08/10/2025
NHỮNG LÍ DO KHÓ GIẢM CÂN Ở NGƯỜI BỊ TIỂU ĐƯỜNG
Người bị tiểu đường type 2 (T2D) thường khó giảm cân, kể cả khi áp dụng các biện pháp lối sống hay dùng thuốc hỗ trợ so với người không có T2D.
1. Tình trạng tăng insulin máu (Hyperinsulinemia) thúc đẩy tích mỡ:
- Thừa cân và đề kháng insulin dẫn đến tăng lượng insulin trong máu. Insulin có tác dụng đồng hóa (anabolic), thúc đẩy tích trữ mỡ, đặc biệt mỡ nội tạng và mỡ tại các vị trí bất thường.
- Tình trạng tích mỡ lại càng làm đề kháng insulin nặng hơn.
2. Cơ thể “bảo tồn năng lượng” khi giảm cân
- Khi đường huyết được kiểm soát tốt và không thải đường ra nước tiểu (glucosuria), tức là khi mức đường huyết dưới ngưỡng thận (~180 mg/dL), lượng năng lượng thất thoát qua nước tiểu giảm. Điều này có nghĩa là cơ thể giữ lại nhiều năng lượng hơn, làm giảm hiệu quả của việc giảm cân.
3. Một số thuốc điều trị tiểu đường có tác dụng gây tăng cân
- Insulin nền (basal insulin) có thể làm tăng 1–1,5 kg.
- Phác đồ insulin nền-bolus có thể tăng lên ~3 kg.
- Các thuốc nhóm sulfonylureas (gliclazide, glimepiride,...) kích thích tiết insulin nội sinh, thường làm tăng 1–3 kg.
- Pioglitazone thuộc nhóm thiazolidinediones có thể tăng ~2 kg, chủ yếu do giữ nước và tăng mô dưới da hơn là mỡ nội tạng.
4. Tăng nguồn nạp năng lượng, ăn nhiều hơn do lo sợ hạ đường huyết
- Khi xảy ra bịhạ đường huyết, đặc biệt khi dùng thuốc insulin hoặc thuốc nhóm sulfonylureas, người bệnh thường ăn thêm để tránh nguy cơ tăng đường.
- Ngoài ra, vì lo sợ bị hạ đường huyết nên bệnh nhân có thể “ăn phòng ngừa”, ăn thêm để tránh rủi ro hạ đường huyết. Hệ quả là nạp năng lượng nhiều hơn, làm giảm hiệu quả giảm cân.
5. Hoạt động thể chất bị hạn chế do biến chứng hoặc bệnh kèm
- Người bệnh tiểu đường thường có các bệnh kèm như suy tim, bệnh thận, bệnh phổi, hoặc biến chứng vi mạch như thần kinh ngoại biên, bệnh mạch ngoại vi, loét chân tiểu đường. Những vấn đề này có thể làm giảm khả năng vận động, giảm mức độ hoạt động thể lực thường xuyên, ảnh hưởng tiêu cực đến việc giảm cân.
Hiểu rõ các cơ chế này giúp bác sĩ và bệnh nhân thiết kế chiến lược giảm cân thực tế hơn, phù hợp với tình trạng tiểu đường. Khi lập kế hoạch giảm cân cho người tiểu đường, cần cân nhắc
1. Lựa chọn thuốc không gây tăng cân
2. Kiểm soát hạ đường huyết hiệu quả
3. Hỗ trợ vận động phù hợp với khả năng cơ thể
4. Xây dựng chế độ ăn & tập luyện bền vững.
[1]: https://www.medscape.com/viewarticle/5-reasons-why-weight-loss-harder-diabetes-2025a1000q94?utm_source=chatgpt.com "5 Reasons Why Weight Loss Is Harder With Diabetes"
Comorbidities and diabetes complications, such as neuropathy, heart failure, or diabetic foot, often reduce patients’ ability to maintain regular physical activity.
