lúc mềm không cho biết kích thước dương vật khi cương cứng.
🍀Khả năng sinh sản: các bé trai được coi là có khả năng sinh sản khi xuất tinh lần đầu, xảy ra khoảng một năm sau khi tinh hoàn bắt đầu to ra. Tinh hoàn lúc bây giờ sản xuất tinh trùng ngoài hormone testosterone, trong khi tuyến tiền liệt, hai túi tinh và một cặp tuyến khác (gọi là tuyến Cowper) tiết ra chất lỏng kết hợp với tinh trùng để tạo thành tinh dịch. Mỗi lần xuất tinh, khoảng một thìa cà phê tinh dịch, chứa 200 triệu đến 500 triệu tinh trùng.
🍀Giấc mơ ướt: xuất tinh về đêm hay còn gọi là “giấc mơ ướt” xảy ra vào ban đêm đánh dấu sự kiện quan trọng của sự trưởng thành về giới tính. Trẻ thức dậy với bộ đồ ngủ và ga trải giường ẩm ướt. Trong quá trình dậy thì, dương vật thỉnh thoảng có hiện tượng cương cứng không tự nguyện, nó thường xuất hiện bất thình lình, có thể vào những thời điểm bất tiện như đang báo cáo trước lớp. Hãy trấn an con rằng, đây là những biểu hiện thường thấy ở tuổi dậy thì và không gì đáng xấu hổ, nó sẽ giảm dần theo thời gian và chấm dứt khi bé lớn hơn.
🍀Thay đổi giọng nói
🍀Sự phát triển vú: ở bé trai cũng xảy ra hiện tượng phát triển vú (khoảng 75%) do sự thay đổi hormone tuổi dậy thì, đặc biệt ở những trẻ thừa cân-béo phì, vú to do mô mỡ thừa quanh ngực. Điều này có thể gây ra sự không thoải mái, tự ti cho trẻ. Hãy trấn an trẻ rằng hiện tượng này sẽ mất đi sau vài năm. Hạn chế mặc áo ôm sát. Có một số trường hợp hiếm hoi mà việc phát triển vú không giảm bớt sau vài năm hoặc ngực trở nên to đến mức không thể chấp nhận được. Phẫu thuật thẩm mỹ có thể được thực hiện, hoàn toàn vì vấn đề thẩm mỹ và tâm lý của trẻ.
Vấn đề “nữ hoá tuyến vú” (gynecomastia) cần được đến khám bác sĩ nhi khoa, đặc biệt khi nó xuất hiện trước tuổi dậy thì hoặc muộn ở tuổi thiếu niên, nguyên nhân có nhiều khả năng là do bệnh thực thể. Một số tình trạng bệnh lý có thể gây ra tình trạng ngực phát triển quá mức, bao gồm:
- Khối u nội tiết
- Rối loạn tuyến thượng thận
- Rối loạn nhiễm sắc thể (hội chứng Klinefelter)
- Bệnh gan
- Rối loạn di truyền hiếm gặp
- Một số loại thuốc: thuốc chống trầm cảm, thuốc chống lo âu, thuốc chống trào ngược
- Thực phẩm và môi trường: các nguồn estrogen hoặc tiền chất estrogen bên ngoài, bao gồm cả ăn đậu nành và estrogen thực vật trong kem dưỡng da và/ hoặc các sản phẩm chăm sóc cá nhân, chẳng hạn như dầu hoa oải hương hoặc dầu cây trà bôi lên da, một số hộp nhựa, một số nguồn vẫn đang nghiên cứu tiếp.
🩺Gọi là dậy thì sớm khi bé trai có các biểu hiện dậy thì trước 9 tuổi.
3. "Nguyên nhân dậy thì sớm ở bé trai là gì?
Được chia thành 2 nhóm
👉Dậy thì sớm trung ương (nguyên nhân tại não): các khối u não, nang não, não úng thuỷ, chấn thương đầu, xạ trị vùng đầu, nhiễm trùng thần kinh (Viêm màng não do lao), đột biến gen, dậy thì sớm có tính gia đình...
👉Dậy thì sớm ngoại biên (ngoài não): do tiếp xúc quá mức với hormone sinh dục nội sinh hay ngoại sinh như tăng sinh thượng thận bẩm sinh, u tuyến sinh dục, u tuyến thượng thận, suy giáp bẩm sinh không được phát hiện hoặc không tuân thủ điều trị, hội chứng McCune Albright..
4. " Hậu quả Dậy thì sớm ở bé trai?"
📌 Giảm chiều cao khi trưởng thành. Nếu không được phát hiện và điều trị, các bé trai mắc DTS sẽ mất # 20 cm chiều cao và chiều cao khi trưởng thành quanh 155 cm.
📌Dễ bị lạm dụng tình dục: sự phát triển cơ thể như người lớn trên một tâm hồn còn non nớt.
📌Rối loạn tâm lý ở trẻ: trẻ mặc cảm vì sự khác biệt về hình thể so với các bạn cùng tuổi. Tăng nguy cơ mắc các hành vi không tốt: sử dụng thuốc kích thích, QHTD sớm, bỏ học..
5. Khi nào cần đưa bé trai nghi ngờ dậy thì sớm đến khám nội tiết?
Bé trai có bộ phận sinh dục to, có lông mu, lông nách, bể giọng, có mụn trứng cá… trước 9 tuổi
Bé sẽ được làm:
💉💉Các xét nghiệm máu
🛏Siêu âm bụng-tinh hoàn
🩻Chụp xquang xương bàn tay.
Tùy vào kết quả mà bác sĩ sẽ tư vấn thêm làm một test (gồm nhiều mẫu máu) và chụp MRI sọ não có cản quang.
Tài liệu tham khảo:
Precocious puberty, Archana S. Kota; Sehar Ejaz, 04/2023
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544313/&ved=2ahUKEwj9yt372tyHAxUws1YBHWgPODAQFnoECCEQAQ&usg=AOvVaw1axc--k_gg2A-sZGMGGGLW
Physical development in boys: what to expect? Source: Section on Endocrinology (Copyright © 2014 American Academy of Pediatrics)
Puberty is a complex transitional phase in children generally comprising of growth acceleration and development of secondary sexual characteristics. It is a period of physical and psychosocial development. Several genetic, environmental and nutritional factors play an important role in the onset and...
