04/07/2024
Bệnh Nhân: "Tôi 23 tuổi, cao 177 cm, nặng 58 kg, hơi ốm nên thường xuyên uống ngũ cốc. Tôi nghe nói 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒 sử dụng thực phẩm chứa đậu nành sẽ gây 𝔂ế𝓾 𝓼𝓲𝓷𝓱 𝓵ý và 𝓿ô 𝓼𝓲𝓷𝓱? (Anh Kiệt, TP HCM)"
Trả lời:
Thông tin về sữa đậu nành gây 𝓿ô 𝓼𝓲𝓷𝓱 hay 𝔂ế𝓾 𝓼𝓲𝓷𝓱 𝓵ý có thể bắt nguồn từ nghiên cứu của Đại học Harvard, tháng 4/2008. Công trình này khảo sát 99 người (thu thập từ phòng khám sản khoa của Bệnh viện Đa khoa Masssachusetts), ghi nhận những ai tiêu thụ lượng thực phẩm từ đậu nành cao nhất thì có mật độ tinh trùng trung bình là 41 triệu con/ml, thấp hơn so với nhóm còn lại không sử dụng.
Tuy nhiên, ở nhóm có mật độ thấp hơn, hình thái và độ di động của tinh trùng không bị ảnh hưởng. Quan trọng là trong cả nghiên cứu, không 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒 nào bị 𝓿ô 𝓼𝓲𝓷𝓱. Có lẽ đây là khởi nguồn cho câu chuyện rằng sữa đậu nành là "thủ phạm" gây 𝓿ô 𝓼𝓲𝓷𝓱, dù các nhà khoa học không kết luận điều đó.
Đậu nành là thực phẩm giàu phytoestrogens, hay được gọi estrogen thực vật. Ở người, estrogen còn được gọi là nội tiết tố nữ. Phytoestrogen có thể hoạt động theo cách tương tự như estrogen được sản xuất trong cơ thể, nhưng với tác dụng yếu hơn. Phytoestrogen không chỉ có ở các sản phẩm đậu nành, mà còn tìm thấy ở trái cây như lê và các quả mọng nước, các loại rau như tỏi, hành tây, đậu, bắp cải và ngũ cốc.
Dẫu vậy, đậu phụ, nước tương và sữa đậu nành... vẫn chứa lượng phytoestrogen cao nhất so với các loại thực phẩm khác. Ngay cả khi loại bỏ đậu nành thì vẫn rất khó để loại bỏ hoàn toàn phytoestrogen khỏi chế độ ăn uống bình thường, vì chúng xuất hiện trong nhiều loại rau và trái cây kể trên.
Phytoestrogen ảnh hưởng sức khỏe 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒 thế nào?
Khi tiêu thụ thực phẩm chứa phytoestrogen, chất này sẽ gắn vào thụ thể estrogen và có thể gây suy giảm hoạt động estrogen chính trong cơ thể. Estrogen có vai trò quan trọng trong sinh sản của 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒. Nồng độ estrogen quá cao có thể ảnh hưởng ham muốn và khả năng sinh sản của 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒.
Nhiều nghiên cứu cho thấy phytoestrogen có tác động kháng estrogen vì chúng gắn kết vào thụ thể estrogen, khiến các estrogen chính này không hoạt động.
Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, phytoestrogen có vẻ không gây ảnh hưởng đến nồng độ testosterone ở 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒. Một nghiên cứu lớn của Đại học Minnesota, Đại học Trung tâm y khoa Rochester và Đại học Loma Linda ghi nhận uống sữa đậu nành cũng như các sản phẩm từ đậu nành không gây ảnh hưởng lên cả nồng độ testosterone toàn phần và lượng testosterone hoạt tính sinh học trong cơ thể. Theo nghiên cứu này, isoflavone cũng không liên quan đến 𝓿ô 𝓼𝓲𝓷𝓱 ở 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒, giúp "minh oan" cho đậu nành về việc ảnh hưởng khả năng giường chiếu.
Nhiều nghiên cứu về tác động của đậu nành lên sức khỏe sinh sản cũng như sinh lý của 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒 chưa hoàn toàn thống nhất. Một công trình khác cho thấy việc một người đàn ông ăn nhiều thực phẩm từ đậu nành không liên quan đến kết quả điều trị thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Tiêu thụ đậu nành trước khi điều trị IVF cũng không liên quan đến tỷ lệ thụ tinh, cấy ghép hoặc mang thai. Điều này cho thấy đậu nành có thể có ít hoặc không ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng tổng thể của một người đàn ông.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng không đưa ra khuyến cáo nào về việc 𝚗𝚊𝚖 𝚐𝚒ớ𝚒 cần hạn chế dùng đậu nành hay các chế phẩm từ đậu nành.
Mặt khác, phytoestrogen trong đậu nành có những tác dụng có lợi khác như giảm nồng độ cholesterol, giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, loãng xương.
